Κώστας Βενιζέλος
Εδραιώνει την παρουσία της στη Λιβύη η κατοχική Τουρκία, με τις εκτεταμένες εξουσίες που παρέχονται, διά του Μνημονίου που έχει υπογράψει η Άγκυρα με την προσωρινή κυβέρνηση της Τρίπολης, στον τουρκικό στρατό.
Μια ακόμη χώρα της περιοχής περνά κάτω από την πλήρη πολιτική και στρατιωτική επιρροή της κατοχικής δύναμης. Κι αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μεμονωμένα, αλλά έχοντας υπόψη ότι έντονη τουρκική παρουσία υπάρχει στην Αφρική, στον Καύκασο, στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ασία.
Για τη Λιβύη, ο σχεδιασμός ξεκίνησε εδώ και χρόνια, με το γνωστό τουρκολιβυκό μνημόνιο οριοθέτησης θαλάσσιων αρμοδιοτήτων και την Τουρκία να αξιοποιεί στο έπακρο τον εμφύλιο που μαίνεται στη χώρα αυτή. Είναι σαφές πως η Λιβύη καθίσταται αποικία της Άγκυρας. Το πρόσφατο Μνημόνιο (MOU) παρέχει στις τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις εκτεταμένη επιχειρησιακή ελευθερία και νομική προστασία. Το Μνημόνιο περιέχει πρόνοιες, που καθιστούν τον τουρκικό στρατό κυρίαρχο στις περιοχές, που ελέγχει η προσωρινή κυβέρνηση της Τρίπολης, η οποία ειρήσθω εν παρόδω, δεν νομιμοποιείται να υπογράφει διεθνείς συμφωνίες. Την ίδια ώρα, το άλλο στρατόπεδο, υπό τον στρατηγό Χαφτάρ, δεν φάνηκε μέχρι στιγμής να αντιδρά στα όσα διαδραματίζονται σε σχέση με την εκχώρηση σημαντικών εξουσιών στην Τουρκία από την Τρίπολη. Είναι, πάντως, σαφές πως το Μνημόνιο υπογράφηκε σε μια περίοδο κατά την οποία η προσωρινή κυβέρνηση της Τρίπολης είναι στρυμωγμένη στο στρατιωτικό πεδίο.
Ο σχεδιασμός αυτός, που έχει ως στόχο να καταστήσει την Τουρκία περιφερειακή δύναμη, δύναμη μεγάλης στρατηγικής επιρροής, προφανώς και επηρεάζει την Ελλάδα και την Κύπρο. Η κατοχική δύναμη κτίζει «αυτοκρατορία» στην Αφρική, στην Ανατολική Μεσόγειο κι αλλού. Η Λιβύη, την οποία οι δυτικοί οδήγησαν στην καταστροφή με την αμερικανικής προέλευσης ευφάνταστη «Αραβική Άνοιξη», παραδίνεται στην Άγκυρα. Η τελευταία θεωρεί πως ο έλεγχος της χώρας αυτής συνδέεται με θέματα ασφάλειας της Τουρκίας ενώ στη μεγάλη εικόνα εντάσσονται και τα ενεργειακά. Η Τουρκία προβάλει και προωθεί και σε αυτή την περίπτωση ένα μοντέλο αποικιοποίησης, που εφαρμόζει στην Κύπρο.
Είναι σαφές πως παράλληλα με τις κινήσεις εδραίωσης της παρουσίας της σε μια σειρά χώρες, άλλοτε με τη βία ( Κύπρο, Συρία, Κουρδιστάν κλπ), δημιουργεί και κράτη-δορυφόρους. Υπογράφει Μνημόνια ελέγχου. Μνημόνια φιλανδοποίησης.
Κι όλα αυτά χωρίς να διαπιστωθούν κινήσεις αποτροπής. Οι τουρκικές κινήσεις στη Λιβύη προφανώς και συνιστούν και μοχλό πίεση στην Αίγυπτο, η οποία και κάθε άλλο παρά ήσυχη πρέπει να είναι με τις εξελίξεις αυτές. Παρόλο αυτά, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, πήγε στην Αίγυπτο πρόσφατα και είδε τον νέο υπουργό Εξωτερικών ( το συνάντησε νωρίτερα ο Κύπριος ΥΠΕΞ). Άγκυρα και Κάιρο δεν έχουν ομαλοποιήσει πλήρως τις σχέσεις τους αλλά βρίσκονται σε πορεία συζητήσεων για εξομάλυνση. Βέβαια, πλήρης δεν θα είναι ποτέ καθώς έχουν παράλληλα και συγκρουόμενα συμφέροντα, που δεν επιτρέπουν μια τέτοια εξέλιξη. Τα στρατηγικά τους συμφέροντα είναι ανταγωνιστικά και δύσκολα μπορούν να ευθυγραμμιστούν. Ωστόσο, κανάλια επικοινωνίας συντηρούνται.
Για την Τουρκία η Λιβύη είναι υψίστης στρατηγικής σημασίας. Είναι κομμάτι στο πάζλ για υλοποίηση του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας». Πρόκειται για ένα επεκτατικό σχέδιο, το οποίο προωθείται βαθμηδόν. Η υλοποίηση του επηρεάζει αρνητικά την Ελλάδα και την Κύπρο καθώς στο «όραμα» αυτό εντάσσονται και εδαφικές επιδιώξεις σε βάρος των δυο αυτών χωρών. Για τον Ερντογάν, η Ελλάδα και η Κύπρος είναι στην ατζέντα για φιλανδοποίηση, την οποία σε κάποιο βαθμό εφαρμόζει.
Γι΄ αυτό και οι εξελίξεις στη Λιβύη, όπως και τα όσα τεκταίνονται ευρύτερα στην Αφρική και την περιοχή, πρέπει να απασχολεί Αθήνα και Λευκωσία. Κυρίως την ελλαδική πλευρά, λόγω μεγαλύτερων δυνατοτήτων.
Η Τουρκία περικυκλώνει Ελλάδα και Κύπρο και τούτο δεν έχει πλέον θεωρητικό, αλλά στην πράξη. Στην πράξη, συνεπώς, θα πρέπει να σπάσει αυτός ο κλοιός. Και δυνατότητες υπάρχουν. Είναι κράτη-μέλη της Ε.Ε. και πυλώνες σταθερότητας.
