Έκρηξη του βραχυπρόθεσμου κόστους δανεισμού του δημοσίου το οποίο ξεπέρασε τις δύο εκατοστιαίες μονάδες προκαλεί ανησυχία στο υπουργείο Οικονομικών και στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, καθώς οι συνθήκες που διαμορφώνονται στις αγορές παγώνουν τις εκδόσεις ομολόγων.
Τα επιτόκια δανεισμού μέσω των εντόκων γραμματίων ξεπέρασαν κάθε αρνητική πρόβλεψη, ενώ η εκτίναξη των αποδόσεων των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, έχει αφήσει στην άκρη τα σχέδια για τις εκδόσεις ομολόγων εντός του 2022.
Το κόστος δανεισμού έχει αυξηθεί λόγω της νευρικότητας που προκαλούν στις αγορές, η αβεβαιότητα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, ο υψηλός πληθωρισμός και οι αυξήσεις των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών.
Ωστόσο, στην περίπτωση της Ελλάδας, με το υψηλότερο δημόσιο χρέος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το δεύτερο παγκοσμίως μετά την Ιαπωνία, οι πιέσεις στα επιτόκια δανεισμού είναι ισχυρότερες.
Στο πλαίσιο αυτό, για τις αποπληρωμές παλαιών δανείων και ομολόγων που λήγουν, γίνονται με τη χρήση του «κουμπαρά» των ταμειακών διαθεσίμων του δημοσίου, τα οποία έχουν δημιουργηθεί από το 2018.
Το ύψος τους κυμαίνεται τώρα στα 35 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 15-16 δισ. ευρώ, είναι «κλειδωμένα» από τον ESM και προορίζονται αποκλειστικά μόνο για τις αποπληρωμές των δανείων που ελήφθησαν από τις χώρες της ευρωζώνης και τον ESM/EFSF. Υπάρχει ένα απόθεμα ύψους περίπου 20 δις. ευρώ, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις αποπληρωμές χρεολυσίων, αλλά οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο.
Όσο μειώνεται το «μαξιλάρι» οι αγορές το πληροφορούνται και μεταφράζουν την εξέλιξη αυτή, σε πρόβλημα δανεισμού της Ελλάδας και άρα αυξάνονται οι αποδόσεις των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά και, φυσικά, τα επιτόκια δανεισμού των νέων ομολόγων, που οδηγεί σε άνοδο των δαπανών για τόκους.
Σήμερα, η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου βρίσκεται στο 4,7%, από 1,6% που ήταν στις αρχές του 2022, ενώ η απόδοση του πενταετούς ομολόγου βρίσκεται πάνω από το 3,9%, από 0,6% που ήταν στις αρχές του έτους.
Οι αποδόσεις αυτές είναι απαγορευτικές για την έκδοση νέων ομολόγων, καθώς αυξάνουν δραματικά το κονδύλι πληρωμής τόκων και όσο υπάρχουν ταμειακά διαθέσιμα, αναβάλλονται οι εκδόσεις ομολόγων.
Δεν μπορούν να αναβληθούν όμως οι εκδόσεων των εντόκων γραμματίων που γίνονται κάθε μήνα και οι οποίες επίσης έχουν αυξηθεί πάνω από 2 εκατοστιαίες μονάδες και το κόστος το φορτώνεται ο κρατικός προϋπολογισμός. Ειδικότερα:
- Το επιτόκιο των εντόκων γραμματίων διάρκειας 13 εβδομάδων, κατά την τελευταία έκδοση την προηγούμενη εβδομάδα, εκτοξεύτηκε στο 1,79%, που ήταν το υψηλότερο επιτόκιο από το 2017! Μάλιστα το επιτόκιο των συγκεκριμένων εντόκων ήταν αρνητικό, στο -0,42% τον Ιανουάριο του 2022 και τον περασμένο Απρίλιο ήταν στο -0,20%. Δηλαδή σε 11 μήνες έχει αυξηθεί κατά 2,21 εκατοστιαίες μονάδες.
- Το επιτόκιο των εντόκων γραμματίων εξάμηνης διάρκειας, εκτοξεύτηκε στο 2,03% στις 26 Οκτωβρίου, φτάνοντας στα επίπεδα του 2017 από -,43% που ήταν στις αρχές του 2022.
- Το επιτόκιο των ετήσιων εντόκων γραμματίων στις 7 Σεπτεμβρίου αυξήθηκε στο 1,97%, από αρνητικό, -023%, που ήταν τον περασμένο Μάρτιο.