”Δεν υποτάχθηκε ποτέ σε κομματικές ρετσέτες , ήταν πάντα στις πρώτες γραμμές ,πειθαρχώντας πρώτα απ’ όλα στα μεγάλα ιδεώδη του , στην προάσπιση της πατρίδας , της ελευθερίας , της κοινωνικής δικαιοσύνης και σε μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση”
Όταν ο Φρίντριχ Ένγκελς θέλησε να περιγράψει τι ήταν αυτό που διέκρινε τον σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό που πρέσβευαν μαζί με τον Μαρξ, χρησιμοποίησε την έκφραση «επιστημονικός σοσιαλισμός» για να δείξει ότι δεν στηρίζονταν σε κάποια «ουτοπία» αλλά στην επιστημονική ανάλυση των δυναμικών της ίδιας της υλικής πραγματικότητας για να αποδείξουν πώς προέκτυπτε ως αντικειμενική δυνατότητα μια κοινωνία χωρίς καταπίεση και χωρίς εκμετάλλευση. Εάν υπήρξε ένας άνθρωπος, ένας μαρξιστής, στην Ελλάδα που να στρατεύτηκε σε αυτή την ιδέα, ότι δηλαδή η δυνατότητα της κοινωνικής χειραφέτησης δεν είναι ένα «όραμα» («Οράματα έβλεπε η γιαγιά μου» συνήθιζε να λέει όποτε κάποιος χρησιμοποιούσε αυτή τη λέξη για τον κομμουνισμό), αλλά κάτι που μπορούμε να το δούμε να προκύπτει μέσα από την ίδια την αντιφατικότητα της υλικής πραγματικότητας, αυτός ήταν ο Ευτύχης Μπιτσάκης, που «έφυγε» σήμερα, σε ηλικία 98 ετών.
Άλλωστε, στην ίδια τη διαδρομή του ο Ευτύχης Μπιτσάκης προσπάθησε να συνδυάσει όλα τα στοιχεία του «επιστημονικού σοσιαλισμού». Επονίτης στην Εθνική Αντίσταση, θα «τιμηθεί» από το εμφυλιοπολεμικό κράτος με μια καταδίκη σε θάνατο που θα μετατραπει σε πολυετή φυλάκιση. Θα σπουδάσει χημικός και θα είναι μία από τις λίγες περιπτώσεις ανθρώπων που είχαν διατριβές και στη φιλοσοφία και στην θεωρητική φυσική, διδάσκοντας άλλωστε και στα δύο πεδία. Και βεβαίως θα είναι στρατευμένος στο κομμουνιστικό κίνημα: στο ΚΚΕ μέχρι το 1989, έχοντας διατελέσει και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, από το οποίο αποχώρησε όταν ακριβώς τέθηκε το δίλημμα που αποτύπωσε και ένα από τα πιο γνωστά βιβλία του, δηλαδή «Ρήξη ή ενσωμάτωση;», στο Νέο Αριστερό Ρεύμα αργότερα.
Γεννημένος στο χωριό Κάδρος στην Κρήτη, ο Ευτύχης Μπιτσάκης θα σπουδάσει Χημεία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Θεωρητική Φυσική και Φιλοσοφία στο Παρίσι, και θα διδάξει στο Πανεπιστήμιο Paris XI (Orsay) και στο Πανεπιστήμιο Paris VIII, πριν επιστρέψει στην Ελλάδα αρχικά ως κύριος ερευνητής στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και μετά ως Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (διδάσκοντας παράλληλα και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Συνδυάζοντας τις δύο ιδιότητες του επιστήμονα και του φιλοσόφου, ο Ευτύχης Μπιτσάκης θα γράψει εκτεταμένα για θέματα που αφορούν τον πυρήνα μιας σύγχρονης διαλεκτικής φιλοσοφίας αλλά θα υπερασπιστεί τις κατακτήσεις της σύγχρονης φυσικής απέναντι σε όλες τις προσπάθειες να αξιοποιηθούν σε μια ιδεαλιστική κατεύθυνση. Οπαδός ενός σύγχρονου και κριτικού ορθολογισμού, ο Μπιτσάκης θα είναι δεινός πολέμιος όλων των εκδοχών ανορθολογισμού και την ίδια στιγμή θα επιμένει στην ανάγκη μιας εγκόσμιας ηθικής που να μπορεί να υπηρετεί τον δρόμο για την κοινωνική χειραφέτηση. Θα έχει πάντα μια ενεργή δημόσια παρουσία και αρθρογραφία, πιστεύοντας πάντα ότι οι ιδέες γίνονται υλική δύναμη όταν γίνουν κτήμα των μαζών. Και βέβαια πάντα πίστευε ότι ο μαρξισμός δεν είναι δόγμα, αλλά ζωντανή σκέψη πραγματικά επικίνδυνη για την καθεστηκυία τάξη (υποθέτουμε ότι θα χαμογελούσε εάν άκουγε την πρόσφατη είδηση ότι ένα δικαστήριο στη Γερμανία εξέτασε εάν είναι αντισυνταγματικές οι ιδέες του Καρλ Μαρξ).
Ενεργός αγωνιστής του κομμουνιστικού κινήματος και της Αριστεράς και άνθρωπος που δεν σιωπούσε ακόμη και εάν η γνώμη του ήταν σε σύγκρουση με τη «γραμμή» ο Ευτύχης Μπιτσάκης δεν θα διστάσει να συγκρουστεί με το ΚΚΕ το 1989 όταν θεώρησε ότι η γραμμή πήγαινε προς την ενσωμάτωση και όχι την αναγκαία ρήξη, χωρίς ποτέ να υιοθετήσει, προς οποιοδήποτε ρεύμα, μια γραμμή σεχταριστική και γι’ αυτό θα υπστηρίξει διάφορες πρωτοβουλίες διαλόγου για την Αριστερά, κερδίζοντας πάντα τον σεβασμό και την εκτίμηση ακόμη και όσων μπορεί να διαφωνούσαν μαζί του.
Πολυγραφότατος θα γράψει πλήθος βιβλία και άρθρα:
- Φυσική και Φιλοσοφία, εκδόσεις Τομή, Αθήνα 1965, σελ. 400 (με το ψευδώνυμο: Κώστας Πολίτης)
- Το Είναι και το Γίγνεσθαι, εκδ. Ι. Ζαχαρόπουλου, Αθ. 1965 & 2000 (με το ψευδώνυμο: Κ. Πολίτης). ISBN 978-960-227-338-8
- Physique contemporaine et matérialisme dialectique, Éditions Sociales, Paris 1973 – Ελληνική Έκδοση: Διαλεκτική και Νεότερη Φυσική, εκδόσεις Ι. Ζαχαρόπουλου, Αθήνα 1974, 1990 [μεταφράσεις του: ιταλικά, ουγγρικά, ισπανικά, πορτογαλικά και ιαπωνικά]
- La nature dans la pensée dialectique, Editions Sociales, Paris 1974 – Ελληνική έκδοση: Η φύση στη Διαλεκτική Φιλοσοφία, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1975, 1989
- Le problème du déterminisme en physique [Thèse d’État], Paris 1976
- Τα εννοιολογικά θεμέλια της Κβαντικής Μηχανικής, Αθήνα 1979
- Θεωρία και Πράξη, Gutenberg, Αθήνα 1980, 1986: ISBN 978-960-010-746-3
- Les Potentialités du minime – Ελληνική έκδοση: Η δυναμική του ελάχιστου, εκδόσεις Ι. Ζαχαρόπουλου, Αθήνα 1979, 1984, 1987 [μετάφραση του: Ιταλικά]
- Φιλοσοφία του ανθρώπου, εκδόσεις Ι. Ζαχαρόπουλου, Αθήνα 1980, 1981, Gutenberg, Αθήνα 1991. ISBN 978-960-010-286-4
- Physique et matérialisme, Editions Sociales, Paris 1983 [μετάφραση του: Ουγγρικά].
- Καρλ Μαρξ, ο Θεωρητικός του προλεταριάτου, Gutenberg, Αθήνα 1983. ISBN 978-000-010-301-7
- Τι είναι Φιλοσοφία, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1984, 1985
- Ιδεολογικά, εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα 1986
- Ρήξη ή Ενσωμάτωση;, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1989
- Ένα φάντασμα πλανιέται, εκδόσεις Στάχυ, Αθήνα 1992. ISBN 978-960-675-063-2
- Το αειθαλές δέντρο της γνώσης, εκδόσεις Στάχυ, Αθήνα 1995. ISBN 978-960-325-611-3
- Le nouveau Réalisme Scientifique, L’ Harmattan, Paris 1997. Ελληνική έκδοση: Ο νέος επιστημονικός Ρεαλισμός, εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα 1999. ISBN 978-960-010-817-0
- Ο Δαίμων του Αϊνστάιν, εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα 2000. ISBN 978-960-010-829-3
- Γονίδια του Μέλλοντος, εκδόσεις Προσκήνιο, Αθήνα 2001. ISBN 978-960-705-787-7
- Δρόμοι της Διαλεκτικής, εκδόσεις ΑΓΡΑ, Αθήνα 2003. ISBN 978-960-325-501-7
- Οι πόλεμοι της Νέας Τάξης, εκδόσεις Προσκήνιο, Αθήνα 2005. ISBN 978-960-831-827-4
- Η εξέλιξη των θεωριών της Φυσικής, εκδόσεις Δαίδαλος, Αθήνα 2008. ISBN 978-960-227-373-9
- Από την πυρά στον άμβωνα, εκδόσεις Τόπος, Αθήνα 2009. ISBN 978-960-6863-40-0
- Η Ύλη και το Πνεύμα, εκδόσεις ΑΓΡΑ, Αθήνα 2011, ISBN 978-960-325-919-0
- Ανθρώπινη Φύση , εκδόσεις Τόπος, Αθήνα 2013, ISBN 960-499-078-0.
- Χώρος και Χρόνος, εκδόσεις ΑΓΡΑ, Αθήνα 2014
- Οι θύελλες της προόδου,εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα 2017
- Για εγκόσμια ηθική, εκδόσεις Α/συνέχεια, Αθήνα 2025
ΣΗΜ Ο τίτλος και ο υπότιτλος ανήκουν στην Iskra