Οι ώρες εργασίας στην Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο 39,8 την εβδομάδα, έναντι 36 στην ΕΕ. Ο αριθμος προκύπτει από τον μέσο όρο των εργαζομένων πλήρους και μερικής απασχόλησης, στις ηλικίες 20-64 ετών.
Κάποιες πρωτιές δεν χάνονται, με την Ελλάδα να κρατάει άλλη μια χρονιά τα σκήπτρα των πιο δουλευταράδων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε ώρες εργασίας ανά εβδομάδα.
Με βάση τα στοιχεία της Εurostat για το 2024 οι εργαζόμενοι 20-64 ετών (πλήρους και μερικής απασχόλησης μαζί) δούλεψαν κατά μέσο όρο 39,8 ώρες την εβδομάδα. Ο ευρωπαϊκός μέρος όρος είναι 36 ώρες την εβδομάδα, έχοντας μειωθεί κατά μία ώρα την τελευταία δεκαετία.
Πρόκειται μακράν για τη μεγαλύτερη εργάσιμη εβδομάδα στην ΕΕ, μπροστά από τη Βουλγαρία, την Πολωνία και τη Ρουμανία (με 39 ώρες, 38,9 και 38,8 αντίστοιχα). Την ίδια ακριβώς επίδοση είχαμε και το 2023, ενώ αντίθετα οι ώρες εργασίας στην ΕΕ μειώθηκαν μεσοσταθμικά κατά 0,1 ώρα.
πηγή: Eurostat – Oι πραγματικές εβδομαδιαίες ώρες εργασίας στην κύρια δουλειά.
Δουλεύουμε πολύ, πληρωνόμαστε λίγο
Η διαφορά αυτή, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η αγοραστική δύναμη του μισθού στην Ελλάδα είναι η χαμηλότερη στην ΕΕ, αποδεικνύει ότι όχι μόνο δουλεύουμε πιο πολύ από όλους, αλλά πληρωνόμαστε και χειρότερα από όλους, αναλογικά με τον χρόνο εργασίας.
Ακόμα και χώρες που έχουν ελαφρώς χειρότερο ονομαστικό μισθό από εμάς (οι εξής δύο: Βουλγαρία κα Ουγγαρία), δουλεύουν λιγότερες ώρες και αγοράζουν περισσότερα πράγματα με το μισθό τους.
Αν πάλι συγκρίνουμε την Ελλάδα με τις χώρες του πυρήνα της ΕΕ, η απόσταση είναι χαοτική και αποκαρδιωτική. Οι Ολλανδοί εργάζονται κατά μέσο όρο μόλις 32,1 ώρες την εβδομάδα – περίπου τέσσερα οχτάωρα – ενώ o μέσος ετήσιος μισθός είναι 44.000 ευρώ, υπερδιπλάσιος από τον ονομαστικό ελληνικό (17.000 ευρώ).
Δανοί, Γερμανοί και Αυστριακοί δουλεύουν λιγότερο από 34 ώρες την εβδομάδα, και πληρώνονται τα τετραπλάσια και τα τριπλάσια χρήματα από εμάς (67.604 ευρώ, 51.000 και 54.500 ευρώ).
Έχουμε τον τρίτο χαμηλότερο ονομαστικό μισθό στην ΕΕ
… και τον χαμηλότερο μισθό σε όρους αγοραστικής δύναμης – πηγή: Eurostat
Σε ποιον κλάδο οι εργαζόμενοι εργάζονται περισσότερες ώρες
Τα χειρωνακτικά επαγγέλματα, και δη του πρωτογενούς τομέα (γεωργία, δασοκομία, αλιεία), καταγράφουν τις περισσότερες πραγματικές ώρες εργασίας την εβδομάδα (41,2 ώρες κατά μέσο όρο).
Ακολουθούν οι εξορύξεις – λατομεία και οι κατασκευές, με 38,8 και 38,7 εργάσιμες ώρες αντίστοιχα ανά εβδομάδα κατά μέσο όρο.
Οι λιγότερες ώρες εργασίας την εβδομάδα καταγράφονται στην εκπαίδευση, τις τέχνες και την ψυχαγωγία (31,9 και 32,9 αντίστοιχα). Υπάρχει και μια τελευταία κατηγορία οικονομικής δραστηριότητας, τα «νοικοκυριά ως εργοδότες» – που αναφέρεται σε εκείνους που απασχολούν με μισθό οικιακό προσωπικό. Εργάζονται 26,7 ώρες την εβδομάδα – πιθανόν επιτηρώντας και διατάζοντας υπηρέτες, γκουβερνάντες και κηπουρούς, δύσκολη δουλειά αλλά κάποιος πρέπει να την κάνει.
Περισσότερες οι πραγματικές εργάσιμες ώρες των μισθωτών
Η μεθοδολογία της Eurostat προκύπτει από τον μέσο όρο των πραγματικών ωρών που πέρασε κάποιος στην κύρια εργασία του, σε διάρκεια μίας εβδομάδας, ανεξαρτήτως πόσες ώρες αποζημιώθηκε. Διευκρινίζεται ότι ο μέσος όρος των εργάσιμων ωρών επηρεάζεται από τα ποσοστά εργαζομένων μερικής απασχόλησης σε κάθε χώρα, τις διαφορές στο νομικό πλαίσιο και στον συμβατικό εβδομαδιαίο εργάσιμο χρόνο.
Δεν περιλαμβάνονται δηλαδή οι ώρες που εργάζονται όσοι έχουν και δεύτερη δουλειά για να τα βγάλουν πέρα ή δύο παρτ-τάιμ δουλειές ή δουλεύουν και «μαύρα». Οι 39,8 ώρες εργασίας ανά εβδομάδα, που προκύπτουν στην Ελλάδα είναι ο μέσος όρος των εργαζομένων πλήρους και μερικής απασχόλησης.
Με δεδομένη την έκταση της «γκρίζας» οικονομίας στην Ελλάδα και την αύξηση όσων στρέφονται και σε παράπλευρες δραστηριότητες γιατί ο μισθός δεν φτάνει, είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι ο πραγματικός εβδομαδιαίος εργάσιμος χρόνος είναι πολύ μεγαλύτερος.
Μερική απασχόληση
Ένα μέρος της ψαλίδας με την ΕΕ οφείλεται και στο γεγονός ότι στην Ελλάδα η καταγεγραμμένη μερική απασχόληση κινείται παραδοσιακά σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από (7,2% έναντι 17,1% στην ΕΕ). Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι απολαμβάνουμε εργασιακή ασφάλεια και κανονικότητα, αλλά στο ότι υπάρχουν πολλές άλλες μορφές ευέλικτης απασχόλησης, πέραν της part time εργασίας. Ένα παράδειγμα είναι οι εργαζόμενοι με μπλοκάκι, οι οποίοι εμφανίζονται στα χαρτιά ως αυτοαπασχολούμενοι, αλλά υποκρύπτονται μορφές εξαρτημένης εργασίας, όπως στις πλατφόρμες διανομής έτοιμου φαγητού.
Πάντως αν κρίνουμε από το γεγονός ότι η περίπου μία στις δύο προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα το 2024 γινόταν με μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, και εξευτελιστικούς μισθούς (400 ευρώ το μήνα), προκύπτει υψηλότερο ποσοστό part time εργαζόμενων από αυτό που καταγράφεται επισήμως.
Στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη η καταγεγραμμένη μερική απασχόληση είναι πολύ υψηλότερη εν μέρει γιατί οι μισθοί είναι μεγαλύτεροι. Mπορεί κανείς να ζήσει αξιοπρεπώς δουλεύοντας λιγότερες ώρες, σε συνδυασμό με ένα πιο ισχυρό δίχτυ κοινωνικής προστασίας. Κατά μέσο όρο στην ΕΕ σχεδόν οι τρεις στις δέκα γυναίκες στις ηλικίες 25-64 ετών (27,9%) δουλεύουν part-time. Στην Ελλάδα το ίδιο ισχύει για το 11,1% των γυναικών. Η διαφορά είναι ότι στην Ελλάδα σχεδόν η μία στις δύο θέσεις μερικής απασχόλησης είναι εκούσια υποαπασχόληση και όχι επιλογή.
Από το 40ωρο στο 50ωρο
Μπορεί επισήμως οι ώρες εργασίας στην Ελλάδα να φτάνουν τις 39,8 την εβδομάδα, όμως για τους μισθωτούς πλήρους απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, ο πραγματικός εργάσιμος χρόνος είναι σημαντικά μεγαλύτερος.
Όπως προκύπτει από την πρόσφατη μελέτη του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την ποιότητα εργασίας, το 52% των εργαζομένων δουλεύει περισσότερες ώρες από αυτές που ορίζει το ωράριό του. Οι τρεις στους δέκα δουλεύουν από 41 ως και 45 ώρες την εβδομάδα και οι δύο στους δέκα δουλεύουν από 46 ως και πάνω από 50 ώρες την εβδομάδα.
