Όμως, αυτή η σύγκρουση δεν είναι ούτε απλή, ούτε χωρίς κόστος.
Είναι ένα περίπλοκο παιχνίδι εξουσίας, με επίκεντρο τους ενεργειακούς διαδρόμους, την περιφερειακή ηγεμονία και το μέλλον του Νότιου Καυκάσου.
Η σπίθα: Μια αστυνομική επιχείρηση με γεωπολιτικό αντίκτυπο
Η κρίση κορυφώθηκε τον Ιούνιο του 2025, όταν ρωσικές αρχές εισέβαλαν σε κυκλώματα οργανωμένου εγκλήματος στο Yekaterinburg τα οποία φέρονται να είχαν δεσμούς με Αζέρους.
Δύο Ρώσοι υπήκοοι αζερικής καταγωγής σκοτώθηκαν, προκαλώντας οργή στο Μπακού, που έκανε λόγο για εθνοτικά στοχευμένη βία.
Η Μόσχα αντέτεινε ότι ο θάνατος τους οφείλεται σε «φυσικά αίτια».
Ακολούθησαν αντίποινα από το Αζερμπαϊτζάν: συλλήψεις Ρώσων υπηκόων, δημοσιογράφων με διασυνδέσεις στο Κρεμλίνο, και ξέσπασμα μαζικής αντιρωσικής ρητορικής στα κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Πίσω από το σκηνικό όμως κρύβεται ένα βαθύτερο γεωπολιτικό ρήγμα.
Ο μετα- Karabakh κόσμος: Ο Aliyev επιτίθεται, η Ρωσία χάνει έδαφος
Η νίκη του Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο του Nagorno Karabakh το 2023 περιθωριοποίησε τη ρωσική επιρροή στην περιοχή και ανέδειξε τον πρόεδρο Ilham Aliyev σε έναν πιο επιθετικό γεωπολιτικό παίκτη. Από τότε, το Μπακού δεν δίστασε να προκαλεί: κατηγόρησε δημοσίως τη Μόσχα για την πτώση αεροσκάφους της Azerbaijan Airlines μέσα στον ρωσικό εναέριο χώρο και απαίτησε αποζημιώσεις και δικαιοσύνη.
Με στήριξη από την Τουρκία και με τον ρόλο του ενεργειακού διαμετακομιστικού κόμβου να ενισχύεται μέσω του διαδρόμου Zangezur το Αζερμπαϊτζάν αναδεικνύεται σε βασικό σύμμαχο της Δύσης. Όμως, αυτός ο ρόλος δεν έρχεται χωρίς συγκρούσεις.
Το δίλημμα της Αρμενίας: Μόνη και εκτεθειμένη
Η Αρμενία βρίσκεται στο επίκεντρο της σύγκρουσης — πιεσμένη από τον Aliyev εγκαταλελειμμένη από τη Ρωσία, και με μια Δύση που προσφέρει μόνο ρητορική στήριξη.
Ο πρωθυπουργός Nikol Pashinyan απομακρύνθηκε από τη ρωσική σφαίρα επιρροής, διέκοψε τη συμμετοχή στο CSTO, και μίλησε ανοιχτά για προσέγγιση με το ΝΑΤΟ.
Όμως, αυτή η στροφή δεν συνοδεύτηκε από ουσιαστικές εγγυήσεις ασφάλειας.
Εσωτερικά, ο Pashinyan καταστέλλει φιλορώσους πολιτικούς, αποσταθεροποιώντας περαιτέρω μια ήδη ευάλωτη κοινωνία.
Η πίεση από το Μπακού να παραχωρήσει τον διάδρομο Zangezur συνοδεύεται από σαφείς στρατιωτικές απειλές.
Η Δύση στηρίζει τον Aliyev — αλλά με τι κόστος;
Ορισμένοι στη Δύση, βλέπουν τον Aliyev ως αντιρώσο εταίρο και ελκυστικό κόμβο για τα ενεργειακά σχέδια αποδέσμευσης από το ρωσικό αέριο.
Ευρωπαίοι και Βρετανοί διπλωμάτες εξέφρασαν αλληλεγγύη προς τους Αζέρους, καταγγέλλοντας υποτιθέμενη εθνοτική βία από τη Ρωσία — χωρίς να εξετάζουν την εγκυρότητα των ισχυρισμών ή την αυταρχική φύση του καθεστώτος στο Μπακού.
Ο Aliyev είναι ένας ακραία αυταρχικός πολιτικός που έχει φυλακίσει αντιφρονούντες και χρησιμοποιεί τον εθνικισμό ως εργαλείο εσωτερικού ελέγχου ενώ καταδικάζει ειρηνιστές ως προδότες.
Ταυτόχρονα, λόμπι με έδρα την Ουάσινγκτον (Atlantic Council, Hudson Institute κ.ά.) προωθούν το Αζερμπαϊτζάν ως δήθεν «φιλοδυτικό αντίβαρο» στη Ρωσία και στο Ιράν, παρά το γεγονός ότι οι γεωπολιτικές του επιδιώξεις δεν ευθυγραμμίζονται με τις αρχές της Δύσης, επισημαίνει σε άρθρο του στο Responsible Statecraft ο γεωπολιτικός αναλυτής Eldar Mamedov, ο οποίος καλεί τη Δύση να είναι ιδιαίτερα προσκετική στον Καύκασο.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το Αζερμπαϊτζάν δεν είναι η Ουκρανία και η Ρωσία θα το αντιμετωπίσει πολύ διαφορετικά.
Τέσσερις λόγοι που η Δύση πρέπει να είναι προσεκτική
1. Η Ρωσία διατηρεί στρατιωτική υπεροχή
Η Μόσχα μπορεί να ισοπεδώσει την ενεργειακή υποδομή του Αζερμπαϊτζάν μέσα σε ώρες. Η Τουρκία δύσκολα θα εμπλακεί ενεργά σε έναν πόλεμο που θα πλήξει τις ισορροπίες της με τη Ρωσία.
2. Η αντιρωσική ατζέντα υπονομεύει τον διάλογο
Ενίσχυση του Αζερμπαϊτζάν ενάντια στη Ρωσία δυναμιτίζει τον διάλογο για την Ουκρανία, τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων και κάθε μορφή στρατηγικής σταθερότητας.
3. Ο Aliev δεν είναι δημοκρατικός σύμμαχος της Δύσης
Η ελευθερία του λόγου καταπνίγεται.
Το καθεστώς στο Μπακού δεν προωθεί τις δυτικές αξίες, απλώς τις εργαλειοποιεί για γεωπολιτικό όφελος.
4. Ο κίνδυνος ευρύτερης ανάφλεξης
Μια μετωπική σύγκρουση στο Νότιο Καύκασο θα μπορούσε να εμπλέξει Τουρκία, Ιράν, Ισραήλ και Ρωσία — μια έκρηξη με απρόβλεπτες συνέπειες.
Η Ουάσινγκτον δεν έχει ζωτικό εθνικό συμφέρον στον Zangezur, αλλά έχει καθήκον να αποτρέψει έναν νέο πόλεμο.
Ο πειρασμός να χρησιμοποιηθεί το Αζερμπαϊτζάν ως εργαλείο περαιτέρω αποδυνάμωσης της Ρωσίας είναι ισχυρός — αλλά επικίνδυνος.
Η Δύση πρέπει να αποφύγει τη δημιουργία νέου πολέμου δι’ αντιπροσώπων, ειδικά όταν ο στόχος είναι τόσο περιορισμένης στρατηγικής αξίας.
Αντιθέτως, η Ουάσινγκτον πρέπει να προωθήσει σιωπηρή αποκλιμάκωση με τη Ρωσία και να αποθαρρύνει το Μπακού από περαιτέρω προκλήσεις