Παρά τα όσα λέγονται και ακούγονται, οι μεγάλες χώρες και ειδικότερα των G7 αποτελούν σημαντικές οικονομικές δυνάμεις που εξακολουθούν να εισάγουν ενεργειακά προϊόντα από τη Μόσχα, στηρίζοντας τα έσοδα του Κρεμλίνου (τελικά η επιβολή των κυρώσεων δεν είναι για όλους) με φθηνούς ορυκτούς πόρους και μάλιστα παραβιάζοντας ανοιχτά το ίδιο το πλαφόν που οι ίδιοι επέβαλλαν.
Τα ρωσικά έσοδα μάλιστα αναμένονται να ενισχυθούν ιδιαίτερα μετά την απόφαση του ΟΠΕΚ+ να μειώσει την παραγωγή και σε αυτό είχε συνηγορήσει και η Μόσχα.
Οι μεγάλοι εισαγωγείς
Σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA), think tank με έδρα το Ελσίνκι, τον Ιούλιο η Κίνα αποτέλεσε τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικών ορυκτών καυσίμων, ακολουθούμενη από την Ινδία, την Τουρκία, την ΕΕ και την Βραζιλία.
Οι εξαγωγές αργού πετρελαίου προς την Κίνα δια θαλάσσης μειώθηκαν κατά 20% τον Ιούλιο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα αν και αναμένεται να είναι πρόσκαιρη λόγο της επιστροφής στην ανάπτυξη.
Τον ίδιο μήνα, οι εξαγωγές ρωσικού αργού στην Ινδία μειώθηκαν κατά 8% λόγω της περιόδου των μουσώνων που οδήγησε σε εποχική μείωση της ζήτησης.
Παράλληλα, σε ορισμένα διυλιστήρια πραγματοποιήθηκαν εργασίες συντήρησης που μείωσαν την ικανότητά τους να παράγουν διυλισμένα προϊόντα, ενώ ελαττώθηκαν και οι μειώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο. Καθοδικά κινήθηκε και η εγχώρια ζήτηση.
Σύμφωνα με την CREA, στις υπηρεσίες μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου κυριαρχούν η ευρωπαϊκή ναυτιλιακή βιομηχανία και η G7. Το μερίδιο των δεξαμενόπλοιων που δεσμεύονται από το ανώτατο όριο τιμών στα φορτία αργού πετρελαίου από τη Ρωσία παρέμεινε περίπου στο 50–55% τον Ιούλιο, σημειώνοντας πτώση περίπου 5% σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.
Από το σύνολο των εξαγόμενων ρωσικών ορυκτών καυσίμων μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στον άνθρακα, με την αξία των εξαγωγών να υποχωρεί κατά 7 εκατ. ευρώ ημερησίως (-26%) τον Ιούλιο.
Ακολούθησε το LNG, με την αξία των εξαγωγών να μειώνεται κατά 6 εκατ. ευρώ την ημέρα (-18%) σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα. Υψηλότερα από τον Ιούνιο πάντως κινήθηκε η αξία των εξαγόμενων πετρελαϊκών προϊόντων (+7%).
Τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας βρίσκονται στα 406 εκατ. ευρώ την ημέρα τον Ιούλιο του 2023, 3% υψηλότερα από τον Ιούνιο και 5% χαμηλότερα από τα επίπεδα του Μαΐου.
Οι εξαγωγές ανά είδος καυσίμου
Άνθρακας
Από τα τέλη Δεκεμβρίου του 2022 η Κίνα αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγές άνθρακα από τη Ρωσία, ακολουθούμενη από την Ινδία (19%) και τη Νότια Κορέα (12%).
Αργό πετρέλαιο
Η Κίνα αποτελεί τον μεγαλύτερο αγοραστή ρωσικού πετρελαίου (51%), ακολουθούμενη από την Ινδία (36%), την ΕΕ (8%) και την Τουρκία (3%). Από τις 5 Δεκεμβρίου 2022 στην ΕΕ εισάγονται ποσότητες ρωσικού πετρελαίου μέσω θαλάσσης στη Βουλγαρία και μέσω αγωγού στην Τσεχική Δημοκρατία, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία. Η Βουλγαρία έχει λάβει εξαίρεση από την απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου και το πετρέλαιο αγωγών στην ΕΕ δεν υπόκειται σε κυρώσεις.
LNG
Από τον Δεκέμβριο του 2022 η ΕΕ αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, με ποσοστό 53%. Ακολουθεί η Κίνα (20%) και η Ιαπωνία (15%).
LPG
Η Τουρκία αποτέλεσε τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικού LPG, αγοράζοντας το 50% των εξαγωγών υγραερίου της Ρωσίας, ακολουθούμενη από την ΕΕ με 42%.
Πετρελαϊκά προϊόντα
Μετά την απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού αργού πετρελαίου από την ΕΕ, η Τουρκία αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα (αγοράζοντας το 24% των πετρελαϊκών προϊόντων της Ρωσίας), ακολουθούμενη από την Κίνα (12%) και τη Σαουδική Αραβία (10%).
Αέριο μέσω αγωγών
Η ΕΕ αποτέλεσε τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικού αερίου που εξάγεται μέσω αγωγών (43%), ακολουθούμενη από την Τουρκία (27%) και την Κίνα (21%).
Τον Ιούλιο, η Κίνα ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικών ορυκτών καυσίμων εισάγοντας κυρίως αργό πετρέλαιο αλλά και άνθρακα, προϊόντα πετρελαίου, LNG και φυσικό αέριο αγωγών. Η Κίνα αγόρασε το ένα τρίτο (33%) όλων των ορυκτών καυσίμων που εξήχθησαν από τη Ρωσία τον Ιούλιο του 2023.
Τον Ιούλιο, η Ινδία ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας, αγοράζοντας κυρίως αργό πετρέλαιο, προϊόντα πετρελαίου, άνθρακα και LNG.
Τον ίδιο μήνα, η Τουρκία κατέστη ο τρίτος μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικών ορυκτών καυσίμων, αγοράζοντας κυρίως προϊόντα πετρελαίου, φυσικό αέριο αγωγών, άνθρακα, αργό πετρέλαιο και υγραέριο.
Η ΕΕ ήταν ο τέταρτος μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικών ορυκτών καυσίμων τον Ιούλιο, αγοράζοντας αργό πετρέλαιο, φυσικό αέριο, LNG, προϊόντα πετρελαίου μέσω αγωγών και LPG.
Η Βραζιλία, εισάγοντας μόνο προϊόντα πετρελαίου, κατέστη ο πέμπτος μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικών ορυκτών καυσίμων.
Οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς ρωσικών ορυκτών καυσίμων στην ΕΕ τον Ιούλιο του 2023 ήταν η Ουγγαρία, η Βουλγαρία, η Σλοβακία, η Τσεχία και η Ισπανία.
Παραβιάζεται το πλαφόν;
Όπως σημειώνει η CREA, οι τιμές του αργού Urals έχουν ξεπεράσει το πλαφόν των 60 δολαρίων ΗΠΑ, αγγίζοντας τον Ιούλιο ακόμα και τα 69 δολάρια ΗΠΑ ανά βαρέλι. Παρόλαυτα, ο στόλος της G7 εξακολουθεί να μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο, κάτι που δείχνει ότι η πολιτική των πλαφόν παραβιάζεται.
Πάντως, τα έσοδα του Κρεμλίνου από τις πωλήσεις πετρελαίου έχουν μειωθεί, γεγονός που συνέβαλε στην πρόσφατη κατάρρευση του ρουβλίου.
Σύμφωνα με την CREA, το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ρωσίας μειώθηκε κατά 85% τους πρώτους επτά μήνες του 2023 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2022.
Οι υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες και οι κυρώσεις που περιορίζουν τις εισροές κεφαλαίων αποτελούν βασικούς παράγοντες που προκαλούν την αποδυνάμωση του ρουβλίου.
Η αύξηση των τιμών του πετρελαίου όμως θα συμβάλει στην ενίσχυση των εσόδων του Κρεμλίνου τους επόμενους μήνες