Η εκτίναξη των εμπορευματικών συναλλαγών της Ρωσίας με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας και του Νότιου Καυκάσου και η de facto ακύρωση των κυρώσεων μετατοπίζουν το κέντρο των διεθνών συναλλαγών
Οι δυτικές κυρώσεις όχι μόνο δεν κατέστρεψαν τη ρωσική οικονομία ούτε την απομόνωσαν από το διεθνές οικονομικό σύστημα – όπως ήταν και ο στόχος – αλλά εκτόξευσαν το διμερές εμπόριο με τις χώρες της Ασίας οδηγώντας σταδιακά στη διαμόρφωση ενός νέου οικονομικού χώρου, ο οποίος απειλεί την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ και την κυριαρχία του δολαρίου.
Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας και του Νότιου Καυκάσου έχουν σημειώσει εντυπωσιακά βήματα ανάπτυξης των μεταξύ του εμπορευματικών ροών χάρη στο ενδιάμεσο εμπόριο (δηλαδή την χρήση τους ως διαμετακομιστικού κόσμου) αγαθών από τις δυτικές χώρες στη Ρωσία. .
Μετά την επιβολή κυρώσεων, ο συνολικός κύκλος εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους γείτονες της Ρωσίας στην Ανατολή κατέγραψε εκθετική άνοδο, ενώ οι συναλλαγές τους με τη Ρωσία αυξήθηκαν επίσης.
Το συνολικό εμπόριο εντός του οικονομικού χώρου αυξήθηκε κατά 40% το 2022.
Επιπλέον, οι χώρες της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου έχουν τονώσει τους δικούς τους προϋπολογισμούς μέσω εισροής εργατικού δυναμικού, κεφαλαίου και συναλλάγματος, καθώς και με την πώληση του δικού τους πετρελαίου και φυσικού αερίου, η ζήτηση για το οποίο έχει αυξηθεί κατακόρυφα μετά την τεράστια μείωση των προμηθειών φυσικού αερίου της ΕΕ από την Ρωσία.
Εξέλιξη των εμπορευματικών συναλλαγών
Το 2022, οι εξαγωγές φινλανδικών προϊόντων στην Κεντρική Ασία αυξήθηκαν σε τεράστιες διαστάσεις.
Στο Κιργιστάν αυτό αυξήθηκε κατά περισσότερο από 800%.
Η μεγαλύτερη θετική δυναμική αυτού του δείκτη παρατηρήθηκε το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους, όταν οι αλυσίδες εφοδιασμού άρχισαν να ανακάμπτουν από την υγειονομική κρίση της πανδημίας.
Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) «Eurasian Circularity: Trade Flows to Russia through the Caucasus and Central Asia» που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο, οι εξαγωγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου στην Αρμενία, στο Κιργιστάν και το Καζακστάν αυξήθηκαν μεταξύ 15 – 90%. το 2022 ανάλογα με το εμπόρευμα.
Τι αλλάζει στις ροές
Όπως σημειώθηκε επίσης, αυτό συνέπεσε με τις κυρώσεις που είχαν ως αποτέλεσμα οι δυτικές εξαγωγές στη Ρωσία να μειωθούν κατά 50%, υποδηλώνοντας ότι τα δύο παραπάνω στοιχεία σχετίζονται.
Η απόκλιση μεταξύ των ροών προς τη Ρωσία και προς τους γείτονές της από το νότο συνεχίζει να αυξάνεται.
«Με πολλές δυτικές εταιρείες να εγκαταλείπουν τη ρωσική αγορά και τα ρωσικά λιμάνια σε καθεστώς κυρώσεων, οι οικονομίες της Κεντρικής Ασίας καταγράφουν σημαντική ανάπτυξη στο διμερές εμπόριο με τη Ρωσία και την Κίνα, τόσο μέσω της εξαγωγής των δικών τους προϊόντων, όπως κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης, όσο και μέσω του διαμετακομιστικού εμπορίου. και υπηρεσίες επανεξαγωγής», αναφέρει η έκθεση.
Οι εξαγωγές πετρελαίου
Ενώ το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν παράγουν άνευ προηγουμένου έσοδα από πετρέλαιο και φυσικό αέριο, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν επωφελούνται από σημαντικές αυξήσεις στις κεφάλαιο και στην προσέλκυση ρευστότητας.
Για παράδειγμα, ο όγκος των μεμονωμένων ροών συναλλάγματος προς το Κιργιστάν το 2022 έφτασε στο υψηλό ρεκόρ των 2,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.
Το ενδιάμεσο εμπόριο των χωρών της Κεντρικής Ασίας και του Νοτίου Καυκάσου με τη Ρωσία, αν και δεν τους αποφέρει σημαντικά έσοδα, ωστόσο, αποτελεί σημαντική πηγή ταμειακών ροών γι’ αυτές.
Καταναλωτικά αγαθά συσχετιζόμενα με σημαντικά brands και άλλα είδη, όπως τα iphone και ούτω καθεξής, παραμένουν εύκολα διαθέσιμα στη Ρωσία με μέση αύξηση μόλις 5% πάνω από τις τιμές του 2021.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Το Κιργιστάν, με ετήσιο ΑΕΠ 9,75 δισεκατομμυρίων δολαρίων, είχε έσοδα 411,5 δισεκατομμύρια δολάρια (!) από το ενδιάμεσο εμπόριο με τη Ρωσία πέρυσι, ενώ η Αρμενία, με ΑΕΠ 19,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, απέσπασε 1,17 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Η τάση αυτή αναμένεται να ενταθεί, ορισμένα από τα προϊόντα που διακινούνται αναμένεται να εκτοξεύσουν το διμερές εμπόριο καθώς εναλλακτικά αγαθά που κατασκευάζονται από τη Ρωσία αρχίζουν επίσης να εισχωρούν στην αγορά και να εκτοπίζουν τα εισαγόμενα προϊόντα, αν και οι πολύτιμες δυτικές μάρκες θα παραμείνουν περιζήτητες.
Το διμερές εμπόριο της Ρωσίας με το Ουζμπεκιστάν αυξήθηκε κατά 23%, στα 9,3 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών κλωστοϋφαντουργικών και γεωργικών προϊόντων προς τη Ρωσία.
Στο Καζακστάν, οι εξαγωγές ξυλείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν κατά 74 φορές και από το Κιργιστάν κατά σχεδόν 18.000 φορές, καθώς οι αγοραστές της ΕΕ αναζητούν ρωσικές εναλλακτικές λύσεις.
Αλλά τα πράγματα μπορεί να μην είναι πάντα όπως φαίνονται…
Δεν υπάρχουν σχεδόν αποθέματα ξυλείας στο Καζακστάν ή το Κιργιστάν, πράγμα που σημαίνει ότι το ξύλο που πωλείται στην ΕΕ είναι ρωσικής προέλευσης.
Η παράκαμψη των κυρώσεων
Οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν εκφράσει την οργή τους που η Ρωσία «παρακάμπτει τις κυρώσεις» με τη βοήθεια των χωρών της Κεντρικής Ασίας και του Νοτίου Καυκάσου.
Ωστόσο, εισαγωγείς από την ΕΕ είναι αυτοί που αναζητούν απεγνωσμένα προϊόντα αντικατάστασης, όπως για παράδειγμα ξηλεία για την κατασκευή επίπλων κλπ.
Αυτό δεν εμπόδισε το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, το οποίο αποφάσισε να εμπλέξει επιπλέον 25 εισαγγελείς που αναζητούν κενά μέσω των οποίων η Ρωσία «παρακάμπτει τις κυρώσεις και τους ελέγχους επί των εξαγωγών» με Αμερικανούς αξιωματούχους να επιδίδονται σε ένα κυνήγι μαγισσών.
Θα είναι επιφορτισμένοι με την παρακολούθηση οργανισμών που υπότίθεται ότι βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις.
Εάν χρειαστεί, οι εισαγγελείς θα μπορούν να κινήσουν ποινικές υποθέσεις κατά εταιρειών που παραβαίνουν.
Οι πολιτικές συνέπειες
Το αν αυτές οι εταιρείες είναι οι αρχικοί Ρώσοι προμηθευτές, οι μεσάζοντες στην Κεντρική Ασία ή οι Ευρωπαίοι αγοραστές μένει να αποδειχθεί, όπως και τυχόν πολιτικές συνέπειες που δημιουργούνται από την επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ σε χώρες πολύ έξω από τη γεωγραφική τους σφαίρα.
Εν τω μεταξύ, είναι αυτονόητο ότι στην περίπτωση της ξυλείας –οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς επιθυμούν να αναπτύξουν τις δικές τους εξαγωγές ξυλείας– και να τις πουλήσουν στην Ευρώπη.
Η προμήθεια προϊόντων για τα κράτη – μέλη της ΕΕ θα μπορούσε να γίνει πράγματι πολύ δύσκολη όταν προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις τιμές πώλησης στη Βόρεια Αμερική και να καταφύγουν σε φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις.
