Τα παραπάνω, σύμφωνα με τους αναλυτές, αποτελούν ενδείξεις ότι το οικονομικό μοντέλο της Κίνας το οποίο ήταν βασισμένο στη φθηνή εργασία, τον εξαγωγικό προσανατολισμό και τα μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα βρίσκεται σε φάση υποχώρησης – εάν όχι παρακμής.
Με απλά λόγια, η αδύναμη ανάπτυξη εξελίχθηκε σε υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας.
Η μεταποίηση εκπροσωπεί το 1/3 της οικονομικής δραστηριότητας της Κίνας — πολύ περισσότερο από ό,τι στις ΗΠΑ.
Η κατάρρευση της αγοράς ακινήτων της Κίνας – ένα άλλο τρίτο της οικονομίας της Κίνας – προσθέτει περισσότερο λάδι στη φωτιά.
Ωστόσο, η θέση της Κίνας ως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο συνεχίζει να την τοποθετεί ως σημαντικό παράγοντα στην παγκόσμια οικονομική σκηνή.
Με την κινεζική παραγωγή ξανά σε λειτουργία μετά τη υγειονομική κρίση και τα lockdowns, τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα αντιμετωπίστηκαν, γεγονός που προσδίδει ιδιαίτερη σημασία στις εξελίξεις σε αυτήν.
Συναγερμός στο ΚΚΚ
Η συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου, που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2024 και υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας XI Jinping, αποφασίστηκε ένα τεράστιο πακέτο μέτρων τόνωσης της οικονομίας: η χώρα πρέπει να εφαρμόσει περισσότερο αποτελεσματικά τις υπάρχουσες πολιτικές, να καταστήσει τα αναπτυξιακά μέτρα πιο στοχευμένα και αποτελεσματικά και να προσπαθήσει να επιτύχει τους στόχους για τη φετινή οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.
Ανεπιβεβαίωτες αναφορές την Πέμπτη (26/7) από την South China Morning Post και το Bloomberg ανέφεραν ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να δαπανήσει περίπου 1 τρισεκατομμύριο γιουάν (142 δισεκατομμύρια δολάρια) για την ανακεφαλαιοποίηση έξι μεγάλων κρατικών τραπεζών.
Τα δημοσιεύματα που επικαλούνται πληροφορίες απο Κινέζους αξιωματούχους, σχετίζονται με τη δήλωση αυτής της εβδομάδας του Li Yunze, επικεφαλής της Εθνικής Ρυθμιστικής Επιτροπής Χρηματοοικονομικής, ότι οι ρυθμιστικές αρχές θα προχωρήσουν σε αυξήσεις κεφαλαίου σε έξι μεγάλες τράπεζες.
Οι χρεοκοπίες από τους κατασκευαστές ακινήτων – μετά από ένα κραχ πριν από αρκετά χρόνια εξαιτίας του υπερβολικού δανεισμού στον κλάδο – έχουν επιιβαρύνει τον τραπεζικό τομέα, οδηγώντας στις τελευταίες διασώσεις.
Τα επιτοκιακά περιθώρια και τα κέρδη των τραπεζών έχουν συρρικνωθεί, επομένως «είναι απαραίτητος ο συντονισμός διαφόρων καναλιών ρευστότητας, για την αναπλήρωση κεφαλαίων», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Li σε δημοσιογράφους στο Πεκίνο.
Ανέφερε ότι η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBoC) θα πρέπει να μειώσει τους δείκτες υποχρεωτικών αποθεματικών (RRRs), να εφαρμόσει σημαντικές μειώσεις επιτοκίων και να επαναφέρει τους περισσότερους κατασκευαστές ακινήτων στη «Λευκή Λίστα» προκειμένου να τους επιτρέψει να δανείζονται από τις τράπεζες πιο εύκολα.
Ανέφερε επίσης ότι οι τοπικές κυβερνήσεις θα πρέπει να περιορίσουν αυστηρά τον αριθμό των νεόδμητων κατοικιών, να μειώσουν τα αποθέματα ακινήτων, να αυξήσουν την ποιότητα των υπαρχόντων κατοικιών και να ανακτήσουν αδρανείς τοποθεσίες από κατασκευαστές ακινήτων σε λογικές τιμές.
Η συνάντηση κάλεσε επίσης τις τοπικές κυβερνήσεις να βελτιώσουν τις δημοσιονομικές και χρηματοοικονομικές τους πολιτικές για να στηρίξουν τις αγορές ακινήτων.
Αφού η Federal Reserve των Ηνωμένων Πολιτειών μείωσε το βασικό της επιτόκιο δανεισμού κατά 0,5% στο 4,75% έως 5% στις 18 Σεπτεμβρίου, η PBoC ανακοίνωσε την Τρίτη τα σχέδιά της να μειώσει το κόστος δανεισμού και να επιτρέψει στις τράπεζες να αυξήσουν τον δανεισμό.
Οι οικονομικές προκλήσεις – Αγορά ακινήτων και εξαγωγές
Οι σημαντικές προκλήσεις στον τομέα των ακινήτων και η αδύναμη αύξηση των εξαγωγών συμβάλλουν σημαντικά στο φρενάρισμα της οικονομίας της Κίνας.
Οι τιμές των νέων κατοικιών αντιμετώπισαν τη μεγαλύτερη πτώση τους πέρυσι από τις αρχές του 2015.
Οι επενδύσεις σε ακίνητα μειώθηκαν κατά 5,7% σε ετήσια βάση και τον Αύγουστο, οι τιμές κατοικιών στην Κίνα, κατά μέσο όρο, υποχώρησαν με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων εννέα ετών.
Παρόλο που η κινεζική κυβέρνηση εφάρμοσε ένα πρόγραμμα επαναδανεισμού για να αγοράσει απούλητο απόθεμα κατοικιών, δεν μείωσε τη διολίσθηση της αποτίμησης ακινήτων.
«Τα βήματα της κυβέρνησης για να διορθώσει την κατάσταση ήταν μέτρια», λέει ο Haworth.
«Δεν έχει γίνει καμία κίνηση για την πλήρη εκκαθάριση των υπερεπενδύσεων της αγοράς ακινήτων ή για τη στήριξη του καταναλωτικού κλίματος».
Οι εξαγωγές, ένας σημαντικός άξονας για την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, μειώθηκαν κατά 4,6% το 2023, η πρώτη ετήσια μείωση της εξαγωγικής δραστηριότητας από το 2016.
Πιο ενθαρρυντικά στοιχεία προέκυψαν στις αρχές του 2024, με τις εξαγωγές της Κίνας να αυξάνονται κατά 8,7% την περίοδο ενός έτους που έληξε τον Αύγουστο του 2024
Παρά την πρόσφατα αδύναμα στοιχεία, η Κίνα παραμένει ο μεγαλύτερος παγκόσμιος εξαγωγέας βιομηχανικών προϊόντων.
Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες εμπορικές αντιπαραθέσεις με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες δεν είναι πιθανό να βοηθήσουν στην ενίσχυση των εξαγωγών.
«Ο κόσμος απομακρύνεται από την παγκοσμιοποίηση σε πιο περιφερειακές συναλλαγές», λέει ο Haworth.
«Οι ΗΠΑ, μέσω της εφαρμογής δασμών, προσπαθούν ενεργά να περιορίσουν το εμπόριο».
Πιο άδεια τα γραφεία από την εποχή του Covid
Οι Financial Times αναφέρουν ότι τα κτίρια γραφείων στην Κίνα είναι πιο άδεια από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια του lockdown για τον Covid.
Η FT σημειώνουν ότι η εργασία στο σπίτι δεν έχει απογειωθεί στην Κίνα, υπονοώντας ότι η κύρια αιτία των κενών γραφείων είναι μείωση της δραστηριότητας.
Στη Σαγκάη, οι κενές θέσεις γραφείων είναι στο 21%.
Στη επαρχία Shenzhen, τον κεντρικό εξαγωγικό κόμβο της Κίνας, οι κενές θέσεις είναι στο 27%.
Και τα δύο νούμερα αποτελούν ρεκόρ από την εποχή του Covid.
Για να δώσουν μια γεύση, τα ενοίκια στην επαρχία Shenzhen έχουν καταρρεύσει 15% σε ετήσια βάση (Αύγουστος).
Φυσικά, οι επίσημοι αριθμοί του ΑΕΠ της Κίνας είναι απρόσβλητοι από τις καταιγίδες, αλλά τότε κανείς δεν τους πιστεύει — ούτε καν στην Κίνα.
Είναι ενδιαφέρον ότι δεν είναι όλες οι απολύσεις εγχώριων εταιρειών: Οι ξένες επενδύσεις στην Κίνα έχουν πέσει κατά ένα τρίτο τον περασμένο χρόνο.
Εκκενώνουν τα κινεζικά γραφεία τους και στήνουν παρατηρήματα σε ασφαλέστερα μέρη όπως το Βιετνάμ ή το Μεξικό, με τα εργοστάσια να ακολουθούν.
Η κρίση στην απασχόληση των νέων
Η συρρίκνωση πλήττει περισσότερο τους νέους σε ηλικία Κινέζους, με την ανεργία των νέων – και δη των πτυχιούχων – να εκτινάσσεται σε σχεδόν έναν στους τέσσερις νέους Κινέζους χωρίς δουλειά.
Με τον αριθμό – ρεκόρ των 12 εκατομμυρίων Κινέζων φοιτητών που πρόκειται να αποφοιτήσουν και να βγουν στην αγορά εργασίας, ιο ειδικοί επισημαίνουν ότι δεν θα τους αρέσει η εικόνα που θα αντιμετωπίσουν.
Όλα αυτά, φυσικά, έχουν κοινωνικές επιπτώσεις.
Οι δημόσιες διαμαρτυρίες αυξάνονται τώρα στην Κίνα, με αιτήματα που περιλαμβάνουν ελεύθερες εκλογές και πρώην μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων να κατηγορούν την κυβέρνηση ότι τους… στραγγαλίζει.
Οι απεργίες των εργαζομένων έχουν εκτιναχθεί, συμπεριλαμβανομένων 1.000 εργαζομένων σε ένα εργοστάσιο της Nike, οι οποίοι, κατά ειρωνικό τρόπο, ξεσηκώθηκαν μετά τη μεταφορά της παραγωγής στην Ινδονησία.
Μαζί με εκατοντάδες απεργίες απλήρωτων εργατών στις κατασκευές καθώς οι κατασκευές ακινήτων καταρρέουν.
Το ιστορικό εδώ είναι εκατοντάδες εκατομμύρια Κινέζοι που εργάζονται ανεπίσημα — χρειάζεται ένα είδος εγχώριου διαβατηρίου για να μετακομίσετε σε μια μεγάλη πόλη όπου οι μισθοί είναι αξιοπρεπείς και οι περισσότεροι Κινέζοι της υπαίθρου δεν έχουν.
Χρειάζεσαι όμως και δεκαπέντε χρόνια επίσημης εργασίας για να πάρεις κρατικές συντάξεις.
Αυτό σημαίνει ότι για τους ηλικιωμένους εργαζομένους, ειδικά για εκείνους που δεν έχουν παιδιά, χάρη στον κυβερνητικό έλεγχο των γεννήσεων, οι απολύσεις θα μπορούσαν κυριολεκτικά να σημαίνουν ότι θα εξακολουθούν να εργαζονται σε μεγάλη ηλικία.
Είναι απελπισμένοι.
Τι πήγε στραβά;
Η ανάπτυξη υπό τον Πρόεδρο XI Jinping έχει υποχωρήσει στο μισό του παλιού ρυθμού της που δημιούργησε το οικονομικό θαύμα – η Κίνα τώρα αναπτύσσεται σαν μια κανονική χώρα μεσαίου εισοδήματος.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο λάτρης του Mao Xi κατέστρεψε τις επιχειρήσεις — ακόμη και «εξαφανίζοντας» εξέχοντες επιχειρηματίες όπως ο Jack Ma του Alibaba.
Εν τω μεταξύ, ο Xi παρείχε τρισεκατομμύρια δολάρια σε βιομηχανίες που ευνοούνται από την κυβέρνηση – πάνω απ ‘όλα, την πράσινη ενέργεια και τη στέγαση.
Και οι δύο έχουν πλέον καταρρεύσει εξαιτίας της υπερβολικής παραγωγικής ικανότητας και της μειωμένης ζήτησης.
Για παράδειγμα, σε μια επαρχία, η Κίνα είχε σχεδόν 1.500 κατασκευαστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Σχεδόν όλοι είτε έχουν καταρρεύσει είτε βρίσκονται σε διαδικασία να κηρύξουν πτώχευση.
Εν τω μεταξύ, στη κτηματαγορά υπάρχουν τουλάχιστον πεντέμισι τρισεκατομμύρια δολάρια επισφαλή δάνεια, με εκατομμύρια Κινέζους να χάνουν τα μισοχτισμένα διαμερίσματα στα οποία είχαν επενδύσει τις οικονομίες τους καθώς οι κατασκευαστές δεν προχωρούν τα projects.
Μεταξύ της κατάρρευσης των κατοικιών και των μετοχών που παρέμειναν σταθερές από το 2008, οι Κινέζοι δεν έχουν τα χρήματα για να συνεχίσουν να ξοδεύουν, «στραγγίζοντας» ακόμη περισσότερο την οικονομία εξαιτίας των μειωμένων καταναλωτικών δαπανών.
Τι ακολουθεί
Την τελευταία φορά που η Κίνα γνώρισε ύφεση, το 2008, το Πεκίνο έριξε τεράστια ποσά στην οικονομία.
Αυτή τη φορά, το χρέος της Κίνας – πάνω από 50 τρισεκατομμύρια δολάρια – έχει αυξηθεί σε σημείο που δεν μπορεί να το αντέξει οικονομικά.
Και αν η Κίνα αποτύχει; Το κοινωνικό συμβόλαιο στην Κίνα βασίζεται στην υπακοή των εργαζομένων για την επίτευξη του αναπτυξιακού προτύπου.
Αν η κυβέρνηση δεν μπορεί να συγκρατήσει την ανάπτυξη, ιστορικά, οι Κινέζοι έχουν γίνει πολύ κινητικοί.
Υπάρχει λόγος που ο Xi εγκαθιστά ένα αστυνομικό κράτος, αλλά φυσικά, αν η αντίθεση είναι αρκετά διαδεδομένη, ακόμη και τα πλέον κατασταλτικά μέτρα θα αποτύχουν.
Η Κίνα θα μπορούσε να είναι σε δύσκολη διαδρομή.
Και αν απελπιστεί και χρειαστεί εθνικιστικό αντιπερισπασμό, θα μπορούσε να… τραβήξει την Ταϊβάν —και την Αμερική— στην επερχόμενη γεωπολιτική καταιγίδα.
