Βλέποντας τα αποτελέσματα των εθνικών εκλογών της τελευταίας 50ετιας εκείνο που καταγράφεται με ιδιαίτερα εμβληματικό τρόπο στην βάση του εκλογικού αποτελέσματος των εκλογών του Ιουνίου 2023 είναι η χειρότερη ιστορικά εκλογική επίδοση του κόμματος που φέρει τον τίτλο αξιωματική αντιπολίτευση.
Για πρώτη φορά το πρώτο κόμμα της αντιπολίτευσης δεν στηρίζεται σε επταψήφιο νούμερο ψήφων αφού ο ΣΥΡΙΖΑ υπερψηφίστηκε μόνο από 929.968 ψηφοφόρους, ενώ για πρώτη φορά ο αριθμός των εδρών του βρίσκεται κάτω από τις 50 και συγκεκριμένα 47 με προηγούμενη χειρότερη επίδοση του ιδίου κόμματος στις εκλογές του Μαΐου 2012 όταν η συρρίκνωση του κλασικού δικομματισμού ΝΔ-ΠΑΣΟΚ άλλαζε το πολιτικό status της χώρας .
Τότε οι συνθήκες ήταν ιδιάζουσες με την κοινωνική έκρηξη να διαμορφώνει νέους πολιτικούς συσχετισμούς.
Απώλεια πολιτικής ισχύος
Σήμερα που η κανονικότητα επέστρεψε εκείνο που διαπιστώνεται είναι η απώλεια της όποιας πολιτικής ισχύος έχει το κόμμα που φέρει τον τίτλο αξιωματική αντιπολίτευση.
Η πιο σημαντική ενέργεια κοινοβουλευτικού ελέγχου για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι η πρόταση δυσπιστίας, η πρόταση μομφής, που πρέπει να φέρει τις υπογραφές του 1/6 τουλάχιστον των βουλευτών, ήτοι 50 βουλευτών .
Με δύναμη 47 βουλευτών ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε αυτή την δυνατότητα έχει σε αυτόνομο επίπεδο.
Βέβαια αυτά σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο διότι σε πρακτικό όπως γνωρίζουμε ιστορικά καμία πρόταση μομφής δεν είχε αποτέλεσμα .
Μιλάμε πάντα για αυτόνομο επίπεδο διότι όπως είδαμε πρόσφατα ο ΣΥΡΙΖΑ συνυπέγραψε πρόταση δυσπιστίας μαζί με το ΠΑΣΟΚ , τη Πλεύση Ελευθερίας και τη Νέα Αριστερά για το δυστύχημα των Τεμπών η οποία και καταψηφίστηκε στις 28 Μαρτίου.
Προτάσεις μομφής
Ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση την τετραετία 2019-2023 υπέβαλε τρεις προτάσεις μομφής, δυο κατά της κυβέρνησης (27/1/22 και 25/1/23) και μια κατά του υπουργού οικονομικών κ. Σταικούρα (22/10/20), φυσικά και οι τρεις απερρίφθησαν .
Το δεύτερο θεσμικά μέσο άσκησης ελέγχου είναι οι εξεταστικές επιτροπές.
Οι εξεταστικές επιτροπές όπως είναι ευρύτερα γνωστό αποτελούν μέσο άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου από την αντιπολίτευση για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης ενώ είναι σύνηθες και η σύσταση εξεταστικής με πρωτοβουλία της κυβερνητικής πλειοψηφίας για ενέργειες της προηγούμενης κυβέρνησης.
Η πρόταση για σύσταση εξεταστικής πρέπει να υπογράφεται από τουλάχιστον 60 βουλευτές και η σχετική απόφαση της βουλής να λαμβάνεται κατά πλειοψηφία που δεν μπορεί να είναι κατώτερη από τα 2/5 των μελών της βουλής , δηλαδή κατώτερη των 120 βουλευτών .
Μετά την τροποποίηση του άρθρου 68 παράγραφος 2 του Συντάγματος κατά την αναθεώρηση του 2019 , σύσταση εξεταστικής επιτροπής μπορεί να ζητηθεί και από την κοινοβουλευτική μειοψηφία.
Στην περίπτωση αυτή είναι αναγκαίο η πρόταση να υπογράφεται από 10 τουλάχιστον βουλευτές και η υπερψήφιση της να γίνεται από τουλάχιστον 120 βουλευτές.
Σε προτάσεις της μειοψηφίας δεν συμπεριλαμβάνονται έρευνες ζητημάτων που αφορούν την εξωτερική πολιτική και την εθνική άμυνα .
Για πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση
Η αναθεώρηση του 2019 που δίνει την δυνατότητα προτάσεων από την κοινοβουλευτική μειοψηφία, στην βάση του εκλογικού αποτελέσματος των εκλογών του Ιουνίου 2023 κρίνεται σωστή δεδομένου ότι για πρώτη φορά στην σύγχρονη κοινοβουλευτική μας ιστορία και συγκεκριμένα από την μεταπολίτευση και μετά το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν έχει την αυτόνομη δυνατότητα πρότασης για την δημιουργία εξεταστικής επιτροπής .
Πλέον η πολυδιάσπαση της αντιπολίτευσης απαιτεί ευρύτερες συναινέσεις οι οποίες λαμβάνοντας υπόψη την σημερινή πολιτική γεωγραφία μάλλον είναι ιδιαίτερα δύσκολο για να μην ισχυριστούμε αδύνατο να βρεθούν.
Αδύνατος ο συντονισμός
Είναι τέτοια η ποικιλομορφία και οι πολιτικές διαφορές των κομμάτων της αντιπολίτευσης που ο συντονισμός τους είναι πρακτικά αδύνατος.
Η εκλογή των Αντιπροέδρων της Βουλής το έδειξε με απόλυτο τρόπο, μη αφήνοντας καμία ψευδαίσθηση για το μέλλον , δεδομένου ότι Σπαρτιάτες , Νίκη και Πλεύση, φαίνεται ότι θα επιζητούν την διαφοροποίηση και τα συνεχή παιχνίδια του ‘φαίνεσθαι’ αδιαφορώντας για συνεργασίες και κοινές πρωτοβουλίες.
Εν κατακλείδι, με την κυβερνώσα ελληνική αριστερά δικαιώνεται πλήρως ο Τσόρτσιλ που έχει πει: άφησε για λίγο να κυβερνήσει η αριστερά και μετά θα την χάσεις για πάντα.
Πολιτικό περιθώριο
Ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνησε την περίοδο 2015-2019 ελέω αγανάκτησης των πολιτών από την οικονομική κατάρρευση και τα μνημόνια που ακολούθησαν, ξεπέρασε το 36% στις πρώτες εκλογές του 2015 , από τα επίπεδα του 4,59% του 2009 και συρρικνώθηκε στο 17,83% τον Ιούνιο του 2023.
Όλα δείχνουν πως το μέλλον του είναι πιο κοντά στο πολιτικό περιθώριο, δηλαδή πιο κοντά σε αυτά που πρεσβεύει, τον διχασμό , τον άκρατο λαϊκισμό και τον πολιτικό ακτιβισμό.
Η αντιμετώπιση της ακρίβειας αλλά και η συρρίκνωση της παρεμβατικότητας των δικαιωματιστών είναι αυτά που πραγματικά αγγίζουν το μέσο Έλληνα πολίτη, οτιδήποτε άλλο είναι εκτός της σημερινής πραγματικότητας, οπότε στη βάση αυτή θα διαμορφωθεί μετά τις ευρωεκλογές το νέο πολιτικό τοπίο.
Σαράντος Λέκκας
Οικονομολόγος
