Του Κώστα Ράπτη
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν γνωρίζει πού βαδίζει: προς το Χάρκοβο – και μάλιστα το προανήγγειλε δημοσίως. Ο Ντόναλντ Τραμπ, πάλι, δεν γνωρίζει πού βαδίζει: άλλοτε νίπτει τας χείρας του ως προς την ουκρανική κρίση και άλλοτε δέχεται εισηγήσεις για κλιμάκωση των πιέσεων προς τη Μόσχα μέσω νέων κυρώσεων.
Στον απόηχο της επίσκεψής του την Τρίτη στη ρωσική περιφέρεια του Κουρσκ, από την οποία έχουν απωθηθεί οι ουκρανικές δυνάμεις που εισέβαλαν πέρσι το καλοκαίρι, αλλά και της νέας μαζικής επίθεσης με ουκρανικά drones την επομένη, ο Ρώσος πρόεδρος προανήγγειλε προχθές τη δημιουργία “ζώνης ασφαλείας” στην ουκρανική πλευρά των κοινών συνόρων.
Η απόφαση έχει ήδη ληφθεί, προκειμένου να κατοχυρωθεί η ασφάλεια των παραμεθόριων περιφερειών του Κουρσκ, του Μπέλγκοροντ και του Μπριάνσκ, τόνισε ο Πούτιν μέσω βιντεοσύνδεσης κατά τη διάρκεια κυβερνητικού συμβουλίου, χωρίς να διευκρινίζει πάντως πού ακριβώς θα δημιουργηθεί η ζώνη ασφαλείας ή πόσο μεγάλη θα είναι.
Δημοσιογραφικές πληροφορίες, πάντως, κατονομάζουν τις ουκρανικές επαρχίες του Χαρκόβου, του Σούμι και του Τσερνιγκίφ ως τμήμα της επικράτειας στην οποία σχεδιάζεται να προελάσει ο ρωσικός στρατός.
Σχεδόν ταυτόχρονα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωνε ότι η Μόσχα δεν θα επιτρέψει την παραμονή των ρωσόφωνων της Ουκρανίας υπό το καθεστώς της “χούντας”, όπως την αποκάλεσε, του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Εκτίμησε μάλιστα ότι θα είναι “έγκλημα” αν η Ρωσία αφήσει να συμβεί αυτό, αν και πρόσθεσε ότι ο πιο απλός τρόπος να επιλυθεί η σύγκρουση θα ήταν αν η διεθνής κοινότητα απαιτούσε από την Ουκρανία να καταργήσει τους νόμους που κάνουν διακρίσεις εις βάρος των ρωσόφωνων.
“Θερινή περίοδος”
Συμβαδίζουν όλα αυτά με την έλευση της “θερινής περιόδου” των επιχειρήσεων, την παρατηρούμενη συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων από ρωσικής πλευράς, αλλά και τον διορισμό του εμπειροπόλεμου αντιστρατήγου Αντρέι Μορντβίτσεφ, που ηγήθηκε της κατάληψης της Μαριούπολης το 2022, στη θέση του ανώτατου διοικητή των χερσαίων δυνάμεων.
Συμβαδίζουν επίσης με το διπλωματικό αδιέξοδο που παρατηρείται μετά την πρώτη εδώ και τρία χρόνια ρωσο-ουκρανική συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη και την επακολουθήσασα τηλεφωνική επικοινωνία Πούτιν – Τραμπ.
Παρά τα όσα λέγονται για μια δεύτερη συνάντηση και μάλιστα σε διευρυμένη σύνθεση, με την προσθήκη αμερικανικών και ευρωπαϊκών αντιπροσωπειών, εντός του Ιουνίου στο Βατικανό, το Κρεμλίνο βάζει “πάγο”.
“Δεν υπάρχει ακόμη συγκεκριμένη συμφωνία για τις προσεχείς συναντήσεις. Η δουλειά συνεχίζεται για την εφαρμογή των συμφωνιών που έχουν ήδη συναφθεί” (λ.χ. την ανταλλαγή χιλίων αιχμαλώτων εκατέρωθεν), τόνισε την Πέμπτη ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας Ντμίτρι Πεσκόφ.
Η “απόσυρση” των ΗΠΑ
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα δημοσίευσε η Wall Street Journal σε σχέση με την ενημέρωση Ευρωπαίων ηγετών από τον Τραμπ αμέσως μετά την επικοινωνία του με τον Πούτιν τη Δευτέρα. O Τραμπ φέρεται να είπε ότι ο Πούτιν επιθυμεί να συνεχίσει να πολεμά στην Ουκρανία, διότι εκτιμά ότι κερδίζει.
Ο Πεσκόφ διέψευσε και αυτή την πληροφορία. “Γνωρίζουμε την επίσημη ανακοίνωση του προέδρου Τραμπ. Αυτό που γνωρίζουμε έρχεται σε αντίθεση με ό,τι γράφτηκε στο άρθρο”, σχολίασε.
Το μέγα θέμα όμως δεν είναι τι εκτιμά ή όχι ο Τραμπ σε σχέση με τις προθέσεις του Πούτιν αλλά τι σκοπεύει σε κάθε περίπτωση να πράξει ο ίδιος. Και δεν άφησε τους Ευρωπαίους συνομιλητές του με την εντύπωση ότι θα έχει εφεξής εντονότερη εμπλοκή στο ουκρανικό ζήτημα. Η ρωσική πλευρά το καταγράφει αυτό.
“Οι Ηνωμένες Πολιτείες σταδιακά αποσύρονται από τον ρόλο τους ως ενεργού συμμετέχοντα στην ουκρανική κρίση, παρά το γεγονός ότι ήταν ο κύριος εμπνευστής και υποκινητής της. Το 2021, η Ουάσινγκτον αρνήθηκε να εξετάσει σοβαρά τις ρωσικές προτάσεις σχετικά με τις εγγυήσεις ασφάλειας για τη Ρωσία και την Ευρώπη, καθώς και πιθανές λύσεις στο ζήτημα της Ουκρανίας. Τα επόμενα χρόνια, οι ΗΠΑ ενήργησαν κυρίως ως οργανωτές στρατιωτικής υποστήριξης, διπλωματικής απομόνωσης και οικονομικής πίεσης κατά της Ρωσίας”, υποστήριξε μιλώντας στο πρακτορείο TASS ο κοσμήτορας του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων στο Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας (MGIMO), Αντρέι Σουσέντσοφ.
Πρόσθεσε ότι “τώρα η Ουάσινγκτον έχει συνειδητοποιήσει ότι κανένας από τους δημόσια διακηρυγμένους πολιτικούς στόχους της δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω αυτής της κρίσης. Η νίκη επί της Ρωσίας είναι ανέφικτη. Η ουκρανική σύγκρουση έχει γίνει πηγή συνεχών πολιτικών οπισθοδρομήσεων και βλάβης της φήμης. Δεν υπάρχει ρεαλιστική προοπτική η Ουκρανία να αναδειχθεί νικήτρια”.
“Ακούμε επιθετικές δηλώσεις από Ευρωπαίους που προσπαθούν να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία και την επιρροή τους. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, ολόκληρος ο αντιρωσικός συνασπισμός βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών”, τόνισε ο Σουσέντσοφ, μη παραλείποντας να σημειώσει ότι και η ιδεολογική συνοχή του δυτικού στρτοπέδου έχει τρωθεί. “Για πολύ καιρό, η Δύση πίστευε στη συλλογική ηγεσία, τη φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και την υποταγή των εθνικών συμφερόντων στην κυριαρχία των ΗΠΑ. Στη συνέχεια, ο Τραμπ αμφισβήτησε αυτή τη συναίνεση προωθώντας τον εθνικισμό, την εδαφική επέκταση, την αύξηση των εξαγωγών και την απροθυμία να τηρήσει τις παραδοσιακές συμμαχικές δεσμεύσεις”, εξήγησε.
Θα προχωρήσουν οι ΗΠΑ σε νέες κυρώσεις;
Στο εσωτερικό της Ουάσινγκτον, πάντως, η εφεκτική στάση του Τραμπ δεν έχει μόνο υποστηρικτές.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, στηρίζει το νομοσχέδιο του Ρεπουμπλικάνου γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκρέιχαμ για την επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας, δήλωσε διπλωματική πηγή στο περιοδικό New Lines.
Στις αρχές Απριλίου, ομάδα πενήντα Αμερικανών γερουσιαστών και από τα δύο κόμματα κατέθεσε ένα νομοσχέδιο που πρότεινε πρωτογενείς και δευτερογενείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας και των εμπορικών της εταίρων σε περίπτωση που η Μόσχα απορρίψει τις προτάσεις της Ουάσινγκτον για την επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Το νομοθέτημα, που εισήχθη από τον Γκρέιχαμ και τον Ρίτσαρντ Μπλούμενταλ (Δημοκρατικό του Κονέτικατ), προτείνει δασμούς εισαγωγής έως και 500% σε αγαθά από χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ουράνιο. Ωστόσο, ο Τραμπ φέρεται αρνητικός στην προοπτική αυτή, μεταξύ άλλων διότι πρόσφατο είναι το “τραύμα” του δασμολογικού πολέμου που δρομολόγησε.
