Ο Μίκης Θεοδωράκης, η Σοβιετική Ένωση και η ιστορική αλήθεια

Για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας: Ο Μίκης Θεοδωράκης και η σύνδεσή του με τους λαούς της Σοβιετικής Ένωσης

Αναστασία Βούλγαρη

Αναγκάζομαι να τοποθετηθώ στο προχθεσινό (11/3/2024) άρθρο του φίλου Γιώργου Μαλούχου, στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ με τίτλο «Ο Μίκης, η ιεροσυλία και τα ψεύδη της Ζαχάροβα», για να του υπενθυμίσω μερικές αλήθειες τις οποίες γνωρίζει, μια και ήταν εκείνος που δημιούργησε τις 52 ώρες συνεντεύξεων με τον Μίκη Θεοδωράκη για το ραδιόφωνο του Σκάι. Στη συνέχεια, οι συνεντεύξεις απομαγνητοφωνήθηκαν και εκδόθηκαν σε δύο τόμους από τις εκδόσεις «Α. Α.Λιβάνη» σε συνεργασία με τις Εκδόσεις «Σκάι». Τίτλος του δίτομου έργου: Άξιος Εστί Ο Μίκης Θεοδωράκης αφηγείται τη ζωή του στον Γ. Π.Μαλούχο και συνθέτει την ιστορία της νεότερης Ελλάδας, 2004).

Στους θεοδωρακιστές είναι γνωστή η αγάπη του Γιώργου Μαλούχου στο πρόσωπο του Θεοδωράκη. Όμως, η αγάπη αυτή δεν είναι σωστό να χρησιμοποιείται για πολιτικούς ή ιδεολογικούς σκοπούς· πολύ δε περισσότερο δεν χωράει σε αναγνώσεις, με τα ματογυάλια της αντιεπιστημονικής και ανιστόρητης θεωρίας των δύο άκρων και φορτισμένες με το ιδεολογικό βάρος του αντιρωσισμού ή του αντικομουνισμού, για τα σημερινά γεγονότα. Γεγονότα ιστορικού χαρακτήρα, τα οποία, καθώς ανατρέπουν το σημερινό status quo, αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Αλλά και στον Γιώργο είναι γνωστή η αγάπη του Θεοδωράκη προς τον ρωσικό λαό και τον θαυμασμό του στον ηγέτη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, τον Αρχιστράτηγο Ιωσήφ Στάλιν. Όπως όλοι οι φίλοι του Μίκη, έτσι και ο Γιώργος είχε δει στη βιβλιοθήκη του γραφείου του την μικροσκοπική προτομή του Στάλιν, πλάι σ’ εκείνες του Λένιν και του Μάο.

Ο στόχος μου δεν είναι να τοποθετηθώ για τον πόλεμο στην Ουκρανία, να υπερασπιστώ ή να επιτεθώ στη Μαρία Ζαχάροβα (θα ήταν αστείο, άλλωστε), αλλά να αποκαταστήσω την αλήθεια, σχετικά με τη σχέση του Θεοδωράκη με τη Σοβιετική Ένωση και αργότερα τη Ρωσική Ομοσπονδία.

Ωστόσο, οφείλω να πω ότι η ιστορικά ακριβής αναφορά της Μαρίας Ζαχάροβα στον Θεοδωράκη και στην Εθνική μας Αντίσταση είχε θετική απήχηση σε πολλούς προοδευτικούς και αριστερούς Έλληνες. Γεγονός που μάλλον θορύβησε τους συμμάχους και ιδεολογικούς συνοδοιπόρους του ευρωατλαντισμού.

Η δήλωση της Ζαχάροβα είναι το πρόσχημα. Η ουσία βρίσκεται στο βαθύ μίσος ενάντια σε ό,τι εκφράζουν ο Θεοδωράκης και η εθνική αντίσταση.

Για τον Κόκκινο Στρατό

 

Ο Θεοδωράκης αφηγείται στον Γ. Μαλούχο την πρώτη του σύλληψη στην Τρίπολη την 25^η Μαρτίου 1943, όταν φώναξε «Ζήτω η Σοβιετική Ένωση» και μάλιστα λίγο πριν μυηθεί στο κομμουνιστικό ιδεώδες.

Στην ερώτηση του Γ. Μαλούχου «Γιατί; Τι αντιπροσώπευε για εσάς;» ο Θεοδωράκης απαντά: «Ο Κόκκινος Στρατός ήταν το σύμβολο της κορυφαίας αντίστασης διεθνώς κατά των φασιστών…». (Άξιος Εστί Ο Μίκης Θεοδωράκης…Τόμος Ι, σ.120)

Πουθενά στο δίτομο έργο δεν υπάρχει αναφορά του Θεοδωράκη ότι συνελήφθη και φυλακίστηκε «την ίδια ακριβώς εποχή που ο Στάλιν και ο Χίτλερ ήταν ακόμη σύμμαχοι». Αυτή είναι η αυθαίρετη ερμηνεία του συντάκτη του άρθρου, η οποία στερείται ιστορικής αλήθειας.

Ο συντάκτης αναφέρει ότι ο Θεοδωράκης ήταν εναντίον των πολέμων. Πράγματι, ήταν εναντίον των πολέμων που οργάνωνε το ΝΑΤΟ. Αυτό όμως ξέχασε να το γράψει ο συντάκτης και παρουσιάζει τον Θεοδωράκη σαν ρομαντικό πασιφιστή. Δεν ήταν. Το είχε αποδείξει άλλωστε στην Κατοχή. Ήταν μέλος της ΕΠΟΝ και της Πολιτοφυλακής Αθήνας.

https://www.tanea.gr/2024/03/11/greece/o-mikis-i-ierosylia-kai-ta-pseydi-tis-zaxarova-online/

Ο Θεοδωράκης ενάντια στον αντικομμουνισμό & τον αντισοβιετισμό

Στις 27.08.2017 ο Θεοδωράκης στέλνει μία οργισμένη επιστολή στα ΝΕΑ με τίτλο «Για την αντικομμουνιστική υστερία», την οποία η εφημερίδα δημοσιεύει. Γράφει ο Θεοδωράκης:

Με τρομάζει η αντικομμουνιστική υστερία που κατακλύζει την εφημερίδα σας.

 

Ως νέος κομμουνιστής είχα την τιμή να παλέψω μέσα απ’ τις γραμμές του ΕΑΜ για την κατάκτηση της Ελευθερίας. Αργότερα, την εποχή της Χούντας, μέσα από το Πατριωτικό Μέτωπο για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.

 

Όμως για την πάντοτε ενιαία εθνικοφροσύνη και για σας που την εκπροσωπείτε μαζί με τα υπόλοιπα ΜΜΕ δεν έχουν καμιά σημασία οι όποιες πράξεις με αριστερό πρόσημο, ακόμα και οι πιο σημαντικές, όσο και αν αυτές βοηθούν και τιμούν την πατρίδα και το λαό μας. Ακόμα και την αναγνωρισμένη από εχθρούς και φίλους, ντόπιους και ξένους προσφορά μας στην ανάδειξη του νεοελληνικού πολιτισμού, την αγνοείτε επιδεικτικά. Το μόνο που μετράει για σας είναι η ήττα μας στον Εμφύλιο και η ενόχλησή σας γιατί η ιδεολογία της Αριστεράς εξακολουθεί να υπάρχει, να δρα και να επιδρά ύστερα από τόσους και τόσους διωγμούς. […]

Και από τον Στάλιν δεν θυμάστε παρά μόνο τα εγκλήματά του… Το μόνο που δεν άκουσα γι’ αυτόν είναι ότι με το πρωινό του έτρωγε τηγανητό ανθρώπινο κρέας. Για κείνον τον Στάλιν, τον Αρχιστράτηγο του Κόκκινου Στρατού με τις νίκες στο Στάλινγκραντ, στη Μόσχα, στο Λένινγκραντ και στο Βερολίνο, δεν έχετε τίποτα να πείτε;

Αν έλειπε ο Κόκκινος Στρατός και ο Στάλιν, τι θα είχαμε σήμερα; Άραγε το σκεφτήκατε; Ποιος θα εμπόδιζε τον Χίτλερ να γεμίσει την υφήλιο με χιλιάδες Άουσβιτς; Φαντάζεστε την Ελλάδα γεμάτη με στρατόπεδα εξόντωσης;

Εκεί πάνω στην Ευρώπη και ειδικά στα ρατσιστικά κράτη, ξέρω γιατί πονάνε και τα βάζουνε με τον Στάλιν και τον κομμουνισμό. Γιατί νίκησε κατά κράτος τον πολυαγαπημένο τους Φύρερ. Τον Αδόλφο Χίτλερ! […]

Πιστεύω ότι εύκολα μπορείτε να κατανοήσετε το θυμό μου, γιατί για μένα όπως και για χιλιάδες άλλους, η στράτευση και οι αγώνες μας κάτω από την Κόκκινη Σημαία αποτελεί την ιερότερη περίοδο της ζωής μας, που είχε ένα και μόνο στόχο, να κάνει τον Λαό μας ελεύθερο, ανεξάρτητο και ευτυχισμένο.

 

Μίκης Θεοδωράκης

Αθήνα, 26.8.2017

Ολόκληρο το άρθρο

Μίκης Θεοδωράκης (mikistheodorakis.gr)

Είχε προηγηθεί η δήλωσή του το 2005:

Δήλωση Μίκη Θεοδωράκη ενάντια στο Συμβούλιο της Ευρώπης για την προσπάθεια εξίσωσης των ΝΑΖΙ με τους Κομμουνιστές.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης αποφάσισε να αλλάξει την Ιστορία. Να τη διαστρεβλώσει εξισώνοντας τα θύματα με τους θύτες. Τους εγκληματίες με τους ήρωες. Τους κατακτητές με τους απελευθερωτές και τους ναζιστές με τους κομμουνιστές.

Θεωρεί ότι αυτοί οι μεγαλύτεροι εχθροί του ναζισμού, οι κομμουνιστές, είναι εγκληματίες και μάλιστα εξ ίσου με κείνους! Και τώρα ανησυχεί και διαμαρτύρεται, γιατί ενώ οι χιτλερικοί καταδικάστηκαν από τη διεθνή κοινότητα, δε συνέβη ακόμα το ίδιο και με τους κομμουνιστές.

Για το λόγο αυτόν αντιπροτείνει αυτή η καταδίκη να γίνει τώρα από την Ολομέλεια της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 24 – 27 του προσεχούς Ιανουαρίου.

Στο μεταξύ ανησυχεί γιατί “η δημόσια συνείδηση για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τα ολοκληρωτικά κομμουνιστικά καθεστώτα είναι πολύ πενιχρή”. Και ακόμα γιατί “τα κομμουνιστικά κόμματα είναι νόμιμα και δραστήρια σε ορισμένες χώρες ακόμα και αν δεν έχουν πάρει αποστάσεις από τα εγκλήματα αυτά”.

Με άλλα λόγια, το Συμβούλιο της Ευρώπης προαναγγέλλει τη μελλοντική δίωξη των Ευρωπαίων κομμουνιστών που δεν έχουν κάνει ακόμα δήλωση μετανοίας σαν κι αυτή που ζητούσαν οι δήμιοι της γκεστάπο και οι βασανιστές στη Μακρόνησο.

Ίσως αύριο να αποφασίσουν να θέσουν εκτός νόμου τα Κομμουνιστικά Κόμματα μισανοίγοντας έτσι την πόρτα για να περάσουν οι βρικόλακες των Χίτλερ και των Χίμλερ που, όπως είναι γνωστό, ξεκίνησαν την καριέρα τους απαγορεύοντας τα Κομμουνιστικά Κόμματα και κλείνοντας τους κομμουνιστές σε στρατόπεδα θανάτου.

Τελικά όμως πνίγηκαν μέσα στο αίμα των δικών τους θυμάτων, των 20 εκατομμυρίων νεκρών της Κομμουνιστικής Σοβιετικής Ένωσης και τόσων και τόσων εκατοντάδων χιλιάδων σκοτωμένων κομμουνιστών, που, όπως συνέβη και στην Ελλάδα, μπήκαν επικεφαλής των κινημάτων εθνικής αντίστασης σε όλη την Ευρώπη.

Όμως αυτοί οι κύριοι του Συμβουλίου της Ευρώπης, ως προς την επιθυμία τους να νεκραναστήσουν μεθόδους καταδικασμένες στη συνείδηση της Ιστορίας και των Λαών, έρχονται δεύτεροι, γιατί τους έχουν ήδη προλάβει οι μεγάλοι τους αδερφοί, οι ΗΠΑ, που με χιτλερικές μεθόδους εξοντώνουν ολόκληρους λαούς όπως στο Ιράκ, που το κατάντησαν μια κατεστραμμένη χώρα γεμάτη αμερικανικές φυλακές, όπου καθημερινά βασανίζονται φριχτά και φανερά χιλιάδες αθώα θύματα.

Γι’ αυτό το μεγάλο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, όπως και για το σύγχρονο χιτλερικό στρατόπεδο βασανιστηρίων, το Γκουαντανάμο, το Συμβούλιο της Ευρώπης δεν έχει τίποτα να πει.

Πώς λοιπόν να τους πιστέψει κανείς ότι ενδιαφέρονται ειλικρινά για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όταν ακόμα και το ίδιο τους το σπίτι, η Ευρώπη, έχει μεταβληθεί σε ένα ξέφραγο αμπέλι, όπου τα αεροπλάνα της CIA, φορτωμένα με ανθρώπους χωρίς δικαιώματα, τους οδηγούν σε ειδικές φυλακές μέσα στην ίδια την Ευρώπη, για να βασανιστούν;

Τέτοιοι πολίτες δεν μπορεί να είναι κατήγοροι. Στο Δικαστήριο της Ιστορίας, που θα καταδικάσει κάποτε τα αμέτρητα εγκλήματα των μεγάλων τους αδελφών, από το Βιετνάμ έως τη Χιλή και από τη Νότια Αμερική έως το Ιράκ, θα είναι υπόδικοι με την κατηγορία της ανοχής, αν όχι της συνενοχής.

Δυστυχώς σήμερα είμαι υποχρεωμένος να μιλώ περισσότερο στο όνομα των νεκρών παρά των ζωντανών. Στο όνομα λοιπόν των νεκρών συντρόφων μου κομμουνιστών, αυτών που πέρασαν από την Γκεστάπο, τα στρατόπεδα θανάτου και τους τόπους των εκτελέσεων για να εξοντωθεί ο ναζισμός και να θριαμβεύσει η Λευτεριά, έχω να απευθύνω στους “κυρίους” αυτούς μόνο μια λέξη: ΝΤΡΟΠΗ!

Μίκης Θεοδωράκης

Αθήνα, 22.12.2005

Μίκης Θεοδωράκης (mikistheodorakis.gr)

Για τα γεγονότα στην Ουκρανία

Αργότερα, (το 2015 και το 2019) ο Θεοδωράκης με δύο άρθρα του θα σκιαγραφήσει αυτό που συμβαίνει σήμερα και θα σταθεί στο πλευρό του ρωσικού λαού.

Άρθρο: «Ποια είναι η πραγματική πραγματικότητα;», 10.6.2015, Απόσπασμα

…σήμερα ζούμε μια νέα περίοδο αντικομμουνιστικής υστερίας με επί κεφαλής το ΝΑΤΟ και τα σχέδιά του για την μεταβολή της Ουκρανίας σε μια βάση στρατηγικής σημασίας με σκοπό να την χρησιμοποιήσει σαν εφαλτήριο σε μια προσεχή επίθεση κατά της Ρωσίας του Πούτιν, δηλαδή του υπ’ αριθμόν ένα εχθρού του.

Θα μου πείτε ίσως, «τι σχέση έχει η σημερινή Ρωσία με τον κομμουνισμό;». Η απάντηση είναι, ότι ανεξάρτητα από το πολιτικό και το οικονομικό σύστημα της σημερινής Ρωσίας, οι Δυτικές δυνάμεις φοβούνται ότι στο βάθος ο ρωσικός λαός κρύβει μέσα του τα κυρίαρχα στοιχεία της κομμουνιστικής εποχής. Κι ανάμεσα σ’ αυτά, τον φόβο για τον επιθετικό αμερικανικό ιμπεριαλισμό, που τον υποχρεώνει να δαπανά ένα μεγάλο μέρος του κρατικού προϋπολογισμού για την άμυνά του με αιχμή το πυρηνικό οπλοστάσιο που δημιουργήθηκε στη σοβιετική περίοδο και που οι σημερινοί κυβερνήτες όχι μόνο το διατηρούν άθικτο αλλά το βελτιώνουν, ώστε να παραμένει ισάξιο αν όχι ισχυρότερο από την πυρηνική δύναμη των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ.

Πριν λίγο καιρό ο αιώνιος Κίσινγκερ είπε σε μια ομιλία του ότι «μόνο με έναν πόλεμο στο Ιράν θα αναγκάσουμε τους Ρώσους να βγουν από το καβούκι τους για να το προστατέψουν στρατιωτικά, γεγονός που θα μας βοηθήσει να χρησιμοποιήσουμε το νέο πυρηνικό μας όπλο και να τους εξοντώσουμε».[…]

Άλλωστε, ο Πρόεδρος Μπους αποκάλυψε ανοιχτά τους εχθρούς των ΗΠΑ που θα πρέπει να εξοντωθούν μετά την Σερβία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Στον κατάλογο αναφέρονται κατά σειρά α) η Συρία, β) η βόρειος Κορέα, γ) το Ιράν, δ) η Κίνα και τέλος ε) η Ρωσία. […]

Αν η Ρωσία ήταν μια νέο-καπιταλιστική χώρα, όπως πιστεύουν μερικοί, τότε γιατί απειλούν ακόμα και με θάνατο όποιον Έλληνα Πρωθυπουργό επιδιώκει οποιουδήποτε είδους σχέση μαζί της, ακόμα και μόνο οικονομική, όπως έγινε και γίνεται με τους αγωγούς πετρελαίων; […]

Εκείνο όμως που με ανησυχεί περισσότερο, είναι η «εισβολή» των Αμερικανών και των Ευρωπαίων συμμάχων τους στην Ουκρανία, γιατί με αυτήν επιδιώκεται να μεταφερθεί η πολεμική σύγκρουση στα σύνορα της Ρωσίας. Τι θα γίνει άρα γε, εάν ο ουκρανικός στρατός με την εκπαίδευση και τον οπλισμό των ΗΠΑ επιτεθεί στην Κριμαία είτε ακόμα και στην ίδια τη Ρωσία με πρόσχημα την προσπάθεια των Ρωσόφιλων κατοίκων που μάχονται για την αυτονομία τους και βρίσκονται στα σύνορα με τη Ρωσία;

Μήπως η προπαγάνδα ότι στην ένοπλη άμυνα των Ρωσόφιλων κατοίκων συμμετέχουν και Ρώσοι στρατιώτες, δεν δείχνει ολοφάνερα ότι ψάχνουν να βρουν το πρόσχημα για μια ενδεχόμενη επίθεση κατά της ίδιας της Ρωσίας;

Η γνώμη μου είναι ότι οι Αμερικανοί που επιδιώκουν την πλανητική κυριαρχία, βιάζονται, ίσως γιατί βλέπουν ότι η Ρωσία και η Κίνα αναπτύσσουν με γρήγορους ρυθμούς το αμυντικό τους οπλοστάσιο, οπότε αύριο-μεθαύριο θα είναι αργά για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να ολοκληρώσουν τα σχέδιά τους για την παγκόσμια κυριαρχία τους.

Νομίζω ότι μόνο έτσι, με την ανάλυση αυτή, εξηγείται η τόσο μεγάλη αντίθεσή τους σε κάθε ενέργεια, σε κάθε πράξη και πάνω απ’ όλα σε κάθε πολιτική ιδεολογία που βάζει εμπόδια στα σχέδιά τους.

Όπως και σε κάθε κόμμα και κάθε Λαό που τολμά να προβάλει τον αντι-αμερικανισμό του. Και φυσικά πρώτα και κύρια στον Κομμουνισμό και στην Αριστερά. […]

Ολόκληρο το άρθρο στο παρακάτω link.

Μίκης Θεοδωράκης (mikistheodorakis.gr)

Στις 27.01.2019 στο άρθρο του «Το ΝΑΤΟ και τα Σκόπια», ασκώντας οξύτατη κριτική στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για το θέμα των Σκοπίων, ο Θεοδωράκης αναφέρει:

…Αναλογιζόμενος όλα αυτά ομολογώ ότι με καταθλίβει το να βλέπω ένα μέρος από τους απογόνους των συντρόφων και των συναγωνιστών μου να δέχονται να γίνεται η χώρα μας βάση για την εξόντωση της Ρωσίας. Και επί πλέον να βοηθούν να καταστούν τα Σκόπια βάση θανάτου για την εξόντωση του ρωσικού λαού. Ξεχνούν ότι η χώρα μας είχε πάντοτε αδελφικές σχέσεις με τη Ρωσία και εμείς οι Έλληνες κομμουνιστές παλέψαμε χέρι με χέρι με τον Κόκκινο Στρατό χύνοντας μαζί τους το αίμα μας για να ελευθερώσουμε τους λαούς της Ευρώπης από τον γερμανικό χιτλερισμό που έφτασε στο τελευταίο σκαλοπάτι της βαρβαρότητας με τα στρατόπεδα θανάτου.

Ένα τέτοιο στρατόπεδο έκαναν και οι Έλληνες φασίστες τη Μακρόνησο, που δεν ξεχνάει κι ούτε θα ξεχάσει ποτέ ποιοι ήταν οι φίλοι μας και ποιοι οι εχθροί μας. Μπορεί σήμερα να μην έχουμε φανερά εχθρούς, έχουμε όμως φίλους από τους οποίους ως Μακρονησιώτης ζητώ συγγνώμη, γιατί επί πλέον θεωρώ τον ρωσικό λαό βασικό στήριγμα της Παγκόσμιας Ειρήνης. […]

Η μεγάλη πλειοψηφία του λαού μας θέλει την Ελλάδα φορέα Ειρήνης και Συναδέλφωσης των λαών. Άλλωστε δεν βρέθηκε ποτέ ως σήμερα στο πλευρό δυνάμεων που απεργάζονται τον επιθετικό πόλεμο και την καταστροφή με βάση οποιαδήποτε ιδεολογήματα και δικαιολογίες.

Μίκης Θεοδωράκης (mikistheodorakis.gr)

Η καλλιτεχνική του σχέση με τη Σοβιετική Ένωση και τη Ρωσική Ομοσπονδία

Είναι γνωστό, ότι η σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την ΕΣΣΔ ξεκίνησε το 1957, όταν στον διεθνή διαγωνισμό για νέους συνθέτες ο Θεοδωράκης κέρδισε το χρυσό μετάλλιο. Πρόεδρος της επιτροπής ήταν ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς.

Το 1985 ο Θεοδωράκης τιμάται από τους λαούς της Σοβιετικής Ένωσης με το βραβείο «Λένιν». Την ίδια χρονιά παρουσιάζεται στη Μόσχα η 3^η Συμφωνία του και το 1987 η 7^η Συμφωνία του. Το 1999 ηχογραφεί στην Αγία Πετρούπολη με την ορχήστρα και τη χορωδία της τις τρεις όπερές του Μήδεια, Ηλέκτρα, Αντιγόνη. Στην ελληνική γλώσσα με σοπράνο την θρυλική Αιμιλία Τιταρένκο. Επίσης, εκεί, ηχογραφεί το έργο του Requiem σε ποίηση Ιωάννη Δαμασκηνού.

Theodorakis-Medea’s aria.avi (youtube.com)

Η ορχήστρα και χορωδία της Αγίας Πετρούπολης το 2003 (;) παρουσιάζει το έργο του συνθέτη Canto General στο Ηρώδειο.

Η Ρωσική Ομοσπονδία έχει βραβεύσει αρκετές φορές τον Θεοδωράκη.

Ο Θεοδωράκης και η ρωσική μουσική

Στην ερώτηση δημοσιογράφου της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» το 2009: «Πού συναντιούνται τα μουσικά ιδιώματα ανάμεσα σε Σοστακόβιτς και Θεοδωράκη;» η απάντησή του ήταν: «Στην κοινή μας μουσική και κοινωνική ιδεολογία» (Μίκης. Θεοδωράκης, Διάλογοι στο λυκόφως, Ιανός, 2016, σ. 263)

Γράφει ο Θεοδωράκης στα 2009 σε συνέντευξη της εφημερίδας «Free Sunday»:

Η ρωσική μουσική ταιριάζει με την ιδιοσυγκρασία μου. Γι αυτό με συγκινεί ιδιαίτερα. Ιδεολογικά, πολιτικά και ανθρώπινα συνδέθηκα σφιχτά για πάντα με τον σοβιετικό λαό, από την εποχή των αγώνων κατά της χιτλερικής Γερμανίας. Οι πρωτοφανείς θυσίες του σοβιετικού λαού και οι ηρωικοί αγώνες του Κόκκινου Στρατού, στους οποίους χρωστάμε όλοι τη σημερινή μας ελευθερία, με έδεσαν μαζί τους για πάντα. (ό.π., 254).

Φυσικά ο κατάλογος δεν σταματά εδώ…

Αναστασία Βούλγαρη

13.03.2024