Ηταν 4 Σεπτεμβρίου 2023 όταν η κακοκαιρία Ντάνιελ με επίκεντρο την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας προκάλεσε ανυπολόγιστες ζημιές και άφησε πίσω της 17 νεκρούς. Ενα χρόνο μετά δεν έχει αλλάξει τίποτε και για τους πλημμυροπαθείς της Θεσσαλίας, όλα μοιάζουν ίδια. O εύφορος κάμπος έχει ερημώσει. Ολόκληρα χωριά αφανίστηκαν μέσα σε μία νύχτα. Ο,τι απέμεινε από τις ζωές των ανθρώπων είναι μερικά γκρεμισμένα σπίτια-υγειονομικές βόμβες αφού κανείς δεν μερίμνησε να αποσύρει τα χαλάσματα. Κλειστά σχολεία, άδειες παιδικές χαρές, κλειστές επιχειρήσεις, αδειανά και εγκαταλειμμένα σπίτια και κυρίως άνθρωποι ξεριζωμένοι που παραμένουν χωρίς αποζημιώσεις συμπληρώνουν μια εικόνα-γροθιά στο στομάχι.
Οσο απίστευτο κι αν ακούγεται, ακόμη και σήμερα, δώδεκα μήνες μετά την ανυπολόγιστη καταστροφή, οι Θεσσαλοί ακούνε τις φρούδες υποσχέσεις τη μία πίσω από την άλλη. Πλέον έχουν πειστεί ότι τα «θα» που εύκολα ξεστομίζουν «γαλάζιοι» κυβερνητικοί, όπως ο υφυπουργός Χρήστος Τριαντόπουλος, είναι απλώς ακόμη μια μεγάλη κοροϊδία. Για του λόγου το αληθές οι πλημμυροπαθείς πολίτες που για την ανάλγητη κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι παιδιά μάλλον ενός άλλου, ξεχασμένου θεού, μιλώντας αποκλειστικά στο Documento περιγράφουν πως ζουν ένα χρόνο μετά την καταστροφική πλημμύρα που έμελλε να αλλάξει τη ζωή τους για πάντα.
Η μαρτυρία της Χαρούλας Μπορτζελάκη, πλημμυροπαθούς από το Σωτήριο Λάρισας, περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια τον γολγοθά εκατοντάδων οικογενειών, που όσα λόγια κι αν χρησιμοποιήσεις, δεν φτάνουν για να αποτυπώσουν την πραγματικότητα.
«Είμαστε απλήρωτοι ακόμη. Ενα χρόνο μετά. Τις 16.600 ευρώ που αφορούν την αποζημίωση για το κόκκινο σπίτι και την ενίσχυση για τις οικοσκευές τις περιμένουμε ακόμη. Η αίτησή μας έχει κατατεθεί από τις 10 Ιανουαρίου. Βέβαια, είναι κι άλλοι απλήρωτοι, πρόκειται για τουλάχιστον 16 οικογένειες που γνωρίζω. Ολοι οι υπόλοιποι είμαστε στην απέξω. Δεν έχουμε να φάμε, ο άντρας μου αρρώστησε μες στο καλοκαίρι από τη στεναχώρια του.
Εχουμε τέσσερα παιδιά, τα δύο από αυτά ανήλικα. Εν έτει 2024 δεν έχω τηλεόραση στο σπίτι και πλένω στο χέρι. Αν είχατε παιδιά και σας κοιτούσαν στα μάτια, τι θα τους λέγατε; Η κατάσταση είναι για να φουντάρεις από το μπαλκόνι. Στερούνται το καθετί, είμαστε μετέωροι, ξεκίνησαν τα σχολεία και δεν έχουμε να φάμε» αφηγείται εμφανώς φορτισμένη στο Documento.
Συμπληρώνει τη ζοφερή εικόνα λέγοντας: «Χάσαμε το σπίτι μας στο Σωτήριο Λάρισας, που ήταν η κύρια κατοικία μας, κανένας όμως δεν φρόντισε για μας. Ζούμε με επιταγές από εθελοντικές οργανώσεις. Τις χρησιμοποίησα και πήρα σχολικά στα παιδιά. Είναι παιδιά, θέλουν να ντυθούν, να φάνε, να πάνε μια βόλτα.
Εχω κάνει αιτήσεις για δουλειά, δεν με παίρνουν. Ο άντρας μου το ίδιο. Βρίσκουμε μεροκάματα, όμως έτσι δεν μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες μας. Αναγκαστικά μένουμε στο νοίκι, το οποίο το έχει αναλάβει το παιδί μου· αυτός μας συντηρεί. Παίρνουμε επίδομα ενοικίου 175 ευρώ που δεν καλύπτει ούτε το μισό του ποσού που πληρώνουμε. Επιπλώσαμε το σπίτι μας παίρνοντας πράγματα από δω κι από εκεί. Βρήκα ένα σαλόνι από μια γνωστή, από δωρεές και πράγματα που μας δώσανε από το χωριό. Ετσι ζουν τα σπίτια; Αυτό είναι το κράτος του παραλόγου. Δεν ζητάμε ελεημοσύνη, αλλά τα αυτονόητα».
Ο παραλογισμός του «επιτελικού κράτους» δεν τελειώνει εδώ. Το σπίτι της οικογένειας έχει γκρεμιστεί, οι μετρητές του ρεύματος πέσανε και η Χαρ. Μπορτζελάκη έκανε διακοπή εξαρχής, το ίδιο και για το νερό. Απτόητη όμως η εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας συνεχίζει να στέλνει κανονικά λογαριασμούς ρεύματος.
«Οι ίδιοι που κόψανε τον στύλο μάς παίρνανε να δουν πότε να έρθουν να μετρήσουν και στη συνέχεια μας χρέωναν χωρίς να μετράνε. Ηθελα να ’ξερα σε ένα γκρεμισμένο σπίτι, στο οποίο δεν έχουμε πατήσει ένα χρόνο τώρα, τι μετρούσανε. Αυτό είναι το κράτος της κλεψιάς» παραδέχεται απογοητευμένη.
«Δεν πήραν ούτε 1 ευρώ»
Στον νομό Τρικάλων και στο χωριό Μεγάλα Καλύβια που υπέστη τεράστιες ζημιές από την κακοκαιρία Ντάνιελ συναντάμε τον Δημήτρη Κάβουρα, πρόεδρο του Συλλόγου Πλημμυροπαθών Μεγάλων Καλυβίων, ο οποίος δυσκολεύεται να πιστέψει ότι ένα χρόνο μετά παραμένουν ακάλυπτες βασικές τους ανάγκες.
Στο χωριό του οι πληγές όχι μόνο είναι ακόμη ανοιχτές αλλά φαίνονται από μακριά. Περισσότερα από 120 γκρεμισμένα σπίτια, φτωχή γεωργική παραγωγή, εκατοντάδες κατεστραμμένα αγροτικά μηχανήματα και αυτοκίνητα αλλά και άθλιες συνθήκες διαβίωσης στα κοντέινερ όπου ζουν δεκάδες οικογένειες είναι η δική τους καθημερινότητα.
Οπως καταγγέλλει ο Δ. Κάβουρας, ένα χρόνο μετά «οι κάτοικοι του χωριού δεν πήραν ούτε 1 ευρώ από τις αποζημιώσεις που τους είχαν τάξει, είτε αφορούσαν τα σπίτια και αποθήκες που γκρεμίστηκαν ολοσχερώς είτε όσα χαρακτηρίστηκαν κόκκινα ή κίτρινα».
Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι δεν έχουν δει σημαντικά έργα υποδομής, όπως αναχώματα και αντιπλημμυρικά έργα, τα οποία θα εμπόδιζαν μια ενδεχόμενη καταστροφή: «Ενα χρόνο μετά τις πλημμύρες δεν είδαμε ούτε έργα υποδομής ούτε αντιπλημμυρικά. Οι κάτοικοι που απέμειναν στο χωριό ζουν συνεχώς με τον φόβο μιας νέας ή ακόμη και μεγαλύτερης καταστροφής».
Ο σύλλογος πλημμυροπαθών απαιτεί τα αυτονόητα, για τα οποία θα έπρεπε ήδη εδώ και μήνες η κυβέρνηση να έχει μεριμνήσει. Ζητούν να αποζημιωθούν στο 100% για όλες τις κατοικίες, να μαζευτούν τα γκρεμισμένα που αποτελούν υγειονομική βόμβα με έξοδα και ευθύνη του κράτους –μια τέτοια ιδιωτική πρωτοβουλία είναι πολυέξοδη–, να δοθεί επιτέλους η πρώτη αρωγή, καθώς σε πολλούς ακόμη δεν έχει καταβληθεί. Ακόμη ζητούν την απαλλαγή των πλημμυροπαθών από τον ΕΝΦΙΑ, τη διευθέτηση των λογαριασμών ρεύματος όσων κατοικούν σε κοντέινερ και όσων αναγκάστηκαν να ζήσουν στο νοίκι από το κράτος και τον δήμο και φυσικά ζητούν την ολοκληρωμένη αντιπλημμυρική θωράκιση της Θεσσαλίας.
«Οι υποσχέσεις έμειναν υποσχέσεις»
Ο Δημήτρης Καρτσάνας γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Βλοχό, χωριό του νομού Καρδίτσας που βίωσε εξίσου μεγάλες καταστροφές από τις πλημμύρες. Παρ’ όλα αυτά, οι κάτοικοι αναγκάζονται να ζητιανεύουν τα αυτονόητα, αφού ακόμη δεν έχουν αποζημιωθεί.
«Υπάρχουν και σε μας άνθρωποι που ακόμη δεν πήραν ούτε το επίδομα των 6.660 ευρώ ούτε κάποια αποζημίωση για τα κίτρινα και τα κόκκινα σπίτια. Δεν προχώρησε τίποτε. Περιμένουμε τους μηχανικούς να έρθουν να ελέγξουν και να τα φτιάξουμε. Το σπίτι μας είναι ακόμη στα τούβλα. Πέρασε ένας χρόνος και δεν ντρέπονται. Ερχεται πάλι σήμερα ο Τριαντόπουλος (σ.σ.: η συνομιλία έγινε την περασμένη Πέμπτη 19/9) για να εξαγγείλει μεταξύ άλλων τα μέτρα της αρωγής, ίσως για εικοστή φορά. Από ψέμα σε ψέμα. Αν δεν έχουν λεφτά, να μας το πουν, μη μας κοροϊδεύουν άλλο» σχολιάζει δηκτικά ο Δ. Καρτσάνας στηλιτεύοντας τις πλείστες περιπτώσεις που κυβερνητικό κλιμάκιο υπό τον υφυπουργό Τριαντόπουλο μοίραζε ελπίδες στους πλημμυροπαθείς.
«Ο κόσμος παλεύει, προσπαθεί από μόνος του» παραδέχεται, «ήδη έχουν έρθει πάρα πολλοί και προσπαθούν να φτιάξουν ένα δωματιάκι, μια κουζινούλα για να μπορέσουν απλώς να επιβιώσουν. Δεν μας δίνουν ούτε το επίδομα ενοικίου, οπότε ο κόσμος αναγκάζεται να έρθει να φτιάξει τα ρημαγμένα για να έρθει να κατοικήσει στον τόπο που γεννήθηκε. Αλλά κι αυτό μας το στερούν» και συνεχίζει: «Ενα χρόνο μετά οι υποσχέσεις είναι ακόμη υποσχέσεις. Φοβόμαστε πως θα ξαναπνιγούμε. Με μία λέξη, για μας δεν έχουν κάνει τίποτε. Εγιναν κάποια πράγματα πρόχειρα στην αρχή, που θέλουν γκρέμισμα και φτιάξιμο από την αρχή. Μόνο υποσχέσεις… θα, θα, θα. Από τον Οκτώβρη που μας τα λέγανε αυτά φτάνουμε στον άλλο Οκτώβρη. Η κυβέρνηση είναι αδιάφορη.
Εχουνε μοιράσει τα έργα. Το υπουργείο Υποδομών είναι υπεύθυνο για να φτιαχτούν οι δρόμοι και τα γεφύρια. Η περιφέρεια για τα αναχώματα, που μας καίνε, και το καθάρισμα των ποταμών. Από αυτά όλα δεν βλέπουμε τίποτε – ούτε μια φαγάνα να σκάβει ούτε ένα φορτηγό να κουβαλάει χώματα. Είμαστε στο έλεος» ενώ για τα σχέδια μετεγκατάστασης των χωριών της Καρδίτσας ο Δ. Καρτσάνας, ο οποίος είναι κάθετα αντίθετος στη μετεγκατάσταση του χωριού του, λέει στο Documento σχετικά: «Πλημμύρισε όλη η Θεσσαλία, άρα πρέπει να μετακινήσουν όλο τον κάμπο; Είναι υποχρεωμένοι να μας δώσουν τις αποζημιώσεις που δικαιούμαστε βάσει συντάγματος. Δεν θέλουμε η εύφορη περιοχή της Θεσσαλίας να γίνει φωτοβολταϊκά πάρκα. Υπάρχουν ύπουλα σχέδια, γι’ αυτό θέλουν τη μετεγκατάσταση».
«Η Θεσσαλία είναι ανοχύρωτη»
Η ίδια κατάσταση και στον αγροτικό κόσμο, που επλήγη ανεπανόρθωτα αφού έχασε μεγάλο μέρος της παραγωγής και φυσικά χρεώθηκε ως τον λαιμό για να μπορέσει να επιβιώσει. Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Λάρισας Ρίζος Μαρούδας δηλώνει καθαρά: «Η Θεσσαλία είναι ανοχύρωτη. Μια ενδεχόμενη βροχή πολύ μικρότερης έντασης σε σχέση με τον Ντάνιελ να γίνει και θα έχουμε σοβαρές ζημιές, όχι μόνο σε χωράφια αλλά και σε χωριά».
Σε σχετική ερώτησή μας ο Ρ. Μαρούδας απάντησε: «Στο θέμα της αποκατάστασης των ζημιών και εν γένει των αντιπλημμυρικών έργων έχουν γίνει πάρα πολύ λίγα ούτε αναχώματα από βασικά ποτάμια που έσπασαν δεν έγιναν όπως ήταν. Ούτε καν αυτό. Δεν καθαρίστηκαν κανάλια, τάφροι».
Σημειώνει δε: «Ο σχεδιασμός των έργων που ανακοίνωσε στις 2 του μήνα ο πρωθυπουργός ήταν στην ουσία μια ανακύκλωση. Μας είπε πόσα χρήματα δόθηκαν και πόσα θα δοθούν. Μας λένε τα ίδια αλλά έργα δεν έχουν γίνει. Δεν μπαίνει ένας συγκεκριμένος χρονικός ορίζοντας. Ζητάμε συγκεκριμένα έργα με χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένη χρηματοδότηση».
Εν συνεχεία ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων αποκαλύπτει: «Το 38% των Λαρισαίων αγροτών δεν πήρε τις αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ για τις χαμένες παραγωγές. Είχαν πάρει μια προκαταβολή και τέλη Ιουλίου ξοφλήθηκε το υπόλοιπο ποσό. Τώρα υποσχέθηκαν πως θα έχουμε νέα στα τέλη Σεπτέμβρη. Τελειώνει ο μήνας και δεν έχουμε κάποια απάντηση. Τα χρήματα αυτά δεν μας ικανοποιούν γιατί είναι κάτω από το κόστος παραγωγής, δεν καλύπτουν την πραγματική ζημιά».
Ο Γιάννης Ζαρλαδάνης είναι πρόεδρος της κοινότητας Μεσοχωρίου, περιοχής που είχε ήδη πληγεί από τον σεισμό του 2021 και από τότε παραμένει στο έλεος. Οι πλημμύρες βέβαια ήρθαν να εντείνουν τα προβλήματα: «Δεν υπάρχει τίποτε νεότερο, υποσχέσεις πολλές, από πράξεις τίποτε. Μας είπαν πως θα δώσουν οικονομικές ενισχύσεις αλλά ακόμη τις περιμένουμε. Πέρα από την αγροτική οδοποιία έχουν χαλάσει αρδευτικά κανάλια, τα οποία είναι τσιμεντένια. Οι υποσχέσεις ήταν πως θα δοθούν χρήματα. Κάποια στιγμή μας είπαν πως είναι έτοιμα. Κοροϊδία ατελείωτη. Αγανακτισμένοι όλοι. Γελοιοποιούμαστε στον κόσμο. Δεν βρίσκουμε ανταπόκριση, είναι μεγάλη κοροϊδία όλο αυτό. Τα γκρεμίσματα είναι ακόμη μέσα στο χωριό από τον σεισμό του 2021».
ΠΗΓΗ DOCUMENTO
