Τη δική του εξήγηση σχετικά με το πρόσφατο δημοσίευμα των Financial Times -το οποίο ανέφερε ότι η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες της Ευρωζώνης με τις καλύτερες επιδόσεις, αλλά και η φτωχότερη- έδωσε ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης, με βίντεο που ανήρτησε στο TikTok.
«Tο γράφημα των Financial Times που προκάλεσε αυτή τη συζήτηση δείχνει το κατά κεφαλήν του ΑΕΠ σε διάφορες χώρες της ΕΕ. Να δούμε τι έγινε και πού πάμε. Την περίοδο της κρίσης η Ελλάδα βίωσε μια πτώση του ΑΕΠ κατά 30 μονάδες και εκτοξεύτηκε η ανεργία. Η πραγματικά χαμένη 4ετια ήταν όμως το 2015-2019 όταν μείναμε στάσιμοι ενώ η Ευρώπη πήγε μπροστά και εμείς μείναμε στάσιμοι», αναφέρει ο κ. Πατέλης.
«Από το 2019 το ΑΕΠ έχει αυξηθεί σωρρευτικά κατά πάνω από 7 μονάδες, ποσοστό υπερδιπλάσιο του μέσου όρου της ΕΕ που είναι στο 3%. Πέρυσι, το 2023, η Ελλάδα είχε την υψηλότερη ανάπτυξη στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από κάθε χώρα της ΕΕ», πρόσθεσε.
«Τι σημαίνουν αυτά:
Η χώρα έμεινε πολύ πίσω κατά την κρίση ενώ τα τελευταία χρόνια τα πράγματα βελτιώνονται σιγά-σιγά.
Όμως τα προβλήματα παραμένουν μεγάλα και έχουμε πολλές μάχες να δώσουμε.
Παραμένει ο στόχος της σύγκλισης με την ΕΕ και για να τον πετύχουμε πρέπει να έχουμε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για πολλά χρόνια που σημαίνει επενδύσεις, μεταρρυθμίσεις και αυξήσεις μισθών» καταλήγει στο βίντεό του ο Αλέξης Πατέλης.
Τι ανέφεραν οι FT
Μπορεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη να στερείται αντιπολίτευσης… αλλά τουλάχιστον αυτή έρχεται από τους Financial Times.
Μάλιστα, ανάλυση των FT επισημαίνει ότι είναι καιρός να δούμε την ισχυρή οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας μετά την πανδημία σε ένα ιστορικό πλαίσιο.
Και ο «κανόνας» είναι ότι η χώρα έχει πράγματι μεταξύ των καλύτερων επιδόσεων στην ευρωζώνη, αλλά έχει γίνει και η φτωχότερη.
Την περασμένη εβδομάδα, ο οίκος αξιολόγησης S&P ήταν ο τελευταίος που επαίνεσε τη χώρα, καθώς αναθεώρησε την προοπτική της χώρας σε «θετική».
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές ανέλαβαν «ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ευρείας εμβέλειας για την αντιμετώπιση μακροχρόνιων προβλημάτων», ενισχύοντας την ανάπτυξη πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και προκαλώντας πτώση του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ.
Πράγματι, νέα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat τη Δευτέρα έδειξαν ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 10,8 ποσοστιαίες μονάδες στο 162% το 2023.
Επίσης, η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 2% το 2023, ξεπερνώντας τη συρρίκνωση του 0,3% στη Γερμανία.
Από το 2019, πριν από την πανδημία, η χώρα αναπτύχθηκε με σχεδόν διπλάσιο ρυθμό από τον ρυθμό της ευρωζώνης.
Την περασμένη εβδομάδα το ΔΝΤ είπε ότι η ελληνική οικονομία θα επεκταθεί κατά 2% και φέτος και θα συνεχίσει να ξεπερνά τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της νομισματικής ένωσης για τα επόμενα δύο χρόνια.
Οι ισχυροί αριθμοί τουρισμού — που συμβαδίζουν με τη βελτίωση της αγοράς εργασίας και την ανάκαμψη της κατανάλωσης — βοηθούν.
Το ίδιο ισχύει και για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην άρση των εμποδίων στην ανάπτυξη, όπως η αύξηση της ψηφιακής πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες, η επιτάχυνση των δικαστικών αποφάσεων και η βελτίωση της διαφάνειας και των δημόσιων οικονομικών.
Όπως είπε ο οικονομολόγος της BNP Paribas Guillaume Derrien στο FTAV: Η ανανεωμένη πολιτική σταθερότητα και η έντονη δημοσιονομική εξυγίανση καθιστούν την Ελλάδα πολύ πιο ελκυστική χώρα για επενδύσεις από ό,τι στο παρελθόν.
Ωστόσο. . .
Η τελευταία ανάκαμψη έχει μόλις ελαφρώς ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο της Ελλάδας σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ τα τελευταία δύο χρόνια – και όχι αρκετά για να τη βγάλει από τη θέση με τους φτωχότερους ανθρώπους στην ευρωζώνη.
Αυτό είναι ένα σχετικά νέο για την Ελλάδα, καθώς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν παρόμοιο με αυτό του μέσου όρου της ΕΕ μέχρι το 2009.
Από τότε, 10 χώρες έχουν δει το βιοτικό επίπεδο να αυξάνεται πάνω από αυτό στην Ελλάδα, αφήνοντάς την τη δεύτερη φτωχότερη στην ΕΕ μετά τη Βουλγαρία , και οι φτωχότεροι στο μπλοκ του κοινού νομίσματος.
Καθώς το χάσμα με τη Βουλγαρία μειώνεται απότομα, δεν είναι παράλογο να περιμένουμε ότι η Ελλάδα θα γίνει σύντομα η φτωχότερη χώρα της ΕΕ, αναφέρουν οι FT.
Πώς συμβιβάζονται αυτές οι αντίθετες ιστορίες ισχυρής ανάκαμψης και φτώχειας;
Η απάντηση βρίσκεται στον απόηχο της οικονομικής κρίσης και της λιτότητας που ακολούθησε την κρίση του 2010.
Οι ελληνικές δαπάνες περικόπηκαν και οι φόροι αυξήθηκαν για να εξασφαλιστεί η διάσωση από το ΔΝΤ και την ΕΕ, συμπιέζοντας επιχειρήσεις και νοικοκυριά και κατεδαφίζοντας την οικονομία.
Η έκταση της οικονομικής ζημιάς ήταν σοβαρή για καιρό ειρήνης.
Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε σχεδόν κατά 30%.
Το 2016, οι καταναλωτικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 24% από το 2007, οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 20% και οι επενδύσεις μειώθηκαν κατακόρυφα κατά 65%.
Την ίδια περίοδο, η μεταποιητική δραστηριότητα μειώθηκε σχεδόν στο μισό, το λιανικό εμπόριο και η επαγγελματική δραστηριότητα συρρικνώθηκαν σχεδόν κατά το ένα τρίτο.
Η ανεργία εκτοξεύτηκε στο ιστορικό υψηλό σχεδόν 30%.
Ως αποτέλεσμα, η ελληνική οικονομία είναι σήμερα περίπου 19% μικρότερη από ό,τι το 2007 – παρά την ισχυρή ανάκαμψη της χώρας μετά την πανδημία – ενώ η οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της έχει αυξηθεί κατά 17%.
Το οικονομικό χτύπημα είναι σχεδόν άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη εποχή, συγκρίσιμο μόνο με τη Μεγάλη Ύφεση των ΗΠΑ στη δεκαετία του 1930, σημειώνει ο Γιώργος Λαγαριάς, επικεφαλής οικονομολόγος στη Mazars Wealth Management.
Οι πραγματικοί μισθοί μειώνονταν σταθερά μέχρι το 2022, το πιο πρόσφατο διαθέσιμο στη βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ, και μειώθηκαν κατά 30% από τα προ της οικονομικής κρίσης επίπεδά τους, αφήνοντας τη χώρα με έναν από τους χαμηλότερους μέσους μισθούς μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Ο κατασκευαστικός τομέας — ένας σημαντικός μοχλός ανάπτυξης πριν από την κρίση — έχει σχεδόν αφανιστεί.
Οι επενδύσεις σε κατοικίες, που αντιπροσώπευαν πάνω από το 10% του ΑΕΠ στο απόγειο της φούσκας του 2008, έχουν έκτοτε βυθιστεί στο 2% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο μερίδιο μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης.
Όπως λέει ο Derrien της BNP Paribas, η Ελλάδα έχει πλέον ένα λιγότερο μη ισορροπημένο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης — κάτι που είναι θετικό — αλλά η πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας δεν έχει ακόμη εξισορροπηθεί πλήρως από την επέκταση σε νέους τομείς.
Ανησυχίες
Υπάρχουν επίσης ανησυχίες για τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της χώρας.
Ο Λαγαριάς υποστηρίζει ότι η ανάπτυξη με περιορισμένη μόχλευση – όπως είναι η περίπτωση της Ελλάδας – θα παραμείνει υποτονική και προβλέπει ότι θα χρειαστούν πολλά χρόνια «επίμονων μεταρρυθμίσεων» για να επιστρέψει η Ελλάδα στο σημείο που ήταν το 2007.
Χαμηλές επενδύσεις και υποτονική παραγωγικότητα επίσης συνεχίζουν να περιορίζουν τις οικονομικές δυνατότητες της Ελλάδας, σύμφωνα με τον Derrien.
Στην τελευταία του έκθεση για τη χώρα, το ΔΝΤ ανέφερε επίσης την κλιματική αλλαγή ως κίνδυνο -καθώς το 90% των τουριστικών υποδομών της χώρας και το 80% των βιομηχανικών δραστηριοτήτων βρίσκονται σε περιοχές που εκτίθενται σε υψηλούς κλιματικούς κινδύνους- και τα ολοένα πιο θλιβερά δημογραφικά στοιχεία.
Οι γεννήσεις στην Ελλάδα μειώθηκαν σε χαμηλό εννέα δεκαετιών το 2022, επιδεινώνοντας τη γήρανση της χώρας και συρρικνώνοντας τον πληθυσμό της καθώς πολλοί νέοι εγκαταλείπουν τη χώρα κάθε χρόνο.
Συνολικά, η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας θα πρέπει να γιορταστεί, αλλά πρέπει να ιδωθεί στο πλαίσιο μιας αξιοσημείωτης οικονομικής κρίσης που την άφησε σε μια τρύπα από την οποία μπορεί να χρειαστεί μια γενιά για να βγει, καταλήγουν οι FT.