Ωστόσο, σε αντίθεση με την περσινή συνάντηση στο Γιοχάνεσμπουργκ, η οποία επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στη διεύρυνση του μπλοκ, το επίκεντρο της φετινής συνάντησης θα είναι σε μεγάλο βαθμό η εσωτερική ολοκλήρωση, ειδικά στο εμπόριο, και η πολιτική προτεραιότητα του μπλοκ να μειώσει την εξάρτησή του από το δολάριο.
Σε αυτό το πλαίσιο, όπως έγινε γνωστό, η Ρωσία προωθεί την ενσωμάτωση αποθετηρίων των κρατών του οργανισμού υπό την ονομασία BRICS Clear.
Ο στόχος είναι να εξασφαλιστούν αδιάλειπτες διασυνοριακές συναλλαγές τίτλων ως εναλλακτική λύση στα συστήματα των Euroclear και Clearstream.
Περαιτέρω, όπως αναφέρει η ING, «βλέπουμε δύο τομείς όπου οι BRICS+ ως ομάδα κατέχουν αυξημένα μερίδια στην παγκόσμια αγορά, βάσει των οποίων αυξάνονται οι πιθανότητες για αποδολαριοποίηση εφόσον όλα τα μέλη ενώσουν τις δυνάμεις τους: το συνάλλαγμα των κεντρικών τραπεζών και το εμπόριο καυσίμων (αντιπροσωπεύουν το 37% του εμπορίου καυσίμων)».
Τα μέλη του μπλοκ έχουν τον έλεγχο περίπου του 42-44% των παγκόσμιων αποθεμάτων συναλλάγματος από το 2008, πράγμα που σημαίνει ότι η αποδολαριοποίηση δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς αυτά.
Σημειωτέον, οι BRICS+ ελέγχουν το 42% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων.
Πέρα από τα παραπάνω, ο χρυσός είναι η καλύτερη πιθανή εναλλακτική λύση έναντι του δολαρίου.
Την ίδια στιγμή, οι BRICS+ αυξάνουν τη θέση τους στο περιφερειακό εμπόριο, εστιάζουν όλο και περισσότερο στο εμπόριο μεταξύ των χωρών μελών και αποκτούν σημαίνουσα οντότητα ως εμπορικός εταίρος – ειδικά στο εμπόριο καυσίμων.
Συγχρόνως αποδολαριοποιούν τις χρηματοοικονομικές τους ροές, όπως φαίνεται από τη μείωση των μεριδίων των δολαρίων ΗΠΑ στις διασυνοριακές τραπεζικές απαιτήσεις, τους διεθνείς χρεωστικούς τίτλους και το εξωτερικό χρέος.
m-Bridge
Ορισμένοι εκτιμούν πως CBDC, όπως το m-Bridge, θα μπορούσαν να είναι ένα άλλο κανάλι μέσω του οποίου το μπλοκ των BRICS θα μπορούσε να αποδολαριοποιήσει το παγκόσμιο σύστημα διασυνοριακών πληρωμών.
Σε ό,τι αφορά το νομισματικό πεδίο, η πιο αξιοσημείωτη πρόοδος τα τελευταία τέσσερα έως οκτώ χρόνια παρατηρήθηκε στην πορεία απεξάρτησης από το σύστημα SWIFT και στα παράγωγα OTC FX.
Ωστόσο, η πρόοδος αυτή έχει χαμηλή βάση και δεν αποτελεί άμεση και άμεση απειλή για το δολάριο ΗΠΑ, το οποίο φαίνεται να διατηρεί την παγκόσμια κυριαρχία του παρά τη μετατόπιση του ρόλου των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία και αγορές, σημειώνει η ING.
Χρηματοοικονομικές ροές
Όπως προαναφέρθηκε, άλλοι βασικοί τομείς στους οποίους οι BRICS έχουν αρχίσει να αποδολαριοποιούνται ενεργά είναι οι διασυνοριακές τραπεζικές απαιτήσεις και οι διεθνείς χρεωστικοί τίτλοι, κάτι που αντανακλά μια ευρύτερη μείωση του μεριδίου των δολαρίων ΗΠΑ στο εξωτερικό χρέος BRICS.
Τα στατιστικά στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS LBS) δείχνουν σημαντική μείωση του μεριδίου των διασυνοριακών δανείων σε δολάρια ΗΠΑ από τους BRICS από 67% το 2016 σε 55% στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2024 – η πιο ενεργή πτώση που σημειώθηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Τα στοιχεία για τους διεθνείς χρεωστικούς τίτλους (BIS IDS) υποδηλώνουν επίσης παρόμοια πτώση τα τελευταία τέσσερα χρόνια, από 83% σε 75%.
Σημαιοφόρος αυτής της διαδικασίας αποδολαριοποίησης στον υπερεθνικό τομέα είναι η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (NDB), που ιδρύθηκε από τους BRICS το 2015. Η NDB ιδρύθηκε για να υποστηρίξει τις επενδύσεις σε υποδομές σε βιώσιμα έργα στον κόσμο των αναδυόμενων αγορών.
Συγκεκριμένα, στόχος είναι το 30% του δανεισμού της NDB να είναι σε τοπικά νομίσματα.
Ωστόσο, το γεγονός ότι το 70% του δανεισμού της εξακολουθεί να είναι σε σκληρό νόμισμα πιθανότατα αντανακλά τις συναλλαγματικές προτιμήσεις της όρεξης των επενδυτών που χρηματοδοτεί τον δανεισμό της NDB.
«Όπως καταλήξαμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, η έκδοση ομολόγων Panda εκφρασμένων σε CNY αυξάνεται. Αλλά η έκδοση ομολόγων Panda YTD είναι μόλις 25 δισεκατομμύρια δολάρια έναντι του άνω του 1 τρισεκατομμυρίου που εκδόθηκε στο αντίστοιχο διάστημα σε δολάρια» σημειώνει η ING.
Να σημειωθεί πως οι τράπεζες των BRICS αντιπροσωπεύουν μόλις το 9% των παγκόσμιων διεθνών απαιτήσεων.
Η αυγή των παγκόσμιων νομισμάτων BRICS;
Ένα άλλο ερώτημα είναι εάν οι BRICS μπορούν να ρευστοποιήσουν το αυξανόμενο παγκόσμιο αποτύπωμά τους και την αποδολαριοποίηση των χρηματοοικονομικών και πιθανώς εμπορικών ροών τους καταφέρνοντας αυξήσουν τον ρόλο των εθνικών τους νομισμάτων.
Οι εικασίες για ένα πιθανό ενιαίο νόμισμα εντείνονται – το θέμα είναι πολιτικά φορτισμένο.
Μάλιστα στην σύνοδο κορυφής στο Καζάν, παρουσιάστηκε ένα συμβολικό «χαρτονόμισμα BRICS»
«Αντί να σταθούμε στα κοινώς συζητούμενα επιχειρήματα, όπως γεωπολιτική, εθνικά συμφέροντα, έλεγχοι κεφαλαίων κ.λπ., εξετάζουμε το παρατηρούμενο συνδυασμένο μερίδιο των βασικών νομισμάτων BRICS σε διάφορα τμήματα της αγοράς για να μετρήσουμε τις υπάρχουσες τάσεις και τις θεωρητικές δυνατότητες» αναφέρει η ολλανδική τράπεζα.
Τα παράγωγα και οι συναλλαγές είναι οι δύο βασικοί τομείς όπου τα νομίσματα BRICS έχουν σημειώσει ιδιαίτερη επιτυχία.
Από την πλευρά των παραγώγων, τριετής έρευνα BIS για τον κύκλο εργασιών των παραγώγων OTC FX δείχνει μια αξιοσημείωτη αύξηση στο μερίδιο BRICS FX στο 6,8% από το 2022, συμπεριλαμβανομένων 4,8 pps που αποδίδονται στο CNY και το HKD.
Μικρότερη αλλά και αξιοσημείωτη αύξηση παρατηρείται στο μερίδιο των νομισμάτων BRICS στην αγορά παραγώγων IR που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο σε 2,6%, ωστόσο, αυτό οφείλεται αποκλειστικά στο BRL.
Από την πλευρά των πληρωμών, σημειώθηκε αύξηση στον ρόλο των νομισμάτων BRICS στη δομή των όγκων συναλλαγών SWIFT στο 6,6%, που οφείλεται κυρίως στον υπερδιπλασιασμό του μεριδίου του CNY σε σύγκριση με το 2022, καθώς και στον αυξανόμενο ρόλο του HKD.
Υπάρχουν και άλλοι τομείς όπου η παγκόσμια χρήση νομισμάτων BRICS αυξάνεται, συμπεριλαμβανομένου του διασυνοριακού δανεισμού και των διεθνών χρεογράφων, που και στις δύο περιπτώσεις αντανακλά επίσης την ευρύτερη χρήση νομισμάτων που σχετίζονται με την Κίνα στο πλαίσιο της αυξανόμενος περιφερειακός και διεθνής ρόλος.
Συγκεκριμένα, η ποσότητα των ομολόγων Panda σε κυκλοφορία υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια στα 1,7 τρισ CNY, αλλά το μερίδιο στο παγκόσμιο σύνολο, παρά την ανάλογη αύξηση, είναι μόλις 0,8% αυτή τη στιγμή.
Οι BRICS δεν είναι ο μόνος παράγοντας της παγκόσμιας αποδολαριοποίησης.
Οι επερχόμενες εκλογές στις ΗΠΑ θα μπορούσαν επίσης να είναι ένας παράγοντας – αν όχι άμεσα, μέσω μιας πιθανής μείωσης του ρόλου των ΗΠΑ στο παγκόσμιο εμπόριο. Θα εξαρτηθεί και από την πτώση ή μη του δολαρίου» καταλήγουν οι BRICS.
