Η ηγεμονία αυτή συνδυάστηκε με την διαμόρφωση μεταπολεμικά διεθνών οικονομικών οργανισμών όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF), η Παγκόσμια Τράπεζα (World Bank) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (WTO) οι οποίοι στο πλαίσιο του δόγματος μιας διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες (rules based world order) διεύρυναν την γεωπολιτική ισχύ των ΗΠΑ στο οικονομικό πεδίο μετά την περίοδο της απο-αποικιοποίησης στις δεκαετίες του 1960 και 1670.
Χαρακτηριστικά, μέσω των προγραμμάτων του ΔΝΤ επί παραδείγματι στην Αφρική – έχουμε πρόσφατη άλλωστε πείρα στην Ελλάδα – κατέστη δυνατό να καταδικαστούν οι εν λόγω οικονομίες σε μια διαρκή παρακμή ενώ σημαντικοί πόροι μεταφέρονταν στη Δύση σε τιμές εξευτελιστικές.
Η χρήση του δολαρίου ως όπλου με αποκορύφωμα τις κυρώσεις στη Ρωσία και τον αποκλεισμό του τραπεζικού της συστήματος από το SWIFT έδωσε το έναυσμα σε μια σειρά χωρών και κυρίως στη ομάδα των BRICS, υπό την ηγεσία της Κίνας και της Ρωσίας, να αναζητήσουν τρόπους να διαμορφώσουν ένα εναλλακτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα ώστε να διατηρήσουν απρόβλητες τις οικονομίες τους από τον δυτικό ηγεμόνα.
Χαρακτηριστικά, ο υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας Anton Siluanov στις 26 Φεβρουαρίου 2024 επιβεβαίωσε ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να συνάψει δανειακές συμβάσεις σε κινεζικό γιουάν και όχι σε δολάριο.
Ωστόσο, αποκάλυψε ότι η
Μόσχα περιμένει ένα θετικό… νεύμα από το Πεκίνο καθώς συνεχίζονται οι εντατικές και λεπτές συζητήσεις για το θέμα καθώς διακυβεύονται τα πολύτιμα εμπορικά πλεονάσματα της Κίνας με τη Δύσης σε περίπτωση σύγκρουσης.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι και οι δύο είναι μέλη των BRICS, η συμφωνία έχει όλες τις πιθανότητες να ολοκληρωθεί και τα δάνεια θα μπορούσαν να εκταμιευθούν σε κινεζικό γιουάν.
Οι αναξιόπιστες ΗΠΑ
Εάν η Κίνα συμφωνήσει να εκταμιεύσει δάνεια σε κινεζικό γιουάν, δισεκατομμύρια δολάρια δεν θα ανταλλάξουν χέρια στην παγκόσμια σκηνή και θα… πληθωρισούν εκρηκτικά την αμερικανική οικονομία σε μια συγκυρία όπου η Federal Reserve αυξάνει την προσφορά δολαρίων προκειμένου να καλύψει τα υπέρογκα δημοσιονομικά της ελλείμματα και το υπέρογκο χρέος της το οποίο έχει διαμορφωθεί στα 34,4 τρισ. δολ. και θα αυξάνεται κατά 1 τρισ. κάθε 100 ημέρες (https://www.cnbc.com/2024/03/01/the-us-national-debt-is-rising-by-1-trillion-about-every-100-days.html).
Όπως διαφαίνεται από τα παραπάνω, καθώς το αξιόχρεο των ΗΠΑ γίνεται ανέκδοτο, ολοένα και περισσότερα κράτη, ακόμη και σύμμαχοί τους, αντιλαμβάνονται ότι καθίστανται εν τοις πράγμασι αξιόπιστος εμπορικός εταίρος.
Οι BRICS στοχεύουν να ασκήσουν πίεση στο δολάριο ΗΠΑ δίνοντας περισσότερα…. χιλιόμετρα στο κινεζικό γιουάν και σε άλλα τοπικά νομίσματα.
Ωστόσο, ο Siluanov εξήγησε ότι η συμφωνία για τη σύναψη της δανειακής σύμβασης δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί καθώς δεν έχει ληφθεί ακόμη απόφαση.
«Οι διαπραγματεύσεις με τους Κινέζους εταίρους συνεχίζονται εδώ και πολύ καιρό. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει απόφαση.
Συζητήσαμε αυτό το θέμα στα τέλη του περασμένου έτους στον διυπουργικό διάλογο», δήλωσε στο πρακτορείο RIA την Παρασκευή 1 Μαρτίου 2024.
Η Κίνα διστάζει καθώς φοβάται για τη θέση της στο Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου στον οποίο εντάχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και για τα εμπορικά της πλεονάσματα με τη Δύση στο σενάριο ενός εμπορικού πολέμου.
Αυτοί όμως οι δισταγμοί φαίνεται σταδιακά να αίρονται μετά την πολιτική του de-risking από ΗΠΑ και ΕΕ– δηλαδή της απομείωσης του ρίσκου από την εξάρτηση των εφοδιαστικών αλυσίδων της Δύσης από την Κίνα.
Οι συναλλαγές σε τοπικά νομίσματα θα γίνουν καθεστώς
Εάν η τάση συνεχιστεί στην επόμενη δεκαετία, όπως προβλέπεται το δολάριο θα είναι το νόμισμα που θα πληγεί περισσότερο στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.
Οι περισσότερες χώρες σε μια συνάντηση των υπουργών Οικονομικών των BRICS και των διοικητών των κεντρικών τραπεζών υποστήριξαν την αποχώρηση από το δολάριο, συμφωνώντας ότι οι διακανονισμοί σε εθνικά νομίσματα είναι αυτό που χρειάζονται οι χώρες του μπλοκ, δήλωσε στο Sputnik ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Ivan Chebeskov την Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου.
Οι υπουργοί Οικονομικών των BRICS και οι επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών συναντήθηκαν στο Σάο Πάολο στις 27 Φεβρουαρίου.
«Οι περισσότερες χώρες έχουν δηλώσει ότι ο διακανονισμός των συναλλαγών σε εθνικά νομίσματα είναι αυτό που χρειάζονται οι χώρες BRICS.
Είμαστε ήδη μια μεγάλη οικογένεια των BRICS με 10 μέλη.
Τα περισσότερα κράτη υποστήριξαν το γεγονός ότι είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν νέοι μηχανισμοί διακανονισμών των εμπορικών συναλλαγών και μοιράστηκαν την εμπειρία της ανάπτυξης των ψηφιακών νομισμάτων από τις κεντρικές τράπεζες, την τεχνογνωσία της κατασκευής πλατφορμών και τη συμμετοχή σε δοκιμές διαφόρων τεχνολογιών όπως αυτή του Blockchain», επισήμανε ο Chebeskov.
«Δηλαδή, γενικά, λάβαμε μια αρκετά θετική απάντηση ότι στο πλαίσιο των BRICS, προκειμένου να αυξηθεί ο εμπορικός τζίρος και να ενισχυθούν οι οικονομικοί δεσμοί, χρειαζόμαστε φυσικά ανεξάρτητους μηχανισμούς διακανονισμού των συναλλαγών σε εθνικά νομίσματα.
Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων υποστήριξε αυτές τις ιδέες», πρόσθεσε ο αναπληρωτής υπουργός.
Τα παγκόσμια συναλλαγματικά διαθέσιμα
Ενιαία πλατφόρμα και ψηφιοποίηση των νομισμάτων
Επιπλέον, ο Chebeskov επανέλαβε ότι το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών τάσσεται υπέρ της δημιουργίας μίας ενοποιημένης ψηφιακής πλατφόρμας, ενός είδους ψηφιακής πύλης για την πιθανή ενοποίηση τόσο των ψηφιακών νομισμάτων από τις κεντρικές τράπεζες όσο και των εθνικών συστημάτων χρηματοοικονομικών μηνυμάτων τα οποία θα αντικαταστήσουν το SWIFΤ που ελέγχεται από τη Δύση.
«Οι τεχνολογίες καθιστούν πλέον δυνατή τη δημιουργία λογισμικού στο οποίο μπορεί να συνδεθεί οποιαδήποτε τράπεζα από τις χώρες των BRICS και, στην πραγματικότητα, μέσω αυτής της πλατφόρμας, να πραγματοποιήσει διακανονισμούς των εμπορικών συναλλαγών χωρίς να έχει αντίστοιχες σχέσεις με έναν τεράστιο αριθμό τραπεζών από άλλες χώρες [οι οποίες είναι συνδεδεμένες με το σύστημα SWIFT το οποίο ελέγχεται από τη Δύση», επισήμανε ο Chebeskov.
«Προτείνουμε να απλοποιηθούν με αυτόν τον τρόπο οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των τραπεζών και να δημιουργηθούν ανεξάρτητα κανάλια πληρωμών και μετάδοσης οικονομικών μηνυμάτων», διευκρίνισε.
Η μελλοντική ηγεμονία του γιουαν
Προχωρεί ο σχεδιασμός
Ο Chebeskov σημείωσε ότι είναι ακόμα δύσκολο να εκτιμηθεί σε ποιο βαθμό οι χώρες BRICS είναι τεχνολογικά και θεσμικά έτοιμες να ενταχθούν σε μια τέτοια πλατφόρμα.
«Ενώ η συζήτηση ήταν σε θεωρητικό επίπεδο, βλέπουμε ότι οι στόχοι τους είναι κοντά στους δικούς μας, έχουν αντιληφθεί ότι είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε προς αυτό.
Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα θα είναι έτοιμοι για την πρακτική εφαρμογή αυτού του μηχανισμού.
Φυσικά, αυτό είναι δύσκολο να απαντηθεί σε αυτή τη φάση.
Οι συνάδελφοί μου και εγώ θα εργαστούμε προς αυτή την κατεύθυνση τόσο στα πλαίσια της πολυμερούς συνεργασίας όσο και της διμερούς συνεργασίας», πρόσθεσε ο αναπληρωτής υπουργός.
Χρηματοδότηση σε τοπικά νομίσματα από την New Development Bank
Παράλληλα με τις ανωτέρω εξελίξεις, η New Development Bank, η διεθνής τράπεζα που ιδρύθηκε από τον την ομάδα των BRICS των αναδυόμενων οικονομιών, στοχεύει να αυξήσει το μερίδιο της χρηματοδότησης που αντλεί σε τοπικά νομίσματα σε 30% από λιγότερο από 20%, σύμφωνα με τον οικονομικό διευθυντή της.
«Θα αυξήσουμε τη χρήση των τοπικών νομισμάτων», δήλωσε η CFO Leslie Maasdorp στο Bloomberg στο περιθώριο των συνεδριάσεων των BRICS στο Γιοχάνεσμπουργκ την Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2024.
«Δεν σημαίνει ότι ‘’αποδολαριοποιούμε’’ πλήρως τις οικονομίες μας ή απομακρυνόμαστε από το δολάριο.
Σημαίνει απλώς ότι αντλούμε περισσότερη χρηματοδότηση σε τοπικό νόμισμα».
Χαρακτηριστικά, η NDB αναμένει να γίνει ανάδοχος εκδότης δανείου στη Νότια Αφρική μετά την εναρκτήρια πώλησή 1,5 δισεκατομμυρίου ραντ (79 εκατομμύρια δολάρια) σε ομόλογα αυτή την εβδομάδα, είπε.
Τη τράπεζα με έδρα τη Σαγκάη ανέλαβε ένα πρόγραμμα για την πώληση χρέους έως και 10 δισεκατομμυρίων ραντ στο χρηματιστήριο του Γιοχάνεσμπουργκ το 2019.
Συμπέρασμα: Η νέα τάξη πραγμάτων στο πλαίσιο του διεθνούς εμπορίου είναι ήδη εδώ και οι εξελίξεις αναμένονται καταιγιστικές στο πλαίσιο του νομισματικού πολέμου που διεξάγεται.