Βασικό «αγκάθι» για την ελληνική οικονομία και κυρίως για την κοινωνία αποτελεί η τεράστια ακρίβεια που πλήττει τη χώρα μας
Τρεις είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι τους οποίους αναμένεται να αντιμετωπίσει η ελληνική οικονομία μέσα στο επόμενο διάστημα. Η αναζωπύρωση του πληθωρισμού, οι πόλεμοι σε Γάζα και Ουκρανία, αλλά η επαναφορά των δημοσιονομικών κανόνων από την έναρξη του 2025 αποτελούν τρεις κρίσιμους παράγοντες για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Αν και η πορεία του τουρισμού δείχνει θετικά στοιχεία προς ώρας, όπως και η εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, εντούτοις, επικρατεί ανησυχία στις τάξεις του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, εξαιτίας των συνθηκών που έχουν δημιουργηθεί.
Πόσο πλήττει την ελληνική οικονομία ο πληθωρισμός
Βασικό «αγκάθι» για την ελληνική οικονομία και κυρίως για την κοινωνία αποτελεί η τεράστια ακρίβεια που πλήττει τη χώρα μας, με τις κυβερνητικές ευθύνες να είναι μεγάλες. Η αναζωπύρωση πληθωρισμού τον Ιούλιο, με τη μεταβολή να αγγίζει το 2,7% (από 2,3% τον Ιούνιο) δείχνει ότι τα πράγματα δυσκόλεψαν και πάλι, ενώ η κυβέρνηση της ΝΔ συνέχισε την ίδια πολιτική και μετά την αλλαγή σκυτάλης στο υπουργείο Ανάπτυξης από τον Κώστα Σκρέκα στον Τάκη Θεοδωρικάκο. Τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν την επαναφορά παλιότερων μετώπων που σχετίζονται με την ακριβή ενέργεια, κάτι που αποτυπώνεται στο ρεύμα και το φυσικό αέριο, στην παροχή υπηρεσιών (αυξήσεις σε εισιτήρια και ασφάλειες), αλλά και στο τουριστικό πακέτο, κάτι το οποίο έχει τεράστιες συνέπειες και για τους Έλληνες τουρίστες.
Μάλιστα, οι μεταβολές που καταγράφηκαν τον Ιούλιο συγκριτικά με τον Ιούνιο, αποτυπώνουν σημαντικές ανατιμήσεις σε μια σειρά από προϊόντα του τομέα διατροφής, κάτι που αποτελεί σχεδόν το μόνιμο πρόβλημα για τους καταναλωτές.
Είναι ενδεικτικό ότι σημειώθηκε αύξηση 6% στα δημητριακά όπως και στα λαχανικά, 3,6% στα νωπά ψάρια, 2,5% στο γιαούρτι, 2,1% στο γάλα και 2% στο χοιρινό. Ως εκ τούτου, ο πληθωρισμός τροφίμων έκλεισε στο 2,4%, από 2,1% τον Ιούνιο.
Την ίδια στιγμή, σε μηνιαίο επίπεδο σημειώθηκαν αυξήσεις 9,5% στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, αυξήσεις 7,3% στα αεροπορικά εισιτήρια και 3,5% στο βασικό τουριστικό πακέτο που περιλαμβάνει τα ξενοδοχεία και τα καταλύματα εν γένει.
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι όχι μόνο θα συνεχιστούν οι πολύ υψηλές τιμές αλλά θα γίνουν και ακόμη υψηλότερες, καταφέροντας ακόμη μεγαλύτερα πλήγματα στους πολίτες.
«Κόφτης» δαπανών και ελληνική οικονομία
Παράλληλα, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να καταρτίσει τον επόμενο προϋπολογισμό (αυτόν του 2025 αλλά και τους επόμενους 3 μέχρι και το 2028), ο οποίος θα εμπεριέχει τον αποκαλούμενο κόφτη δαπανών, ο οποίος δίνει τον τόνο των νέων δημοσιονομικών κανόνων που θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2025.
Και σε αυτό το σημείο ξεκινούν οι δυσκολίες , καθώς θα πρέπει να ισχύσουν οι υποχρεώσεις τήρησης των νέων δημοσιονομικών κανόνων που θέτουν όριο 3% στην αύξηση των πρωτογενών δαπανών το 2025. Παράλληλα, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η κάλυψη βασικών κατηγοριών δαπανών στις οποίες περιλαμβάνονται οι δαπάνες για τα εξοπλιστικά, για τις νέες προσλήψεις που έχουν εξαγγελθεί και για την απονομή νέων συντάξεων, όπως και αυτές που αφορούν τις συνέπειες φυσικών καταστροφών, όπως η πρόσφατη στην Αττική.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση αυτούς τους στόχους θα καθοριστούν τα περιθώρια εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, τα οποία φαίνεται ότι θα είναι στενά. Επί της ουσίας, οι επόμενοι 4 προϋπολογισμοί θα συνταχθούν με βάση τα προαναφερθέντα όρια δαπανών, όπως προαναφέρθηκε.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, το συγκεκριμένο ποσοστό (κατά μέσο όρο 3%) θα αφήσει περιορισμένα περιθώρια για αυξήσεις δαπανών την επόμενη χρονιά, πέραν των ήδη δρομολογημένων.
Το πλαφόν στις δαπάνες ουσιαστικά θα αφορά τον ρυθμό μεταβολής τους από τη μία χρονιά στην επόμενη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελικό ποσοστό προκύπτει από τη βιωσιμότητα του χρέους της κάθε χώρας μέλους.
Γεωπολιτικές εντάσεις
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και η ολοένα και αυξανόμενη ένταση τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στην Ουκρανία. Αναφορικά με το πρώτο, εάν το Ιράν προχωρήσει σε κινήσεις όπως το κλείσιμο των στενών του Ορμούζ, οι τιμές του πετρελαίου, μπορεί να αυξηθούν στα επίπεδα όπου είχαν βρεθεί μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Μια ενδεχόμενη περιφερειακή σύγκρουση η οποία θα περιλαμβάνει και το Ιράν μπορεί να οδηγήσει σε αχαρτογράφητα νερά, κάτι που προφανώς θα αφορά και την ελληνική οικονομία, ιδίως σε μια περίοδο που η ευρωπαϊκή οικονομία κινείται σε «ρηχά νερά». Παράλληλα, το να υπάρξουν νέες διαστάσεις στο ρωσοουκρανικό μέτωπο θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε νέες δυσμενέστερες οικονομικές συνθήκες, οι οποίες θα επηρέαζαν και τη χώρα μας.
Αξίζει να υπενθυμιστεί πως ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας στην τελευταία του έκθεση για τη νομισματική πολιτική αναφέρθηκε σε σημαντικούς κινδύνους για την παγκόσμια, την ευρωπαϊκή και κατ’ επέκταση την ελληνική οικονομία, που συνδέονται με τις γεωπολιτικές και εμπορικές εντάσεις.
Η τελευταία λοιπόν αναζωπύρωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή μπορεί να θέσει εν αμφιβόλω τον στόχο διατήρησης των ρυθμών μεγέθυνσης του ΑΕΠ πάνω από το 2% ετησίως.
Και αυτό διότι η εν εξελίξει κλιμάκωση ενδέχεται να έχει οικονομικές επιπτώσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη, οδηγώντας εκ νέου σε άνοδο τις τιμές της ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων, καθώς και το κόστος των εισαγόμενων αγαθών.