Στα τέλη του περασμένου Νοέμβρη, όλοι θεώρησαν ότι ο κίνδυνος του αφανισμού τριών ιστορικών κινηματογράφων της Αθήνας, λύθηκε μετά το κύμα διαμαρτυρίας που κατέληξε στην οπισθοχώρηση της κυβέρνησης . Ο ΕΦΚΑ (Υπ. Εργασίας), ο ιδιοκτήτης, μεταξύ πολλών άλλων, και των ακινήτων που στεγάζουν το Ιντεάλ, το Άστορ και το Αελλώ, είχε αποφασίσει να αξιοποιήσει τα ακίνητα, χωρίς όμως καμία δέσμευση για τη διατήρηση των κινηματογράφων.
Με άλλα λόγια, η αξιοποίηση των ακινήτων όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί, θα οδηγούσε στον αφανισμό και τις τρεις αίθουσες, ιστορικά τοπόσημα και χώρους πολιτισμού της Αθήνας. Όλα αυτά, την ώρα που έχουν κλείσει ήδη οι κινηματογράφοι Έμπασυ, Όσκαρ, Τιτάνια, Πτι Παλαί και το κινηματοθέατρο Ορφέας και η Αθήνα εξελίσσεται ως η μοναδική ευρωπαϊκή πόλη που «πνίγει» τα τοπόσημα του πολιτισμού της.
Σήμερα, μοιάζει να βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν, καθώς η κυβέρνηση δεν έχει υλοποιήσει τη δέσμευση της. Το υπουργείο Εργασίας, πάγωσε την εξέλιξη της διαδικασίας, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν αναλαμβάνει δράση και το υπουργείο Πολιτισμού με ανακοίνωση του νίπτει τας χείρας του, με τους εργαζόμενους του να απαντούν με στοιχεία στην κ. Μενδώνη πως υπάρχει οδικός χάρτης για τη διάσωση των κινηματογράφων, κηρύσσοντας τη χρήση προστατευόμενη.
Για αναξιοπιστία κάνει λόγο στο tvxs ο Μπάμπης Κονταράκης, αιθουσάρχης του «Άστορ» και μας καλεί στη μεγάλη γιορτή στήριξης των αιθουσών την Κυριακή 2 Απρίλη, με τίτλο «Τα Σινεμά μας, η Πόλη μας», όπου θα στηθούν οθόνες σε όλο το κέντρο. «Ένα κάλεσμα σε όλο αυτό τον κόσμο που τόσο καιρό μας στηρίζει και μας συγκινεί» λέει και προαναγγέλλει συνέντευξη Τύπου.
Τρεις μήνες μετά τον ξεσηκωμό καλλιτεχνών, αιθουσαρχών και των φίλων του κινηματογράφου, πραγματοποιείτε προβολές για να αναδείξετε ουσιαστικά την μη επίλυση του προβλήματος από την πολιτεία. Ποια ήταν η δέσμευση της κυβέρνησης και τι έχει συμβεί στο μεσοδιάστημα;
Πέρασαν τρεις μήνες από τότε που σύσσωμη η κινηματογραφική κοινότητα συσπειρώθηκε και πρωτοστάτησε απέναντι στην διάθεση του ΕΦΚΑ να κλείσει τις αίθουσες με βασικό επιχείρημα την αξιοποίηση, την ώρα που οι κινηματογράφοι ακόμα και τώρα δεν εμπόδιζουν κανέναν, εκτός ίσως από τις άγριες διαθέσεις ορισμένων να καταπιούν ολόκληρα τετράγωνα. Και είναι αξιοσημείωτο ότι η διάθεση του ακινήτου παράπλευρα του Ιντεάλ, προχώρησε πολύ γρήγορα, την ώρα που είχαν ήδη διατυπωθεί ισχυρές αντιδράσεις για την προγραμματισμένη εξαφάνιση του.
Έκτοτε, ανέλαβε δράση το ΥΠΕΝ, που είναι στην αρμοδιότητα του, για να κηρυχθεί διατηρητέα η χρήση των κινηματογράφων, έτσι ώστε υπό οποιοδήποτε ιδιοκτησιακό καθεστώς να παραμείνουν στη θέση τους, και ταυτόχρονα μια ανεκτίμητη κληρονομιά να παραμείνει κομμάτι της πόλης. Και ενώ φαινόταν ότι η υπόθεση θα έχει αίσια έκβαση, αποκαλύφθηκαν οι πραγματικές διαθέσεις του ΕΦΚΑ, αλλά και η αναξιοπιστία του, αφού τρεις μήνες μετά τις διαβεβαιώσεις του ότι πράγματι διαθέτει και την ευαισθησία, αλλά βασικά την αντίληψη για την ανάγκη να παραμείνουν οι αίθουσες στη θέση τους, αδιαφορεί για την τύχη του Ιντεάλ, ενώ αποκαλεί το Άστορ «εμπόδιο» για την αξιοποίηση του κτιρίου που συστεγάζεται. Έτσι όμως προκύπτει και ένα ερώτημα: ποιός είναι το εμπόδιο αυτή τη στιγμή για την Αθήνα; Το Άστορ και το Ιντεάλ ή ο ΕΦΚΑ;
Το νομοθετικό κομμάτι είναι στα χέρια του υπουργείου Περιβάλλοντος. Ωστόσο το Υπ. Πολιτισμού δεν μπορεί να κάνει παρέμβαση αφού πρόκειται για ιστορικές αίθουσες της πόλης;
Το τελευταίο διάστημα μοιάζει σαν να προσπαθούμε να κάνουμε διάλογο με ανθρώπους που παριστάνουν τους ανίδεους. Εκτός και αν είναι.
Τι πιστεύετε εσείς ότι βρίσκεται πίσω από την κωλυσιεργία της πολιτείας;
Αυτό που πιστεύουμε όλοι.
Η καθυστέρηση αυτή υπάρχει περίπτωση να κοστίσει την οριστική απώλεια;
Νομίζω η καθυστέρηση συνδυάζεται από τη μία, με το γεγονός ότι κανείς υπεύθυνος, όπως ο διοικητής του ΕΦΚΑ Παναγιώτης Δουφεξής, δεν έχει το θάρρος να τοποθετηθεί δημόσια για τις επιλογές του, και από την άλλη προκαλεί υποψίες ότι πρόκειται για δουλειές που κάποιοι προτιμούν να μείνουν στο σκοτάδι. Προφανώς, λοιπόν η καθυστέρηση είναι η τακτική καθαυτή ώστε να αρπάξουν τις αίθουσες, αφού αυτή τη στιγμή το πρόβλημα μπορεί να λυθεί, αν επιτρέψουν στο συμβούλιο του ΥΠΕΝ να συνεδριάσει και να σώσει οριστικά και αμετάκλητα τους δυο χώρους.
Ποιες άλλες κινήσεις θα κάνετε για να πιέσετε την κυβέρνηση και γνωστοποιήσετε περισσότερο το θέμα;
Έχουμε τη μεγάλη γιορτή στήριξης των αιθουσών την Κυριακή 2 Απρίλη, με τίτλο “Τα Σινεμά μας, η Πόλη μας”, όπου θα στηθούν οθόνες σε όλο το κέντρο, ένα κάλεσμα σε όλο αυτό τον κόσμο που τόσο καιρό μας στηρίζει και μας συγκινεί. Αμέσως μετά σχεδιάζουμε μια μεγάλη συνέντευξη τύπου, ώστε να εκφραστεί το σύνολο του κινηματογραφικού χώρου, αλλά και των εμπλεκόμενων φορέων, απέναντι σε αυτή την επίθεση στην πόλη μας και τους χώρους του πολιτισμού της.
Εργαζόμενοι υπουργείου Πολιτισμού: Αλήθεια κ. Μενδώνη είναι αναρμόδιο το Υπουργείο Πολιτισμού για τους κινηματογράφους της Αθήνας;
«Την ώρα που έχει ξεσηκωθεί θύελλα αντιδράσεων για το κλείσιμο των κινηματογράφων ΙΝΤΕΑΛ, ΑΣΤΟΡ και ΙΡΙΔΑ εν μέσω μετατροπής του κέντρου της Αθήνας σε μια τουριστική βιτρίνα, η Υπουργός Πολιτισμού δήλωσε… αναρμόδια για την προστασία των κινηματογράφων και πέταξε το μπαλάκι στον Υπουργό Περιβάλλοντος! Καμία έκπληξη, βέβαια, η ίδια Υπουργός -που έχει μετατρέψει το Υπουργείο Πολιτισμού σε παράρτημα του Υπουργείου του Άδωνι Γεωργιάδη, δήλωνε επίσης αναρμόδια για τη στήριξη των καλλιτεχνών εν μέσω πανδημίας και πέταγε το μπαλάκι (τότε) στο Υπουργείο Εργασίας!» γράφει η Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση του ΥΠΠΟ σε ανακοίνωση της που θυμίζει στην υπουργό με ποιον τρόπο το υπουργείο έχει σώσει πολιτιστικούς χώρους.
«Επειδή όμως επικαλείται και τον Αρχαιολογικό Νόμο, καλό θα ήταν να θυμίσουμε ότι με τις ίδιες διατάξεις έχουν κηρυχτεί από το ΥΠΠΟΑ:
-Το 2003 το θέατρο «Ολύμπια» ως συγκρότημα με διατηρητέα χρήση ως λυρικό θέατρο, «διότι λειτούργησε για περίπου 100 χρόνια (50 με τη σημερινή μορφή του, το 2003) ως χώρος αφιερωμένος στο Λυρικό Θέατρο και ως τέτοιος παγιώθηκε στη συνείδηση της κοινωνίας, αποτελώντας αναπόσπαστο τμήμα της σύγχρονης πολιτισμικής ιστορίας του τόπου»,
-Το 2005 το θέατρο ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ στη Λ. Αλεξάνδρας ως «μνημείο αμιγούς θεατρικής χρήσης, διότι αποτελεί χαρακτηριστικό και τοπικό δείγμα ανοικτού θεάτρου της τελευταίας εξηκονταετίας. Στο Θέατρο αυτό στεγάστηκε η Εθνική Λυρική Σκηνή το 1948 και αποτέλεσε το χώρο πρώτης παρουσίας μεγάλης σειράς καλλιτεχνικών δημιουργιών, σημαντικών και αποκλειστικά Ελλήνων θεατρικών συγγραφέων και μουσικοσυνθετών και έχει συνδεθεί με σημαντικές στιγμές της μεταπολεμικής θεατρικής ζωής στην Αθήνα. Το ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ θα πρέπει να μην απολέσει τη λειτουργία του ως ανοικτού θεατρικού χώρου».
-Το 2019 ο κινηματογράφος «Αλκυονίς» ως νεότερο μνημείο, ως χώρος ιδιαίτερα αξιόλογος για την παραγωγή και διάδοση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, άμεσα συνδεδεμένος με τη συλλογική μνήμη και την υψηλή πολιτιστική παραγωγή, αναπόσπαστο τμήμα της σύγχρονης πολιτισμικής ιστορίας του τόπου, καθώς και η κύρια χρήση του ως κινηματογράφου με την ονομασία «Αλκυονίς» επιτρεπομένων και συναφών πολιτιστικών δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων (θέατρο, μουσική, χορός, διαλέξεις, συνέδρια κ.λπ.).
Για να μην πάμε και πιο πίσω, στο πώς διατηρήθηκαν τα θερινά σινεμά και δεν κατέληξαν όλα πάρκιγκ ή εστιατόρια!».
Ολόκληρη η ανακοίνωση και τα παραδείγματα εδώ
Το παράδειγμα του κινηματογράφου ΑΣΤΥ
Υπάρχει ωστόσο και προηγούμενο δικαστικής απόφασης. Το παράδειγμα του κινηματογράφου ΑΣΤΥ το οποίο κρίθηκε ως ιστορικό και διατηρητέο μνημείο, καθώς το 2003, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) απέρριψε την προσφυγή της ασφαλιστικής εταιρίας «Εθνική ΑΕΕΓΑ», ιδιοκτήτριας του κινηματογράφου ΑΣΤΥ, η οποία ζητούσε να ακυρωθεί η απόφαση του υπουργού Πολιτισμού Ε. Βενιζέλου, με την οποία ο χειμερινός κινηματογράφος κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο.
Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο με την υπ’ αριθμό 170/03 απόφασή του δέχτηκε κατά πλειοψηφία ότι είναι επαρκώς αιτιολογημένος ο χαρακτηρισμός του κτιρίου του κινηματογράφου ως ιστορικού και διατηρητέου μνημείου, αφού στη διάρκεια της Κατοχής, τα υπόγειά του ήταν τόπος μαρτυρίου για χιλιάδες αγωνιστές που βασανίστηκαν από τους Γερμανούς χιτλερικούς για την πατριωτική και αντιφασιστική τους δράση.
Επίσης, το ΣτΕ δέχτηκε ότι στις δεκαετίες του ’50 και ’60 στον κινηματογράφο ΑΣΤΥ παρουσιάστηκαν αξιόλογες ταινίες με πρεμιέρες που συμμετείχαν και σημαντικοί πρωταγωνιστές, όπως οι Ζεράρ Φιλίπ, Κλαούντια Καρντινάλε κλπ., αλλά και άνθρωποι των γραμμάτων, όπως ο Στ. Μυριβήλης κ.ά., ενώ στον ίδιο χώρο διοργανώνονταν και προβολές της Ταινιοθήκης της Ελλάδας.