Είναι θλιβερή ελληνική πρωτιά σε ευρωπαϊκό επίπεδο και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα θα οδηγούσε την κυβέρνηση σε παραίτηση. Στην Ελλάδα όμως ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναβαθμίζει τους υπαιτίους σε σπουδαιότερους κυβερνητικούς ρόλους. Αναφερόμαστε στον Κωστή Χατζηδάκη –ανέλαβε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης– και στην πρώην υπουργό Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, η οποία με τον πρόσφατο ανασχηματισμό εγκαταστάθηκε στο υπουργείο Παιδείας. Ο μεν πρώτος έχει δηλητηριάσει την κοινωνία καλλιεργώντας το έδαφος για να ανθίσει η αισχροκέρδεια των καρτέλ και η δεύτερη βάφτισε επιτυχία την αποτυχία του προγράμματος «Σπίτι μου»!
Η αλήθεια της Eurostat
Ολα αυτά συμπυκνώνονται στη θλιβερή πρωτιά που έχει η Ελλάδα, σύμφωνα με τη Eurostat, στο κόστος στέγασης. Κατά την ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία (2023) τα ελληνικά νοικοκυριά διαθέτουν το 35,2% του συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος για στέγαση, όταν τα νοικοκυριά στη δεύτερη Δανία δαπανούν μόλις το 25,9%. Όμως, όπως προκύπτει από τις στατιστικές απεικονίσεις, η Ελλάδα βρίσκεται 15,5 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 19,7%.
Όμως τα στοιχεία της Eurostat «χαστουκίζουν» και σε άλλο επίπεδο τις πολιτικές Μητσοτάκη: στο μερίδιο των ανθρώπων που ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε υποθήκη, ενοίκιο ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας, σε υψηλότερο επίπεδο από το 2010. Όπως απεικονίζει στατιστικά η Eurostat, τα μερίδια μειώθηκαν σε 22 χώρες της ΕΕ και αυξήθηκαν σε πέντε. Συγκεκριμένα το 2023 παρατηρήθηκαν τα μεγαλύτερα μερίδια στην Ελλάδα (47,3%), τη Βουλγαρία (18,8%) και τη Ρουμανία (14,4%). Όπως εύκολα προκύπτει, οι πολιτικές των Μητσοτάκη και Χατζηδάκη υπέρ των καρτέλ επέφεραν αύξηση της ψαλίδας όσων ζουν με καθυστερήσεις σε υποθήκη, ενοίκιο ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας κατά 28,5% σε σχέση με τη δεύτερη Βουλγαρία!
Οι λόγοι αυτής της διάστασης με το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι είναι τρεις:
– Οι όποιες αυξήσεις στους μισθούς χάνονται στη μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, οπότε –σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ– έχουμε κατακρήμνιση του πραγματικού εισοδήματος στην Ελλάδα, αν αυτό εκφραστεί σε μονάδες αγοραστικής δύναμης.
– Η αισχροκέρδεια την οποία παράγει το target model στο ρεύμα που έστησε υπέρ του καρτέλ φυσικού αερίου ο Κ. Χατζηδάκης το 2020 όταν ήταν υπουργός Ενέργειας, μαζί με την απολιγνιτοποίηση, έχει εξακοντίσει το κόστος ρεύματος σε βάρος των νοικοκυριών.
– Η έλλειψη διαμερισμάτων προς ενοικίαση έχει μεγεθύνει τα μέγιστα τα ενοίκια. Στον τρίτο λόγο έρχεται και κουμπώνει η ανεπάρκεια της Σ. Ζαχαράκη. Είναι η υπουργός που έτρεξε το πρόγραμμα «Σπίτι μου». Όσο διαρκεί το πρόγραμμα και σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) τα ενοίκια αυξάνονται, αντί να μειώνονται.
Η αποτυχία
Με τέτοια ζήτηση για στέγη και με τις τράπεζες να μη χορηγούν στεγαστικά δάνεια, είναι απορίας άξιο γιατί μέσα σε δύο έτη δεν έχει απορροφηθεί το σύνολο του προγράμματος (1 δισ. ευρώ). Σύμφωνα με όσα έχει παραδεχτεί το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας σε επερώτηση βουλευτών στις 25/02/2025: «Μέχρι σήμερα συνολικά σε όλη τη χώρα έχουν εκταμιευτεί 7.681 δάνεια 554 εκατ. ευρώ, ενώ έχουν γίνει 8.986 υπαγωγές». Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) συμμετείχε στο πρόγραμμα με επιχορήγηση 75% στο εκάστοτε εγκεκριμένο δάνειο, τα 554 εκατ. ευρώ που έχουν εκταμιευτεί επί του συνόλου του δεσμευμένου ποσού των 750 εκατ. ευρώ ύστερα από δύο χρόνια που υλοποιείται το πρόγραμμα δεν μπορεί να θεωρηθούν επιτυχία.
Οπως καταγγέλλει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων ΟΑΕΔ, τ. ΟΕΕ, τ. ΟΕΚ (ΠΑΝΣΥΠΟ), ο μέσος όρος ηλικίας των σπιτιών που δανειοδοτήθηκαν ήταν 40 ετών (1984). Οπως εύκολα προκύπτει, ένας μικρός αριθμός ανθρώπων σε σχέση με τα προβλήματα στέγασης και εξεύρεσης κατοικιών προς ενοικίαση δανειοδοτήθηκε για να πάρει σπίτια ηλικίας άνω των 40 ετών. Ακόμη και με αυτές τις συνθήκες για άγνωστο λόγο δεν έγινε κατορθωτό να εκταμιευτεί το σύνολο των δεσμευμένων κονδυλίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι τον Απρίλιο του 2023 είχαν κατατεθεί περί τις 40.000 αιτήσεις. Κάποιος λοιπόν παίζει παιχνίδια με τα λεφτά του πρώην Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ). Κάποιος λειτούργησε σε βάρος όλων αυτών που κατέθεσαν αίτηση υπαγωγής στο πρόγραμμα.
Λύση για λίγους και προβλήματα για χιλιάδες
Το πρόγραμμα «Σπίτι μου» με επιχορήγηση κατά 75% από τη ΔΥΠΑ μπορεί να έλυσε εν μέρει το στεγαστικό αδιέξοδο σε λίγα νοικοκυριά, αλλά η κυβερνητική πολιτική έχει προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα σε χιλιάδες περισσότερα. Τα στατιστικά στοιχεία της ΤτΕ επιβεβαιώνουν τις συνεχιζόμενες αυξήσεις στα ακίνητα κατά τη διάρκεια υλοποίησης του εν λόγω στεγαστικού προγράμματος, αφού για το 2023 ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των τιμών για τα νέα διαμερίσματα ήταν 12,8% έναντι ρυθμού αύξησης 12,5% το 2022, ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης για τα παλαιά διαμερίσματα ήταν 14,5% το 2023 έναντι ρυθμού αύξησης 11,6% το 2022. Οι τιμές ενοικίων επίσης συνεχίζουν να αυξάνονται και η πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε αποτυπώνει αύξηση κατά μέσο όρο 25% σε σύγκριση με τρία χρόνια πριν. Είναι απαραίτητο να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί μια ολοκληρωμένη λύση με βάση τις κατασκευές νέων κοινωνικών κατοικιών που θα διατεθούν σε δικαιούχους με μηδενικά/χαμηλά ενοίκια, τη χορήγηση δανείων από έναν νέο δημόσιο οργανισμό στέγασης, μέτρα παγώματος αύξησης τιμών ενοικίων, αύξηση του επιδόματος στέγασης, αύξηση των εισοδηματικών ορίων των δικαιούχων κ.ά