Το Ιράν είναι πλέον σαφέστατα μία από τις μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη. Με τη σύρραξη που αναζωπυρώθηκε την 7η του περασμένου Οκτώβρη στην Παλαιστίνη, και που απειλεί να επεκταθεί και στο Λίβανο, ο ρόλος του στη διεθνή σκηνή έχει γίνει ακόμη σημαντικότερος. Είναι αναμφισβήτητο ότι στην περιοχή της Μέσης Ανατολής το Ιράν είναι το συνεπέστερο, αλλά και το ισχυρότερο, στήριγμα όλων των δυνάμεων που αντιπαλεύουν την αποικιοκρατία. Και μόνο γι αυτό το λόγο, έχει εξαιρετική σημασία να κατανοήσουμε τις εξελίξεις στη χώρα αυτή. Ταυτόχρονα, το Ιράν είναι μία από τις χώρες που ελάχιστο χώρο καταλαμβάνουν στις ειδήσεις – και όταν ακόμη γίνεται αναφορά, αυτή γίνεται πάντοτε μέσα από έναν παραμορφωτικό φακό που εκφράζει το μίσος των νεοαποικιοκρατικών δυνάμεων προς τη χώρα που τις έχει αμφισβητήσει όσο ίσως καμία άλλη.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι άρθρο του νεοεκλεγέντος προέδρου του Ιράν (δεν έχει ακόμη αναλάβει τα καθήκοντά του) που πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Tehran Times”. Το πήραμε από το Mehr News. Αποτελεί μία διακήρυξη προθέσεων, μαζί με ανάλυση της διεθνούς κατάστασης από την πλευρά του Ιράν. Θεωρούμε ότι αξίζει να μελετηθεί, για να βοηθηθούμε να καταλάβουμε το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του Ιράν – και επομένως της Μέσης Ανατολής συνολικά.
—-
Εν μέσω πολέμου και αναταράξεων στην περιοχή μας, το πολιτικό σύστημα του Ιράν επέδειξε αξιοσημείωτη σταθερότητα διενεργώντας εκλογές με ανταγωνιστικό, ειρηνικό και ομαλό τρόπο, καταρρίπτοντας υπαινιγμούς από ορισμένους «ειδικούς επί του Ιράν» σε ορισμένες κυβερνήσεις. Αυτή η σταθερότητα, και ο αξιοπρεπής τρόπος με τον οποίο διεξήχθησαν οι εκλογές, υπογραμμίζουν τη διορατικότητα του Ανώτατου Ηγέτη μας, Αγιατολάχ Χαμενεΐ, και την αφοσίωση του λαού μας στη δημοκρατική μετάβαση της εξουσίας ακόμη και ενόψει των αντιξοοτήτων.
Υπέβαλα υποψηφιότητα με μια πλατφόρμα μεταρρυθμίσεων, προαγωγής της εθνικής ενότητας και εποικοδομητικής αλληλέπίδρασης με τον κόσμο, κερδίζοντας τελικά την εμπιστοσύνη των συμπατριωτών μου στην κάλπη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των νεαρών γυναικών και ανδρών που ήταν δυσαρεστημένοι με τη συνολική κατάσταση πραγμάτων. Εκτιμώ βαθιά την εμπιστοσύνη τους και δεσμεύομαι πλήρως να καλλιεργήσω συναίνεση, τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο, για να τηρήσω τις υποσχέσεις που έδωσα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας μου.
Θέλω να τονίσω ότι η κυβέρνησή μου θα καθοδηγείται από τη δέσμευση για διατήρηση της εθνικής αξιοπρέπειας και του διεθνούς κύρους του Ιράν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Η εξωτερική πολιτική του Ιράν βασίζεται στις αρχές της «αξιοπρέπειας, της σοφίας και της σύνεσης», με τη διαμόρφωση και την εκτέλεση αυτής της κρατικής πολιτικής να είναι ευθύνη του προέδρου και της κυβέρνησης. Σκοπεύω να αξιοποιήσω όλες τις εξουσίες που έχουν δοθεί στο αξίωμά μου για την επιδίωξη αυτού του πρωταρχικού στόχου.
Έχοντας αυτό κατά νου, η κυβέρνησή μου θα ακολουθήσει μια πολιτική με γνώμονα τις ευκαιρίες, δημιουργώντας ισορροπία στις σχέσεις με όλες τις χώρες, σύμφωνα με τα εθνικά μας συμφέροντα, την οικονομική ανάπτυξη και τις απαιτήσεις για περιφερειακή και παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια. Ως εκ τούτου, θα χαιρετίσουμε τις ειλικρινείς προσπάθειες για την άμβλυνση των εντάσεων και θα ανταποδώσουμε την καλή πίστη με την καλή πίστη.
Υπό τη διακυβέρνησή μου, θα δώσουμε προτεραιότητα στην ενίσχυση των σχέσεων με τους γείτονές μας. Θα υποστηρίξουμε τη δημιουργία μιας «ισχυρής περιοχής» και όχι μιας όπου μια μεμονωμένη χώρα επιδιώκει ηγεμονία και κυριαρχία έναντι των άλλων. Πιστεύω ακράδαντα ότι τα γειτονικά και τα αδελφικά έθνη δεν πρέπει να σπαταλούν τους πολύτιμους πόρους τους σε διαβρωτικέςς αντιθέσεις, σε αγώνες εξοπλισμών ή στον αδικαιολόγητο περιορισμό του ενός από τον άλλο. Αντίθετα, θα επιδιώξουμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου οι πόροι μας θα μπορούν να αφιερωθούν στην πρόοδο και την ανάπτυξη της περιοχής προς όφελος όλων.
Ανυπομονούμε να συνεργαστούμε με την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία, το Ομάν, το Ιράκ, το Μπαχρέιν, το Κατάρ, το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και περιφερειακούς οργανισμούς για να εμβαθύνουμε τους οικονομικούς μας δεσμούς, να ενισχύσουμε τις εμπορικές σχέσεις, να προωθήσουμε τις επενδύσεις σε κοινοπραξίες, να αντιμετωπίσουμε κοινές προκλήσεις και να κινηθούμε προς τη δημιουργία ενός περιφερειακού πλαισίου για διάλογο, οικοδόμηση εμπιστοσύνης και ανάπτυξη. Η περιοχή μας μαστίζεται για πάρα πολύ καιρό από πόλεμο, θρησκευτικές συγκρούσεις, τρομοκρατία και εξτρεμισμό, διακίνηση ναρκωτικών, λειψυδρία, προσφυγικές κρίσεις, περιβαλλοντική υποβάθμιση και ξένες παρεμβάσεις. Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε αυτές τις κοινές προκλήσεις προς όφελος των μελλοντικών γενεών. Η συνεργασία για την περιφερειακή ανάπτυξη και ευημερία θα είναι η κατευθυντήρια αρχή της εξωτερικής μας πολιτικής.
Ως έθνη προικισμένα με άφθονους πόρους και κοινές παραδόσεις που έχουν τις ρίζες τους σε ειρηνικές ισλαμικές διδασκαλίες, πρέπει να ενωθούμε και να βασιστούμε στη δύναμη της λογικής και όχι στη λογική της δύναμης. Αξιοποιώντας την κανονιστική μας επιρροή, μπορούμε να διαδραματίσουμε κρίσιμο ρόλο στην αναδυόμενη μεταπολική παγκόσμια τάξη, προωθώντας την ειρήνη, δημιουργώντας ένα ήρεμο περιβάλλον που ευνοεί τη βιώσιμη ανάπτυξη, ενθαρρύνοντας τον διάλογο και διαλύοντας την ισλαμοφοβία. Το Ιράν είναι έτοιμο να παίξει το μερίδιο που του αναλογεί σε αυτό το θέμα.
Το 1979, μετά την Επανάσταση, η νεοσύστατη Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, με κίνητρο τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διέκοψε τους δεσμούς με δύο καθεστώτα απαρτχάιντ, το Ισραήλ και τη Νότια Αφρική. Το Ισραήλ παραμένει ένα καθεστώς απαρτχάιντ μέχρι σήμερα, προσθέτοντας τώρα τη «γενοκτονία» σε μία πορεία που έχει ήδη αμαυρωθεί από κατοχή, εγκλήματα πολέμου, εθνοκάθαρση, οικοδόμηση εποικισμών, κατοχή πυρηνικών όπλων, παράνομη προσάρτηση και επιθετικότητα κατά των γειτόνων του.
Ως πρώτο μέτρο, η κυβέρνησή μου θα παροτρύνει τις γειτονικές μας αραβικές χώρες να συνεργαστούν και να χρησιμοποιήσουν όλους τους πολιτικούς και διπλωματικούς μοχλούς για να δώσουν προτεραιότητα στην επίτευξη μόνιμης εκεχειρίας στη Γάζα με στόχο να σταματήσουν τη σφαγή και να αποτρέψουν τη διεύρυνση της σύγκρουσης. Στη συνέχεια, πρέπει να εργαστούμε επιμελώς για να τερματίσουμε την παρατεταμένη κατοχή που έχει καταστρέψει τις ζωές τεσσάρων γενεών Παλαιστινίων. Σε αυτό το πλαίσιο, θέλω να τονίσω ότι όλα τα κράτη έχουν δεσμευτικό καθήκον βάσει της Σύμβασης του 1948 για τη Γενοκτονία να λαμβάνουν μέτρα για την πρόληψη της γενοκτονίας και όχι να την επιβραβεύουν μέσω εξομάλυνσης των σχέσεων με τους δράστες.
Σήμερα, φαίνεται ότι πολλοί νέοι στις δυτικές χώρες έχουν αναγνωρίσει την εγκυρότητα της επί δεκαετίες στάσης μας απέναντι στο ισραηλινό καθεστώς. Θα ήθελα να επωφεληθώ αυτής της ευκαιρίας για να πω σε αυτή τη γενναία γενιά ότι θεωρούμε ότι οι ισχυρισμοί για αντισημιτισμό κατά του Ιράν για τη στάση αρχών του στο παλαιστινιακό ζήτημα όχι μόνο είναι καταφανώς ψευδείς αλλά αποτελούν επίσης προσβολή του πολιτισμού, των πεποιθήσεων και των βασικών αξιών μας. Να είστε βέβαιοι ότι αυτές οι κατηγορίες είναι τόσο παράλογες όσο οι άδικοι ισχυρισμοί περί αντισημιτισμού που απευθύνονται εναντίον σας ενώ διαδηλώνετε στις πανεπιστημιουπόλεις για να υπερασπιστείτε το δικαίωμα των Παλαιστινίων στη ζωή.
Η Κίνα και η Ρωσία στάθηκαν σταθερά δίπλα μας σε δύσκολες στιγμές. Εκτιμούμε βαθιά αυτή τη φιλία. Ο 25ετής οδικός μας χάρτης με την Κίνα αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ορόσημο για την καθιέρωση μιας αμοιβαία επωφελούς «συνολικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης» και ανυπομονούμε να συνεργαστούμε εκτενέστερα με το Πεκίνο καθώς προχωράμε προς μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Το 2023, η Κίνα διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διευκόλυνση της εξομάλυνσης των σχέσεών μας με τη Σαουδική Αραβία, επιδεικνύοντας το εποικοδομητικό της όραμα και την προνοητική της προσέγγιση στις διεθνείς υποθέσεις.
Η Ρωσία είναι ένας πολύτιμος στρατηγικός σύμμαχος και γείτονας του Ιράν και η κυβέρνησή μου θα παραμείνει προσηλωμένη στην επέκταση και ενίσχυση της συνεργασίας μας. Αγωνιζόμαστε για ειρήνη για τον λαό της Ρωσίας και της Ουκρανίας και η κυβέρνησή μου θα είναι έτοιμη να υποστηρίξει ενεργά πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην επίτευξη αυτού του στόχου. Θα συνεχίσω να δίνω προτεραιότητα στη διμερή και πολυμερή συνεργασία με τη Ρωσία, ιδιαίτερα σε πλαίσια όπως οι BRICS, ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης και η Οικονομική Ένωση της Ευρασίας.
Αναγνωρίζοντας ότι το παγκόσμιο τοπίο έχει εξελιχθεί πέρα από την παραδοσιακή δυναμική, η κυβέρνησή μου έχει δεσμευτεί να ενθαρρύνει αμοιβαία επωφελείς σχέσεις με αναδυόμενους διεθνείς παίκτες στον Παγκόσμιο Νότο, ειδικά με Αφρικανικά έθνη. Θα προσπαθήσουμε να ενισχύσουμε τις προσπάθειες συνεργασίας και να ενισχύσουμε τις συνεργασίες μας προς αμοιβαίο όφελος όλων των εμπλεκομένων.
Οι σχέσεις του Ιράν με τη Λατινική Αμερική είναι καλά εδραιωμένες και θα διατηρηθούν στενά και θα εμβαθυνθούν για την προώθηση της ανάπτυξης, του διαλόγου και της συνεργασίας σε όλους τους τομείς. Υπάρχουν πολύ περισσότερες δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ του Ιράν και των χωρών της Λατινικής Αμερικής από ό,τι υλοποιείται επί του παρόντος, και προσβλέπουμε στην περαιτέρω ενίσχυση των δεσμών μας.
Οι σχέσεις του Ιράν με την Ευρώπη γνώρισαν τα πάνω και τα κάτω τους. Μετά την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από το JCPOA (Κοινό Συνολικό Σχέδιο Δράσης) τον Μάιο του 2018, οι ευρωπαϊκές χώρες ανέλαβαν έντεκα δεσμεύσεις στο Ιράν για να προσπαθήσουν να σώσουν τη συμφωνία και να μετριάσουν τον αντίκτυπο των παράνομων και μονομερών κυρώσεων των Ηνωμένων Πολιτειών στην οικονομία μας. Αυτές οι δεσμεύσεις περιελάμβαναν τη διασφάλιση αποτελεσματικών τραπεζικών συναλλαγών, την αποτελεσματική προστασία των εταιρειών από τις κυρώσεις των ΗΠΑ και την προώθηση των επενδύσεων στο Ιράν. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν υπαναχωρήσει από όλες αυτές τις δεσμεύσεις, ωστόσο αναμένουν αδικαιολόγητα από το Ιράν να εκπληρώσει μονομερώς όλες τις υποχρεώσεις του βάσει του JCPOA.
Παρά αυτά τα λάθη, ανυπομονώ να συμμετάσχω σε εποικοδομητικό διάλογο με τις ευρωπαϊκές χώρες για να θέσουμε τις σχέσεις μας στον σωστό δρόμο, με βάση τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της ισότητας. Οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι οι Ιρανοί είναι ένας περήφανος λαός του οποίου τα δικαιώματα και η αξιοπρέπεια δεν μπορούν πλέον να παραβλεφθούν. Υπάρχουν πολλοί τομείς συνεργασίας που μπορούν να εξερευνήσουν το Ιράν και η Ευρώπη, όταν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις συμβιβαστούν με αυτήν την πραγματικότητα και παραμερίσουν την κατασκευασμένη ηθική υπεροχή σε συνδυασμό με κατασκευασμένες κρίσεις που μαστίζουν τις σχέσεις μας για τόσο καιρό. Οι ευκαιρίες για συνεργασία περιλαμβάνουν την οικονομική και τεχνολογική συνεργασία, την ενεργειακή ασφάλεια, τις οδούς διέλευσης, το περιβάλλον, καθώς και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του λαθρεμπορίου ναρκωτικών, τις προσφυγικές κρίσεις και άλλους τομείς, τα οποία θα μπορούσαν να επιδιωχθούν προς όφελος των εθνών μας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει επίσης να αναγνωρίσουν την πραγματικότητα και να κατανοήσουν, μια για πάντα, ότι το Ιράν δεν ανταποκρίνεται –και δεν πρόκειται– να ανταποκριθεί στην πίεση. Μπήκαμε στη JCPOA το 2015 καλόπιστα και ανταποκριθήκαμε πλήρως στις υποχρεώσεις μας. Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρθηκαν παράνομα από τη συμφωνία με κίνητρο καθαρά εσωτερικές διαμάχες και εκδίκηση, προκαλώντας ζημιές εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στην οικονομία μας και προκαλώντας ανείπωτα βάσανα, θάνατο και καταστροφή στον ιρανικό λαό —ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid — μέσω της επιβολής εξωεδαφικών μονομερών κυρώσεων. Οι ΗΠΑ επέλεξαν σκόπιμα να κλιμακώσουν τις εχθροπραξίες διεξάγοντας όχι μόνο έναν οικονομικό πόλεμο εναντίον του Ιράν, αλλά και εμπλεκόμενες σε κρατική τρομοκρατία δολοφονώντας τον στρατηγό Κασέμ Σουλεϊμανί, έναν παγκόσμιο ήρωα της αντιτρομοκρατίας γνωστό για την επιτυχία του να σώσει τον λαό της περιοχής μας από τη μάστιγα του ISIS και άλλων άγριων τρομοκρατικών ομάδων. Σήμερα, ο κόσμος είναι μάρτυρας των βλαβερών συνεπειών αυτής της επιλογής.
Οι ΗΠΑ και οι δυτικοί σύμμαχοί τους, όχι μόνο έχασαν μια ιστορική ευκαιρία να μειώσουν και να διαχειριστούν τις εντάσεις στην περιοχή και τον κόσμο, αλλά επίσης υπονόμευσαν σοβαρά τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT) δείχνοντας ότι το κόστος της συμμόρφωσης με τις αρχές της μη διάδοσης θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο από τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει. Πράγματι, οι ΗΠΑ και οι δυτικοί σύμμαχοί τους έχουν καταχραστεί το καθεστώς μη διάδοσης για να κατασκευάσουν μια κρίση σχετικά με το ειρηνικό πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν – ερχόμενες σε ανοιχτή αντίθεση με την εκτίμηση των ίδιων των δικών τους υπηρεσιών πληροφοριών – και τη χρησιμοποιούν για να διατηρήσουν συνεχή πίεση στον λαό μας, ενώ έχουν συμβάλει ενεργά και συνεχίζουν να υποστηρίζουν τα πυρηνικά όπλα του Ισραήλ, ένός καθεστώτος απαρτχάιντ, ένός κατα συρροήν επιτιθέμενου, ενός μή μέλους της σύμβασης NPT και ενός γνωστού κατόχου παράνομου πυρηνικού οπλοστασίου.
Θέλω να τονίσω ότι το αμυντικό δόγμα του Ιράν δεν περιλαμβάνει πυρηνικά όπλα και προτρέπω τις Ηνωμένες Πολιτείες να διδαχθούν από λανθασμένους υπολογισμούς του παρελθόντος και να προσαρμόσουν ανάλογα την πολιτική τους. Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στην Ουάσιγκτον πρέπει να αναγνωρίσουν ότι μια πολιτική που συνίσταται στην αντιπαράθεση των περιφερειακών χωρών δεν πέτυχε και δεν θα πετύχει στο μέλλον. Πρέπει να συμβιβαστούν με αυτήν την πραγματικότητα και να αποφύγουν την όξυνση των σημερινών εντάσεων.
Ο ιρανικός λαός μου εμπιστεύτηκε μια ισχυρή εντολή να επιδιώξω σθεναρά την εποικοδομητική δέσμευση στη διεθνή σκηνή, επιμένοντας στα δικαιώματά μας, την αξιοπρέπειά μας και τον ρόλο που μας αξίζει στην περιοχή και στον κόσμο. Απευθύνω μια ανοιχτή πρόσκληση σε όσους επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτή την ιστορική προσπάθεια.
