Μόνο λόγια είναι η μετατροπή των μεγάλων μουσείων σε ΝΠΔΔ. Πήγαμε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και η εικόνα του είναι απογοητευτική.
Μπαίνοντας στο σημαντικότερο μουσείο της χώρας, στο Εθνικό Αρχαιολογικό, σε καλωσορίζει το στολισμένο χριστουγεννιάτικο καραβάκι. Το μόνο που θυμίζει ότι έχουμε μπει σε εορταστική περίοδο. Και η ευγένεια των υπαλλήλων, των λίγων που έχουν απομείνει, που σου εύχονται καλές γιορτές . Οι επισκέπτες λιγοστοί κι αυτοί, έλληνες και ξένοι. Λογικό, αφού οι μισές τουλάχιστον αίθουσες είναι κλειστές λόγω της έλλειψης αρχαιοφυλάκων, που τη χειμερινή περίοδο είναι πολύ πιο έντονη, αφού έληξαν οι συμβάσεις των εποχικών και δεν ανανεώθηκαν.
Μου κάνει εντύπωση που δεν υπάρχει καμιά εορταστική ατμόσφαιρα, καμία έκπληξη, κάτι νέο και διαφορετικό που να σπάει τη γνωστή ρουτίνα, λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Κάποια πρόβλεψη από τη νέα διοίκηση που θα σήμαινε μια αλλαγή προς το καλύτερο, όπως έχει τόσο πολύ διαφημιστεί από την κυβέρνηση η μετατροπή των πέντε μεγάλων μουσείων της χώρας σε ΝΠΔΔ προκειμένου να έχουν περισσότερη «ευελιξία» και «αυτοτέλεια».
Και αναρωτιέμαι: Δεν ένιωσε την ανάγκη το διορισμένο από την υπουργό πολιτισμού Δ Σ του πρώτου μουσείου της χώρας να βγάλει το μουσείο από τη χειμερινή του μιζέρια και να αποδείξει ότι υπάρχει πλέον η απαραίτητη ευελιξία για δράση; Ότι ορθώς έγινε η μετατροπή του σε ΝΠΔΔ; Κλείνοντας έτσι και τα στόματα των «επαγγελματιών της οργής», όπως έχει αποκαλέσει η κ. Μενδώνη στη Βουλή όσους μάχονταν το επίμαχο νομοσχέδιο, που αποσπούσε από τη σφιχτή κρατική «αγκαλιά» τα μεγάλα μουσεία της χώρας.
Στην περιήγηση στις αίθουσες των εκθεμάτων, το πρώτο που παρατηρεί κανείς είναι οι ταινίες μπροστά στις κλειστές αίθουσες. «Δεν μπορείτε να μπείτε εδώ, είναι κλειστά», μου εξηγεί η φύλακας μπροστά στην Κυκλαδική Συλλογή. Το ίδιο συμβαίνει σε πολλές ακόμα αίθουσες. Ο επισκέπτης με τα 6 ευρώ που πληρώνει στην είσοδο (χειμερινή τιμή) δεν μπορεί να δει τη Νεολιθική Συλλογή, τα Αγγεία, τη Συλλογή Σταθάτου, τη μισή Αιγυπτιακή, τα Χάλκινα και πολλά ακόμα εκθέματα. Σκέφτηκα ότι είμαι τυχερή που μπόρεσα να σταθώ μπροστά στον Τζόκεϋ του Αρτεμισίου και στο Άγαλμα του Δία στο ισόγειο. Ο Έφηβος των Αντικυθήρων μπορεί να περιμένει.
Πριν από λίγες μέρες, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έλεγε στο συνέδριο του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) : «Τα Μουσεία οφείλουν να είναι καθολικά, ανοιχτά, προσβάσιμα και φιλόξενα, να εμπνέουν όσο και να εκπαιδεύουν το κοινό». Τις ίδιες μέρες παρουσίασε στην Αίθουσα του Βωμού στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο δέκα αρχαία μολύβδινα ελάσματα από το Ιερό του Διός και της Διώνης. Με το μουσείο άδειο από επισκέπτες και με τις μισές αίθουσες κλειστές.
Όπως έχουμε ξαναγράψει στο Documento, η εικόνα στα πέντε μουσεία της χώρας μετά την μετατροπή τους σε ΝΠΔΔ δεν δικαιολογεί την υπερβολική κυβερνητική ρητορική περί διοικητικής «καινοτομίας». Το αντίθετο. Με το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο να μην έχει ούτε καθαριότητα και με το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου να λειτουργεί χωρίς κλιματισμό το καλοκαίρι, το λιγότερο που θα μπορούσε να πει κανείς είναι ότι η αλλαγή έγινε πρόχειρα, βιαστικά και χωρίς κανένα στρατηγικό σχεδιασμό.
Άλλη μια απόδειξη της αναποτελεσματικότητας του Νόμου 5021/2023 περί μετατροπής των μουσείων σε ΝΠΔΔ είναι οι διορθωτικές ρυθμίσεις που κατατίθενται στη Βουλή (9/12). Σύμφωνα με αυτές τα εν λόγω μουσεία συνεχίζουν να εκτελούν τις δαπάνες τους από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ το υπουργείο θα πληρώνει μέχρι τον Απρίλιο του 2024 το προσωπικό των υποτιθέμενων «αυτοτελών» μουσείων. Και βέβαια τους μισθούς των τριών από τις πέντε διορισμένες Γενικές Διευθύντριες. Ε, ας κάνουν κάτι , τουλάχιστον, για να τον δικαιολογήσουν τις αμοιβές τους.