Ανισότητες και κρίση «επιβίωσης» στην Ελλάδα- με βραχνά τα καθημερινά, βασικά έξοδα- παραδέχεται η κυβέρνηση και τα επιτελεία βρίσκονται σε εγρήγορση προκειμένου να βρεθούν τρόποι για την αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Μέγαρο Μαξίμου και οι πολίτες δοκιμάζονται – με διαφορετικούς τρόπους φυσικά – από τη συνεχιζόμενη ακρίβεια και τους χαμηλούς μισθούς. Υπό την πίεση της πραγματικής κρίσης στην αγοραστική δύναμη των Ελλήνων πολιτών η «εντολή» είναι να βρεθούν λύσεις και πρόκειται να ανακοινωθούν διάφορα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση πολύ σύντομα.
Συνέντευξη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Bloomberg, από το Νταβός.
Όσο και αν η κοινή γνώμη έχει στραφεί σε μία πανελλαδική αντιπαράθεση ως προς το γάμο και την τεκνοθεσία από τα ομόφυλα ζευγάρια, το αίσθημα της ασφυξίας με τα καθημερινά έξοδα (και οι ανισότητες) είναι η «μαύρη τρύπα» της κατά τα άλλα υπερ.. ανάπτυξης.
Την ύπαρξη της κρίσης την παραδέχεται διεθνώς ο ίδιος ο πρωθυπουργός. «Ακόμα και τώρα, ξαναλέω, υπάρχει μια πραγματική κρίση γύρω από το κόστος ζωής στην Ελλάδα», δηλώνει Κυριάκος Μητσοτάκης στο Bloomberg και συνεχίζει ότι θέλουμε να στηρίξουμε ιδιαίτερα τις νέες οικογένειες, τις οικογένειες με παιδιά. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για τη μείωση του ελληνικού πληθυσμού. Αυτός λοιπόν είναι ένας τομέας που αποτελεί προτεραιότητα για εμάς.
Οι Έλληνες είναι προτελευταίοι σε κατά κεφαλήν εισόδημα σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης. Επιβαρύνονται με την 6η υψηλότερη φορολογία έμμεσων φόρων
Στην Ελλάδα καταγράφεται μία δυσμενής βαθμολογία: οι Έλληνες είναι προτελευταίοι σε κατά κεφαλήν εισόδημα σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης. Επίσης, επιβαρύνονται με την 6η υψηλότερη φορολογία έμμεσων φόρων ως ποσοστό των συνολικών φορολογικών εσόδων, ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ, ενώ ο πληθωρισμός τροφίμων είναι πάνω από το 10%, στην υψηλότερη θέση.
Πηγή: Eurostat
Τα τελευταία 3 με 4 χρόνια τα ενοίκια έχουν ανέβει πάνω από 50% σύμφωνα με την Ομοσπονδία Προστασίας Ενοικιαστών. Το Μέγαρο Μαξίμου βρίσκεται σε μία δύσκολη θέση και αναζητά λύσεις για τα αυξημένα έξοδα, ειδικά στα ενοίκια. Κάποια από τα σενάρια δείχνουν ότι υπάρχουν σκέψεις να δοθούν κίνητρα για 700.000 «κενά» ακίνητα και η πρόταση για απαλλαγή φόρου εισοδήματος σε όσους τα εκμισθώσουν.
45 δισ. ευρώ για να λυθεί το στεγαστικό
Βάσει της ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας, εκτιμάται πως θα απαιτηθούν συνολικά πάνω από 45 δισ. Ευρώ νέων επενδύσεων σε οικιστικά ακίνητα έως το 2030, προκειμένου να έρθει η ισορροπία ζήτησης – προσφοράς. Όσα ανακοινώθηκαν την περασμένη εβδομάδα -και αφορούσαν τις τιμές στα ράφια- αυτά πρόκειται να εφαρμοστούν από τον Μάρτιο.
Τα τελευταία 3 με 4 χρόνια τα ενοίκια έχουν ανέβει πάνω από 50%
Σύμφωνα με την κυβέρνηση υπάρχουν στο τραπέζι σχέδια επί σχεδίων για τη στήριξη της οικογένειας για τα ενοίκια και για την αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Αν και έχουν ανακοινωθεί ουκ ολίγα μέτρα για τη στεγαστική κρίση, όπως το Πρόγραμμα Σπίτι μου, φαίνεται πως δεν έχουν λύσει το πρόβλημα.
Όπως είπε ο κ. Μητσοτάκης στο Bloomberg «θέλουμε να στηρίξουμε ιδιαίτερα τις νέες οικογένειες, τις οικογένειες με παιδιά. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για τη μείωση του ελληνικού πληθυσμού. Αυτός λοιπόν είναι ένας τομέας που αποτελεί προτεραιότητα για εμάς. Πώς στηρίζουμε τις οικογένειες; για ανθρώπους που αναγκάζονται να νοικιάζουν τώρα που τα ενοίκια αυξάνονται; Αυτή είναι μια βασική προτεραιότητα για την κυβέρνησή μου και θα περιμένετε να ανακοινωθούν διάφορα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση πολύ σύντομα».
Ενοίκιο όσο ένας μισθός
Ως προς τα ενοίκια, το κόστος ανά μήνα ξεπερνά το μέσο μισθό. Σύμφωνα με τα στοιχεία του spitogatos.gr, το τέταρτο τρίμηνο του 2023 η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης κατοικιών πανελλαδικά παρουσίασε αύξηση κατά 8,8%.
Η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης κατοικιών αυξήθηκε κατά 11,9% σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2022. Συμφωνούν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ,το κόστος στέγασης έχει μεγάλη συμβολή στην αύξηση του πληθωρισμού καθώς τα ενοίκια κατοικιών αυξήθηκαν κατά 4%. Επίσης, τα στοιχεία δείχνουν αύξηση της μέσης ζητούμενης τιμής πώλησης κατοικιών κατά 11,9% στο τελευταίο τρίμηνο του 2023, συμπαρασύροντας και τα ενοίκια.
Μέχρι τότε (μέχρι να εφαρμοστούν τα μέτρα), τι;
Τα τελευταία χρόνια τα έσοδα από τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης έχουν αυξηθεί, κυρίως λόγω της αύξησης των τιμών. Σύμφωνα με τα στοιχεία από τον κρατικό προϋπολογισμό, το 2022 σε σχέση με το 2021. Πληρώθηκαν κατά 5,5 δισ. ευρώ περισσότεροι φόροι κατανάλωσης πληρώσαμε. Το ο 2023 σε σχέση με το 2022 κατά 1,7 δισ. ευρώ περισσότερους φόρους κατανάλωσης, ενώ για το 2024 προβλέπονται κατά 1,1 δισ. ευρώ περισσότεροι φόροι κατανάλωσης
Η κυβέρνηση έχει μία δύσκολη όμως εξίσωση ως προς τα κονδύλια. Φαίνεται να κινείται σε μία λογική νέων μέτρων, πιο μόνιμων, τα οποία όμως πάλι ενδεχομένως θα πληρωθούν μέσω της φορολογίας, ειδικά της έμμεσης. Το 2023 έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα 3,69 δισ. ευρώ και με υπέρβαση κατά 653 εκατ. Ευρώ των εσόδων από φόρους.
Τα μέχρι τώρα μέτρα κατά των αυξημένων τιμών δεν έχουν αποδώσει, και όπως αποδεικνύεται η κυβερνητική επιμονή στο να μην μειωθούν οι συντελεστές ΦΠΑ σε είδη κατανάλωσης δεν έφερε τα αναμενόμενα. Ο πληθωρισμός είναι πάνω από 3,5% και τα τρόφιμα παρουσιάζονται αυξήσεις που φτάνουν ακόμα και το 20%.
Χωρίς περιθώρια για έκτακτα μέτρα στήριξης (καθότι η Ευρώπη επαναφέρει το δημοσιονομικό ζωνάρι) ο πρωθυπουργός βάζει το σχέδιο «στήριξη οικογένειας». Αποτελεί πρόκληση δεδομένου των στενών δημοσιονομικών περιθωρίων, ενώ παράλληλα έχει δεσμευτεί μισθούς στα 1500 ευρώ στην 4ετία.
Να σημειωθεί ότι την υπεραποδοση του κρατικού προϋπολογισμού στήριξαν και το 2023, κυρίως, οι φόροι και ο ΦΠΑ. Την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2023, τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 61.671 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 653 εκατ. ευρώ ή 1,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.