Σε θρίλερ για γερά νεύρα εξελίχθηκε η Ολομέλεια στη Βουλή την Πέμπτη, 12/12, όπου τέθηκε προς ψήφιση η πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ για φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών, σε μία συζήτηση διάρκειας τρεισήμισι ωρών. Η πρόταση νόμου αφορούσε στην επιβολή έκτακτης φορολόγησης 5% για τα έτη 2024 και 2025 επί των αυξημένων εσόδων από τόκους που είχαν οι τράπεζες ως αποτέλεσμα της αύξησης επιτοκίων. Αν περνούσε η πρόταση, υπολογίζεται ότι θα το κράτος θα εισέπραττε €50 εκατ. για κάθε έτος, συνεπώς €100 εκατ. συνολικά στα κρατικά ταμεία, για κοινωνική πολιτική. Μετά από μία επεισοδιακή συνεδρία αλλά και σε ένα κλίμα έντονου παρασκηνίου, η πρόταση νόμου απορρίφθηκε με ισοψηφία (25-25) και τέσσερεις αποχές, οι οποίες ήταν και καθοριστικές.
Οι υπέρ και οι κατά
Στην Ολομέλεια ήταν παρόντες 54 από τους 56 βουλευτές. Συγκεκριμένα, απουσίαζαν δύο βουλευτές του ΔΗΣΥ, ο Αβέρωφ Νεοφύτου και ο Κυριάκος Χατζηγιάννης.
Υπέρ τάχθηκαν όλοι οι βουλευτές του ΑΚΕΛ (15), του ΕΛΑΜ (3), της ΕΔΕΚ (3), των Οικολόγων (2),ο μεμονωμένος σοσιαλιστής βουλευτής Κωστής Ευσταθίου και ο Ζαχαρίας Κουλίας του ΔΗΚΟ ο οποίος διαφοροποιήθηκε από το κόμμα του.
Εναντίον της πρότασης ψήφισαν οι 15 βουλευτές του ΔΗΣΥ που ήταν παρόντες, οι έξι από τους εννέα βουλευτές του ΔΗΚΟ και συγκεκριμένα ο Νικόλας Παπαδόπουλος, η Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, ο Χρύσης Παντελίδης, ο Πανίκος Λεωνίδου, ο Χρίστος Σενέκης και ο Χρύσανθος Σαββίδης. Εναντίον επίσης ψήφισαν οι τρεις από τους τέσσερεις βουλευτές της ΔΗΠΑ και συγκεκριμένα ο Μάριος Καρογιάν, ο Αλέκος Τρυφωνίδης και ο Μαρίνος Μουσιούττας. Εναντίον ψήφισε και η ανεξάρτητη Αλεξάνδρα Ατταλίδου.
Αποχή τήρησαν δύο βουλευτές του ΔΗΚΟ, ο Παύλος Μυλωνάς και ο Χρίστος Ορφανίδης, ο βουλευτής της ΔΗΠΑ Μιχάλης Γιακουμή και ο ανεξάρτητος Ανδρέας Θεμιστοκλέους.
Σημειώνεται ότι, όταν η πρόταση ήταν υπό εξέταση στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, ο Σύνδεσμος Τραπεζών, το Υπουργείο Οικονομικών και η Κεντρική Τράπεζα είχαν τοποθετηθεί εναντίον. Ανάμεσα στα επιχειρήματα, ήταν ότι θα σταλεί λανθασμένο μήνυμα για την εικόνα της Κύπρου, ως επενδυτικού προορισμού, και ότι οι τράπεζες επιβαρύνονται ήδη με δύο φορολογίες (επί των κερδών και επί των καταθέσεων).
Επιχειρήματα υπέρ της φορολόγησης
Κατά τη συζήτηση της ψηφοφορίας στην Ολομέλεια, ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου ανέφερε ότι, το 2022, πριν αρχίσει το ράλι αυξήσεων των επιτοκίων, οι τράπεζες είχαν €1 δις κέρδη και το 2023 με τις αυξήσεις είχαν €1,9 δις. Πρόσθεσε ότι, με την αύξηση των επιτοκίων, οι τράπεζες τα «φόρτωσαν» όλα στους δανειολήπτες και ότι με την πρόταση θα απορροφήσουν ένα μέρος του αυξημένου κόστους.
«Καλούμαστε να πούμε στην κοινωνία είμαστε μαζί σας», τόνισε, μεταξύ άλλων.
Απαντώντας στο επιχείρημα των τραπεζών ότι πληρώνουν δύο φόρους, ο κ. Στεφάνου είπε ότι, στο σύνολο των φόρων, οι τράπεζες στην Κύπρο πληρώνουν πιο χαμηλά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
«Στην Ισπανία, το 2023, οι έξι μεγαλύτερες τράπεζες πλήρωσαν φόρους που αντιστοιχούν στο 45% των κερδών τους. Στην Κύπρο πλήρωσαν φόρους που αντιστοιχούν στο 16% των κερδών τους», κατέληξε.
Ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, στηρίζοντας την πρόταση, υποστήριξε ότι οι αυθαιρεσίες των τραπεζών εις βάρος των πολιτών δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο αλλά χρονολογείται και είναι αποτέλεσμα ανοχής πολιτειακών θεσμών.
Με τη σειρά του, ο βουλευτής των Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης, ανέφερε ότι σε μία άδικη κατάσταση αυξημένων επιτοκίων, Υπουργός Οικονομικών και Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας δεν κατάφεραν να πείσουν τις τράπεζες να δείξουν πιο ανθρώπινο πρόσωπο.
«Μπορεί αυτή η πρόταση να μην είναι η καλύτερη, αλλά όταν κανένας άλλος θεσμός δεν μπορεί να βοηθήσει σε μία άδικη κατάσταση, εμείς θα την στηρίξουμε, για να στείλουμε και ένα μήνυμα προς τις τράπεζες ότι από κάπου πρέπει να ελέγχονται. Έχουμε βιώσει μη έλεγχο τραπεζών, το 2013», πρόσθεσε ο κ. Παπαδούρης.
Ο μεμονωμένος σοσιαλιστής βουλευτής, Κωστής Ευσταθίου, απαντώντας σε όσους τάχθηκαν εναντίον της πρότασης με το επιχείρημα ότι η φορολογία θα μετακυλιστεί στους δανειολήπτες και καταθέτες, τόνισε ότι αυτό απαγορεύεται.
«Αυτό αποτελεί κλασική περίπτωση κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης που έχουν οι τράπεζες στους πελάτες τους. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού και ο Κεντρικός Τραπεζίτης να αναλάβουν επιτέλους τις ευθύνες τους, καθώς και ο Υπουργός Οικονομικών», υπέδειξε.
Το ΕΛΑΜ, διά του βουλευτή του, Σωτήρη Ιωάννου, ενώ άσκησε επικρίσεις στις πολιτικές του ΑΚΕΛ, ανέφερε ότι η συμπεριφορά των τραπεζών δεν αφήνει άλλη επιλογή από το να στηρίξουν τη συγκεκριμένη πρόταση.
«Το τραπεζικό σύστημα σήμερα βρίσκεται στα χέρια ξένων συμφερόντων», ανέφερε ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας.
Γιατί «όχι» στη φορολόγηση
«Για το ΑΚΕΛ η λύση στο κάθε πρόβλημα είναι οι φόροι», ανέφερε ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χάρης Γεωργιάδης, τονίζοντας ότι η πρόταση αποτελεί μία λάθος απάντηση σε ένα υπαρκτό ζήτημα και θα έχει αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.
Επιπρόσθετα, ο κ. Γεωργιάδης, εξήγησε ότι τα κέρδη μίας τράπεζας δεν είναι όπως μίας άλλης επιχείρησης που μπορεί ο επιχειρηματίας να τα αξιοποιήσει όπως θέλει, καθώς οι τράπεζες αποτελούν τον πιο ρυθμιζόμενο και εποπτευόμενο τομέα.
«Αυτά τα κέρδη, τα οποία καταγράφονται και φορολογούνται, υποχρεούνται να τα μετατρέψουν σε προβλέψεις και κεφάλαια. Άρα όταν συζητάμε για υπερβολικά κέρδη, δεν είναι όπως τα αντιλαμβάνεται ο κάθε συμπολίτης μας», υπογράμμισε ο κ. Γεωργιάδης.
Μιλώντας από το βήμα της Ολομέλειας, ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος, αναφερόμενος στο ΑΚΕΛ, είπε πως κάποιοι δεν μαθαίνουν και συνεχίζουν να παίζουν παιχνίδια σε βάρος του κυπριακού λαού και της οικονομίας.
«Αν ξεκινήσουμε από το 2011 μέχρι σήμερα, οι κυπριακές τράπεζες δεν είναι κέρδη που παρουσιάζουν αλλά 15,5 δις ζημιές λόγω της περίφημης οικονομικής πολιτικής που οδήγησε στην καταστροφή του 2013», ανέφερε ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ.
Έπειτα, ο βουλευτής της ΔΗΠΑ , Αλέκος Τρυφωνίδης, τάχθηκε εναντίον της φορολόγησης, ωστόσο, ζήτησε από την Κυβέρνηση και την Κεντρική Τράπεζα να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε οι τράπεζες να προχωρήσουν σε μείωση των επιτοκίων και παροχή φθηνότερων στεγαστικών δανείων.
Η ανεξάρτητη Αλεξάνδρα Ατταλίδου άσκησε κριτική στις τράπεζες και έθεσε θέμα για τον ρόλο της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού. Δεν υποστήριξε την πρόταση, ωστόσο ανέφερε ότι πρέπει να εξεταστεί μια μόνιμη φορολόγηση στο πλαίσιο της φορολογικής μεταρρύθμισης.
Τι προηγήθηκε…
Της Συνόδου της Ολομέλειας προηγήθηκε Σύσκεψη αρχηγών κομμάτων και είχε εγερθεί θέμα αναβολής της ψήφισης της πρότασης, κάτι που τελικά ζήτησε το ΕΛΑΜ στην Ολομέλεια και μετά από ψηφοφορία απορρίφθηκε.
Τη μέρα της ψηφοφορίας στην Ολομέλεια, ο Σύνδεσμος Τραπεζών από νωρίς το πρωί εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία δεσμευόταν στην άμεση λήψη μέτρων προς όφελος των δανειοληπτών.
Επίσης, το πρωί πριν από την Ολομέλεια, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ), Αντώνης Αντωνίου, έστειλε επιστολή προς τους αρχηγούς των κομμάτων και ανεξάρτητους βουλευτές, κάνοντας έκκληση να μην περάσει η πρόταση, επικαλούμενος κινδύνους.
Σε παρέμβαση πριν από την Ολομέλεια προχώρησε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, χαρακτηρίζοντας σε δηλώσεις του την πρόταση του ΑΚΕΛ ως επικίνδυνη.
Η επόμενη μέρα
Στον απόηχο των εξελίξεων, την αμέσως επόμενη μέρα, οι πολιτικές δυνάμεις που τάχθηκαν κατά της πρότασης ανακοίνωσαν ότι προτίθενται να καταθέσουν τις δικές τους εισηγήσεις τον τραπεζικό τομέα.
Ο ΔΗΣΥ σε ανακοίνωσή του συστήνει στις τράπεζες να μειώσουν τα επιτόκια, και στην Κυβέρνηση και την Κεντρική Τράπεζα να αναλάβουν τον δικό τους ρόλο. Συν τοις άλλοις, η πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, μιλώντας την Παρασκευή στην εκπομπή «Μεσημέρι και Κάτι», ανακοίνωσε ότι το κόμμα επεξεργάζεται μέτρα βασισμένα σε επτά άξονες. Αφορούν κίνητρα για μείωση της ψαλίδας καταθετικών και δανειστικών επιτοκίων, ενίσχυση του ανταγωνισμού και της χρηματοοικονομικής παιδείας.
Η ΔΗΠΑ, με ανακοίνωση, ζητεί από το Υπουργείο Οικονομικών και την Κεντρική Τράπεζα να επεξεργαστούν τα κατάλληλα εργαλεία και να υλοποιήσουν τις εξής εισηγήσεις: Μείωση δανειστικών επιτοκίων και αύξηση καταθετικών, παροχή φθηνότερων στεγαστικών σχεδίων, μείωση τραπεζικών χρεώσεων και επιβράβευση συνεπών δανειοληπτών.
Το θέμα μελετά και το ΔΗΚΟ, είπε την Παρασκευή ο Νικόλας Παπαδόπουλος, στην εκπομπή «Μεσημέρι και Κάτι», αναφέροντας ότι το κόμμα το επόμενο διάστημα θα αναλάβει πρωτοβουλίες, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι υπάρχουν αχρείαστες χρεώσεις από τις τράπεζες και καταχρηστικές ρήτρες.
Ο κ. Παπαδόπουλος δήλωσε ότι δεν είναι ικανοποιημένος με τον τρόπο που λειτούργησε η κοινοβουλευτική ομάδα του ΔΗΚΟ, εκφράζοντας και προβληματισμό για τον τρόπο με τον οποίο συνεργάζονται τα κόμματα της συγκυβέρνησης, δεδομένης της ανομοιογένειας στη στάση που υπέδειξαν.
«Φυσικά και μας απασχολεί ο τρόπος που λειτουργεί η συγκυβέρνηση και αυτό θεωρώ είναι ζήτημα που πρέπει να συζητήσουμε και με τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Πρέπει να αναπτυχθεί μία καλύτερη σχέση συνεργασίας των κομμάτων που στηρίζουν την Κυβέρνηση», κατέληξε.
Δύο μέρες μετά την επεισοδιακή Ολομέλεια, η κυπριακή οικονομία κατέγραψε ακόμη μία αναβάθμιση, αυτήν την φορά από τον Οίκο Standard & Poor’s.
«Πολιτεία, φορείς και πολίτες αναμένουμε από τα τραπεζικά ιδρύματα ν’ ανταποκριθούν στις ευνοϊκές συνθήκες που οι θυσίες του κυπριακού λαού κατέστησαν εφικτές. Να στηρίξουν την οικονομία και την κοινωνία, μειώνοντας τα δανειστικά επιτόκια και περιορίζοντας ταυτόχρονα την ψαλίδα μεταξύ καταθετικών και δανειστικών», δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σχετικά με την αναβάθμιση.
