Σε ένα εκρηκτικό δημοσιονομικό τοπίο που πολλοί χαρακτηρίζουν ήδη ως «φοροληστεία», τα επίσημα στοιχεία της εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού αποκαλύπτουν μια εικόνα ανελέητης υπερφορολόγησης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα την τριετία 2022-2024 εισέπραξε 17,7 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές σε σχέση με τους στόχους που είχαν τεθεί. Το νούμερο αυτό δεν αποτελεί τυχαία υπέρβαση, αλλά συστημική υπερεκτέλεση που «βυθίζει» την ιδιωτική οικονομία και τις αντοχές των νοικοκυριών.
Ο εφιάλτης των αριθμών – Ποιοι πλήρωσαν το τίμημα
Η τριετία 2022-2024 μετατράπηκε σε χρυσή εποχή για τα δημόσια ταμεία και εφιαλτική για τους φορολογουμένους. Η κυβέρνηση εισέπραξε 187,4 δισ. ευρώ, έναντι αρχικού στόχου 169,76 δισ. ευρώ. Η υπερεκτέλεση αγγίζει το 10,4%, με το 54,5% των πρόσθετων εσόδων να προέρχεται από φόρους κατανάλωσης, εισφορές, άμεσους και έμμεσους φόρους, αλλά και από τον φόρο εισοδήματος και τον ΕΝΦΙΑ.
Η εικόνα της φοροληστείας αποτυπώνεται καθαρά όταν αναλογιστεί κανείς ότι το 2020, έτος της πανδημίας, τα συνολικά φορολογικά έσοδα ήταν 168 δισ. ευρώ, ενώ το 2024 εκτινάχθηκαν στα 235 δισ. ευρώ. Μόνο το 2024 οι φορολογούμενοι πλήρωσαν 68,79 δισ. ευρώ, δηλαδή 24,2 δισ. περισσότερα από ό,τι τέσσερα χρόνια νωρίτερα.
Μάλιστα, για το 2024, η υπέρβαση στον στόχο των εσόδων μόνο από φόρους άγγιξε τα 2,3 δισ. ευρώ (+7,8%). Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εισπράξεις από ΦΠΑ, ΕΦΚ και άλλους έμμεσους φόρους ξεπέρασαν τα 34,2 δισ. ευρώ, με τις εισφορές και τα φορολογικά βάρη να πλήττουν κατά κύριο λόγο τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους μικρομεσαίους.
Όπως σημειώνει το ρεπορτάζ της Καθημερινής, το ελληνικό κράτος λειτουργεί πλέον με μοντέλο «υπερφορολόγησης υπό κατανάλωση», επιβεβαιώνοντας για ακόμη μια φορά τη δομική του αδυναμία να στηριχθεί σε αναπτυξιακές πηγές πλούτου και όχι στην εξουθένωση των συνεπών φορολογουμένων.
Δαπάνες κάτω από τους στόχους – Κράτος με πλεόνασμα και κοινωνία σε πίεση
Την ώρα που τα δημόσια έσοδα «ξεχειλίζουν», οι κρατικές δαπάνες μειώνονται σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό, εντείνοντας την αίσθηση κοινωνικής αδικίας. Από τον Ιανουάριο έως και τον Ιούνιο του 2025, οι κρατικές δαπάνες διαμορφώθηκαν στα 34,8 δισ. ευρώ, δηλαδή 1,89 δισ. λιγότερα από τον στόχο (36,7 δισ. ευρώ). Το συνολικό έλλειμμα στο εξάμηνο περιορίστηκε στα 2,23 δισ. ευρώ, έναντι 4,66 δισ. ευρώ που είχε προβλεφθεί.
Το πλεονασματικό αφήγημα, όμως, έχει κόστος. Η υπερεκτέλεση των φορολογικών στόχων συνδυάζεται με υποεκτέλεση κοινωνικών δαπανών και καθυστερήσεις στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Το κράτος εμφανίζεται υπεύθυνο δημοσιονομικά στα χαρτιά, αλλά ταυτόχρονα αδιάφορο για την οικονομική ασφυξία των πολιτών, καθώς τα βάρη αυξάνονται χωρίς ανάλογη ανταπόδοση σε παροχές και υπηρεσίες.
Κοινωνία σε «πλεονασματική πίεση»
Πλέον, η «επιτυχία» του κράτους βασίζεται στο ότι ο ίδιος κόσμος συνεχίζει να πληρώνει. Οι εισπράξεις προήλθαν κυρίως από:
- Τους μισθωτούς και συνταξιούχους που πληρώνουν σταθερά μέσω παρακράτησης,
- Τους καταναλωτές που επιβαρύνονται με υψηλούς έμμεσους φόρους (ΦΠΑ, ΕΦΚ),
- Τους ιδιοκτήτες ακινήτων, μέσω του ΕΝΦΙΑ,
- Και φυσικά, τις ασφαλιστικές εισφορές, που βαραίνουν κατά κύριο λόγο τον ιδιωτικό τομέα.
Η συστηματική αυτή επιβάρυνση –χωρίς ουσιαστική μεταρρύθμιση στο κράτος ή στο φορολογικό σύστημα– καταλήγει να παγιώνει ένα αντιαναπτυξιακό μοντέλο, όπου οι πλεονασματικές επιδόσεις δεν συνεπάγονται κοινωνική πρόοδο.
