Πράσινο φως για τη δόση 744 εκατ. ευρώ από Anfas, SMP και από το επιτοκιακό πέναλτι ανάβει η έκθεση της Κομισιόν, η οποία ωστόσο κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το νέο κύμα κόκκινων οφειλών προς τις τράπεζες, που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση.
Σε γενικές γραμμές, η έκθεση αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα τήρησε τις δεσμεύσεις – ουρές από τα εκκρεμή προπαιτούμενα, πλήν όμως υπάρχουν γκρίζες ζώνες, στις οποίες πρέπει να δοθεί βάρος και να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος.
Μεταξύ αυτών είναι τα κόκκινα δάνεια, τα ληξιπρόθεσμα χρέη στο Δημόσιο και οι μεταρρυθμίσεις στην Υγεία κ.ά.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας συνεχίστηκε με σταθερούς ρυθμούς το πρώτο εξάμηνο του 2022, αλλά η ανάπτυξη αναμένεται να μειωθεί τα επόμενα τρίμηνα ως συνέπεια της ενεργειακής κρίσης και του πληθωριστικού σοκ που ακολούθησε.
Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2022, η ανάπτυξη αναμένεται να φτάσει το 6% το 2022, 1% το 2023 και 2% το 2024.
Εν μέσω της παρατεινόμενης ενεργειακής κρίσης, οι επενδύσεις έχουν ήδη αρχίσει να επιβραδύνονται, αλλά η ιδιωτική κατανάλωση και μια ισχυρή τουριστική περίοδος παρέχουν στήριξη της ανάπτυξης το πρώτο εξάμηνο του 2022.
Τα επόμενα τρίμηνα η οικονομία αναμένεται να επιβραδυνθεί, καθώς το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών διαβρώνεται από τον πληθωρισμό, το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης, οι αβεβαιότητες αναστέλλουν τις επενδύσεις και η εξωτερική ζήτηση αναμένεται να μειωθεί.
Η εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας παραμένει ένα σημαντικό όχημα για τη στήριξη της οικονομίας κάτω από αυτές τις δύσκολες συνθήκες.
Η δημοσιονομική πολιτική παραμένει υποστηρικτική το 2022, αλλά παρά ορισμένες μόνιμες φορολογικές περικοπές, αναμένεται να γίνει συσταλτική το 2023.
Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού της, η κυβέρνηση σχεδιάζει να φτάσει σε πρωτογενές έλλειμμα 1,7% του ΑΕΠ το 2022 και πρωτογενές πλεόνασμα 0,7 % του ΑΕΠ το 2023.
Το προβλεπόμενο αποτέλεσμα του 2022 είναι καλύτερο από το αναμενόμενο στο Πρόγραμμα Σταθερότητας την άνοιξη, καθώς η αύξηση των κρατικών εσόδων, χάρη στην υψηλότερη από την αναμενόμενη ονομαστική ανάπτυξη, υπεραντιστάθμισε τις υψηλότερες δημοσιονομικές δαπάνες για ενεργειακά μέτρα.
Για το 2023, η δημοσιονομική εξυγίανση καθοδηγείται από τη σταδιακή κατάργηση των υπολοίπων μέτρων στήριξης που σχετίζονται με την πανδημία και την εισαγωγή νέων μέτρων για τα έσοδα που αναμένεται να καλύψουν μεγάλο μέρος του δημοσιονομικού κόστους των μέτρων ενεργειακής στήριξης.
Αυτά τα μέτρα εσόδων περιλαμβάνουν τον φόρο επί των εσόδων χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας πάνω από ένα ορισμένο όριο, διατηρώντας συγχρόνως την αύξηση των δημοσίων μισθών και των κοινωνικών παροχών.
Ωστόσο, αυτή η ενοποίηση αντισταθμίζεται εν μέρει από τις μόνιμες φορολογικές περικοπές που είχαν εν μέρει ανακοινωθεί ήδη στο Πρόγραμμα Σταθερότητας.
Οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2022 αναμένουν ότι το πρωτογενές ισοζύγιο θα εμφανίσει έλλειμμα 1,6% του ΑΕΠ το 2022 και πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και 2,2% το 2024.
Η διαφορά στις προβλέψεις για το 2023 μεταξύ των αρχών και της Επιτροπής εξηγείται κυρίως από την υψηλότερη αύξηση της φορολογικής βάσης λόγω του υψηλότερου πληθωρισμού που προβλέπεται στις προβλέψεις της Επιτροπής.
Για τις τράπεζες
Παρά τη βελτίωση των θεμελιωδών μεγεθών, οι τράπεζες αντιμετωπίζουν προκλήσεις στο μέλλον.
Η μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών συνεχίστηκε και το πρώτο εξάμηνο του 2022, καθώς οι τιτλοποιήσεις στο πλαίσιο του Ελληνικού Σχεδίου Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων (γνωστό και ως «Ηρακλής») έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Οι καθαρές εισροές μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένουν μέτριες μέχρι στιγμής, αλλά υπάρχουν πρώιμα σημάδια αύξησης των καθυστερήσεων.
Η εξάλειψη του κληροδοτημένου μη εξυπηρετούμενου χρέους, όλο και περισσότερο στα χέρια των πιστωτικών εταιρειών, συνεχίζεται με αργό ρυθμό.
Μια πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου σχετικά με το δικαίωμα των υπαλλήλων να διεξάγουν διαδικασίες εκτέλεσης και εκκαθάρισης θα μπορούσε να παρεμποδίσει περαιτέρω τη διαδικασία.
Αυτές οι νομικές αβεβαιότητες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν επειγόντως, ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στην επίλυση των μη εξυπηρετούμενων χρεών.
Η κερδοφορία των τραπεζών βελτιώνεται, ενισχύεται από τα εφάπαξ κέρδη, τη διαρκή αύξηση των προμηθειών και τον αποτελεσματικό έλεγχο του κόστους, και θα μπορούσε να υποστηριχθεί από τα σχέδια πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών και την αύξηση των επιτοκίων.
Ωστόσο, επικρατούν καθοδικοί κίνδυνοι καθώς η κερδοφορία θα επηρεαστεί από το αυξανόμενο κόστος χρηματοδότησης και θα εκτεθεί σε πιθανή επιδείνωση της ποιότητας του ενεργητικού και πτώση της ζήτησης πιστώσεων καθώς η οικονομία επιβραδύνεται.
Συνολικά, η κεφαλαιακή θέση των τραπεζών αποκαθίσταται σταδιακά, αλλά η ποιότητα του κεφαλαίου παραμένει πεδίο ανησυχίας.
Χρέος
Η Ελλάδα διατηρεί την ικανότητα να εξυπηρετήσει το χρέος της.
Ο δείκτης χρέους της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί απότομα από 194,5% του ΑΕΠ το 2021 σε 171,1% το 2022 και να παραμείνει σε πτωτική τροχιά με βάση τη μετάβαση της Ελλάδας σε θέση πρωτογενούς πλεονάσματος το 2023.
Η Ελλάδα έχει μεγάλο ταμειακό απόθεμα και έχει διατηρήσει την παρουσία της στην αγορά κρατικών ομολόγων, παρόλο που τα επιτόκια έχουν αυξηθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες.
Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους εξαρτάται σε καθοριστικό βαθμό από την πλήρη υλοποίηση της προβλεπόμενης διαρθρωτικής βελτίωσης του πρωτογενούς ισοζυγίου.
Συνολικά, σύμφωνα με την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, η Ελλάδα εκτιμάται ότι αντιμετωπίζει χαμηλούς κινδύνους δημοσιονομικής βιωσιμότητας βραχυπρόθεσμα, υψηλούς κινδύνους μεσοπρόθεσμα, ενώ οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι φαίνεται να είναι μεσοπρόθεσμοι.
Οι αρχές έχουν εφαρμόσει, σε διάφορους τομείς, τις συγκεκριμένες μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και των ελληνικών αρχών που θα ολοκληρωθούν έως το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους.
Αυτές οι συγκεκριμένες δεσμεύσεις ορίστηκαν στη δέκατη τέταρτη έκθεση ενισχυμένης επιτήρησης που δημοσιεύθηκε στις 23 Μαΐου 2022.
Δημοσιονομικό πόρισμα
Σε ξεχωριστό πόρισμα για τα δημοσιονομικά, επικυρώνεται ο Ελληνικός Προϋπολογισμός που κατατέθηκε χθες στη Βουλή ως συμβατός με τις συστάσεις της ΕΕ (σ.σ. τη στιγμή που καταγράφονται αποκλίσεις στην Πορτογαλία και στο Βέλγιο), αλλά και δίδονται κατευθύνσεις για το 2023. Καταγράφονται επίσης οι προκλήσεις που συνδέονται με τις μακροοικονομικές ανισορροπίες στην Ελλάδα (όπως και σε συνολικά 17 από τα 27 κράτη) και αποφασίζεται να γίνει νέα σε βάθος έρευνα για να φανεί η κατάσταση.