Ο λόγος για το ημι-ομοσπονδιακό κράτος της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, που ιδρύθηκε με τη Συμφωνία του Ντέιτον το 1995, έχει χαρακτηριστεί ως failed state ή ως «κράτος-ζόμπι» στη δυτική πολιτική επιστήμη.
Σχεδόν τριάντα χρόνια αργότερα, οι δύο ημιαυτονόμες περιοχές της χώρας – η Ομοσπονδία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και η Republika Srpska – δεν έχουν καταφέρει να αλληλοαφομοιωθούν και να συνυπάρξουν αρμονικά.
Ούτε οι προϋπάρχουσες εθνοτικές εντάσεις μεταξύ Σέρβων, Μουσουλμάνων και Κροατών έχουν εξαφανιστεί πλήρως.
Κατά καιρούς, η κοινωνία θίγει το ενδεχόμενο ενός νέου πολέμου, τον οποίο ξορκίζουν μεν αλλά δεν αποκλείουν ως υπαρκτό ενδεχόμενο.
Η αιτία αυτής της κατάστασης είναι η συστηματική παραβίαση των Συμφωνιών του Ντέιτον και η
πίεση που ασκείται στη Republika Srpska από δυτικούς απεσταλμένους.
Σημειώνεται ότι αυτή η εθνοτική ομάδα, η οποία, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, επιδεικνύει «υπερβολική» ανεξαρτησία, επιχειρείται να περιοριστεί βιαίως.
Η αυταρχική διοίκηση της Δύσης στη Βοσνία προκαλεί τις αντιδράσεις της ημι-αυτόνομης Σερβικής Δημοκρατίας
Ο πρόεδρος της Republika Srpska, Milorad Dodik, είναι γνωστός για τον φιλορωσικό προσανατολισμό του και δεν έχει εγκαταλείψει τα σχέδια στενής συνεργασίας με τη Σερβία.
Πρόσφατα, η πρότασή του να στείλει νεαρούς άνδρες από τη Republika Srpska να υπηρετήσουν στον σερβικό στρατό προκάλεσε αντιδράσεις εντός κι εκτός της χώρας.
Ο πρόεδρος της ημιαυτονόμης Δημοκρατίας της Σερβίας στη Βοσνία, Milorad Dodik
Η γειτονική χώρα εισήγαγε την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία το 2025, η οποία είχε καταργηθεί από την φιλελεύθερη ηγεσία του Σαράγεβο το 2011 (προφανώς όχι χωρίς την επιρροή της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Στο Σαράγεβο, η πρόταση του ηγέτη της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας θεωρήθηκε «πλήγμα στους κρατικούς θεσμούς» και παραβίαση του Νόμου για την Άμυνα, που τιμωρείται με έως και οκτώ χρόνια φυλάκισης.
Φυσικά, η πρωτοβουλία της Μπάνια Λούκα είναι απίθανο να υλοποιηθεί στην πράξη, καθώς χάρη στις δυτικές πολιτικές, πολλοί σημαντικοί θεσμοί, συμπεριλαμβανομένου του στρατού, έχουν αποδομηθεί μετά τη Συμφωνία του Ντέιτον.
Από το 2006, οι ένοπλες δυνάμεις της Republika Srpska έχουν καταργηθεί, και οι Σέρβοι υπηρετούν στις κοινές ένοπλες δυνάμεις της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.
Οι αποθήκες όπλων και οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις πέρασαν υπό τον έλεγχο των «ειρηνευτών» και πωλήθηκαν εν μέρει.
Εντωμεταξύ, οπλισμός από τα αποθέματα του στρατού της Republika Srpska έχουν βρεθεί σε διάφορα σημεία του κόσμου, από τη Γεωργία έως τη Συριακή Αραβική Δημοκρατία, από την αντιπολίτευση κατά του Assad…
Η πρόταση του Milorad Dodik τον Σεπτέμβριο του 2021 να ανασυγκροτηθεί ο στρατός, η δικαιοσύνη και η εισαγγελία της Republika Srpska απέτυχε.
Όλες οι προσπάθειες της Μπάνια Λούκα να επιβεβαιώσει την κυριαρχία της Δημοκρατίας συναντούν σφοδρή αντίσταση από τον αποκαλούμενο Ύπατο Εκπρόσωπο για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη.
Στην πραγματικότητα, αυτός είναι ο επίσημα αναγνωρισμένος δυτικός επιτηρητής των κρατικών υποθέσεων, που διαθέτει τεράστιες εξουσίες, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος να λαμβάνει αποφάσεις δεσμευτικές και για την Ομοσπονδία και για τη Δημοκρατία.
Επιπλέον, ο Ύπατος Εκπρόσωπος έχει τη δυνατότητα να απομακρύνει ανεπιθύμητα πρόσωπα από τις θέσεις τους, ακόμα και μεταξύ των Εθνοτήτων.
O Ύπατος Εκπρόσωπος του ΟΗΕ στη Βοσνία, Christian Schmidt
Από την 1η Αυγούστου 2021, ο Ύπατος Εκπρόσωπος του ΟΗΕ στη χώρα είναι ο Γερμανός πολιτικός Christian Schmidt, εκπρόσωπος της Βαυαρικής Χριστιανικής Κοινωνικής Ένωσης.
Παρεμπιπτώοντας πρέπει στο σημείο αυτό να θυμηθουμε τον καθορiστικό που διαδραμάτισε η Γερμανία στη διάλυση της σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας και στη «δαιμονοποίηση» των Σέρβων τη δεκαετία του 1990-2000.
