Οι χώρες που εντάσσονται στον Οργανισμό των BRICS και η ευρύτερη χρήση των τοπικών νομισμάτων στις εμπορικές συναλλαγές θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επιτάχυνση της αποδολαριοποίησης, εκτιμά ο Sun Qi, εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου για τη Μελέτη της Ρωσίας και της Κεντρικής Ασίας στην Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της Σαγκάης.
«Καθώς όλο και περισσότερες χώρες εντάσσονται στις τάξεις των BRICS, η μετάβαση σε τοπικό νόμισμα ή σε νομίσματα τρίτων στο αμοιβαίο εμπόριο θα αυξηθεί σημαντικά, επιταχύνοντας έτσι την αποδολαριοποίηση», σημείωσε ο Κινέζος ειδικός μιλώντας στο Tass.
Μιλώντας για την επερχόμενη σύνοδο κορυφής BRICS στη Νότια Αφρική, ο Sun Qi σημείωσε ότι ένα από τα πιεστικά ζητήματα στην ημερήσια διάταξη μπορεί να είναι η δημιουργία ενός ενιαίου νομίσματος του Οργανισμού BRICS.
Η επέκταση των BRICS
«Το νόμισμα BRICS, που θα χρησιμοποιείται για συναλλαγές μεταξύ των χωρών του Οργανισμού μπορεί να συζητηθεί λεπτομερώς», πιστεύει ο ειδικός.
Ένα άλλο σημαντικό θέμα στη σύνοδο κορυφής, όπως αναμένει η Sun Qi, θα είναι η επέκταση του Οργανισμού.
Από αυτή την άποψη, ο εμπειρογνώμονας επέστησε την προσοχή στην ελκυστικότητα της πρωτοβουλίας των BRICS, σημειώνοντας ότι ο μηχανισμός συνεργασίας βασίζεται στην επιθυμία για ανάπτυξη των χωρών.
«Τα τελευταία χρόνια, η πανδημία του κορωνοϊού, η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση και άλλοι παράγοντες επέδρασαν αρνητικά στον παράγοντα της ανάπτυξης», επισήμανε.
«Για τις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες, η ανάπτυξη είναι κορυφαία προτεραιότητα.
Γι’ αυτό ο μηχανισμός συνεργασίας των BRICS είναι ελκυστικός για τις εν λόγω χώρες», πρόσθεσε.
Πάνω από 23 χώρες είναι στον προθάλαμο
Η Κίνα πρότεινε να ξεκινήσει η διαδικασία επέκτασης των BRICS τον Μάιο του 2022.
Μετά τη σύνοδο κορυφής στο Πεκίνο, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2022, άρχισε η προπαρασκευαστική διαδικασία.
Λίγο πριν από αυτό, ελήφθησαν οι πρώτες αιτήσεις – από την Αργεντινή και το Ιράν.
Την 1η Ιουνίου 2023, σε μια συνάντηση στο Κέιπ Τάουν στη Νότια Αφρική, οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών BRICS εξέτασαν την ιδέα της επέκτασης της ομάδας.
Την επόμενη μέρα πραγματοποιήθηκε συνάντηση των «Φίλων των BRICS», στην οποία συμμετείχαν οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών-μελών της κοινότητας και άλλων 12 κρατών του Παγκόσμιου Νότου, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας.
Η σύνοδος κορυφής των BRICS θα πραγματοποιηθεί στις 22-24 Αυγούστου στο Γιοχάνεσμπουργκ με προεδρεύουσα τη Νότια Αφρική.
Σύμφωνα με την υπουργό Εξωτερικών και Συνεργασίας της Νότιας Αφρικής Naledi Pandor, οι ηγέτες των χωρών BRICS θα συζητήσουν την επέκταση του οργανισμού.
Υπενθυνίζεται πώς ήδη 23 χώρες έχουν υποβάλει αιτήσεις για ένταξη στην ένωση.
Απεγκλωβισμός από την αποικία χρέους
Οι διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων στο πλαίσιο της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής από την αμερικανική Federal Reserve οδήγησαν σε άνοδο της ισοτιμίας του δολαρίου και απειλούν με ντόμινο χρεοκοπιών μια σειρά από φτωχές χώρες το χρέος των οποίο είναι εκπεφρασμένο σε δολάρια και αδυνατούν να το εξυπηρετήσουν.
Η Κίνα έκανε την πρώτη κίνηση απεγκλωβισμού αυτών των κρατών από την κατάσταση της αποικίας χρέους στη οποία τις είχε καταδικάσει η ηγεμονία του δολαρίου και μέσω διμερών συμφωνιών και της πρωτοβουλίας Belt and Road παρέχει χρηματοδοτική ενίσχυση σε φτωχά και αναπτυσσόμενα κράτη στο πλαίσιο συγκεκριμένων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών – γεγονός που έχει προκαλέσει την έντονή αντίδραση τόσο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ( περίφημος δανειστής ύστατης ανάγκης της παγκοσμιοποίησης των ΗΠΑ) όσο και της Παγκόσμιας Τράπεζας που κατηγορούν την Κίνα για αδιαφανείς διαδικασίες στη χορήγηση αυτών των ενισχύσεων (τις οποίες σχετίζει με έργα υποδομής) και την προώθηση «επεκτατικών» της οικονομικών συμφερόντων.
Δανεισμός σε τοπικό νόμισμα
Εν όψει του αντίκτυπου των κυρώσεων κατά του ιδρυτή μετόχου της Ρωσίας και προκειμένου να αλλάξουν οι όροι της διεθνούς αγοράς χρέους, η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (NDB) που ιδρύθηκε από τις χώρες BRICS πρέπει να αυξήσει τη συγκέντρωση κεφαλαίων και τον δανεισμό σε τοπικό νόμισμα, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών της Νότιας Αφρικής.
Η Νότια Αφρική θα φιλοξενήσει ηγέτες των άλλων χωρών των BRICS – Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα – καθώς το μπλοκ στοχεύει να διευρύνει την επιρροή του ομίλου στη σύνοδο κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ αργότερα αυτόν τον μήνα.
Ο υπουργός Οικονομικών Enoch Godongwana επισήμανε ότι η ενίσχυση της χρήσης του τοπικού νομίσματος μεταξύ των μελών της NDB θα είναι επίσης στην ημερήσια διάταξη, με στόχο την απομάκρυνση των επιπτώσεων των συναλλαγματικών διακυμάνσεων στο πλαίσιο της αποδολαριοποίησης της αγοράς χρέους.
Το δολάριο είχε κέρδη έναντι των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την ειδική επιχείρηση στην Ουκρανία και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια για την καταπολέμηση του πληθωρισμού στις αρχές του 2022, καθιστώντας το χρέος σε δολάρια πιο δαπανηρό και το οποίο αυτά τα κράτη αδυνατούν να το εξυπηρετήσουν.
«Οι περισσότερες χώρες που είναι μέλη της NDB την ενθαρρύνουν να παρέχει δάνεια σε τοπικά νομίσματα», δήλωσε ο Godongwana.
Ιδρύθηκε το 2015 ως το εμβληματικό χρηματοοικονομικό έργο του μπλοκ, η φιλοδοξία της NDB να εξυπηρετήσει τις αναδυόμενες οικονομίες και να αποδολαριοποιήσει τη χρηματοδότηση έχει περιοριστεί από την οικονομική πραγματικότητα της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής και την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.
«(Δεν) κάνει όσα απαιτούν τα κράτη μέλη, αλλά αυτή είναι η στρατηγική κατεύθυνση που πιέζουμε την τράπεζα (προς αυτή τη κατεύθυνση)», είπε ο Godongwana σε συνέντευξη την περασμένη εβδομάδα.
Η (δύσκολη) απεξάρτηση από τις αγορές κεφαλαίου με επίκεντρο τις ΗΠΑ
Η αύξηση της συγκέντρωσης κεφαλαίων σε τοπικό νόμισμα και η άντληση κεφαλαίων από νέα μέλη θα μπορούσε να βοηθήσει την NDB σε δύσκολες στιγμές, περιορίζοντας την εξάρτησή της από τις κεφαλαιαγορές των ΗΠΑ, όπου οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν αυξήσει το κόστος δανεισμού της, είπαν αναλυτές.
Η NDB έχει επεκταθεί από τον αρχικό πυρήνα των πέντε σε οκτώ κράτη και χορηγεί δάνεια μόνο σε χώρες μέλη.
Ο διευθυντής των υπηρεσιών για τις νομισματικές πολιτικές Leslie Maasdorp δήλωσε στο Reuters σε συνέντευξη στα κεντρικά γραφεία της NDB στη Σαγκάη ότι η τράπεζα στοχεύει να αυξήσει τον δανεισμό σε τοπικό νόμισμα από περίπου 22% σε 30% έως το 2026, αλλά ότι υπάρχουν όρια στην αποδολαριοποίηση.
«Το νόμισμα λειτουργίας της τράπεζας είναι τα δολάρια για έναν πολύ συγκεκριμένο λόγο, τα δολάρια είναι εκεί όπου βρίσκονται οι μεγαλύτερες δεξαμενές ρευστότητας», είπε.
Η τράπεζα ανταποκρίνεται στα μέλη της και θα αποφασίσει τον συνδυασμό των νομισμάτων στα οποία δανείζει με βάση τις απαιτήσεις τους, σημείωσε ο Maasdorp.
Η έκδοση του ομολόγου και το ασφάλιστρο κινδύνου
Από περισσότερα από 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια που ενέκρινε η NDB, τα δύο τρίτα ήταν σε δολάρια, έδειξε μια παρουσίαση επενδυτών τον Απρίλιο.
Αυτή η εξάρτηση έγινε μεγαλύτερη όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία πέρυσι.
Η NDB διέκοψε τα δάνεια προς τη Ρωσία, αλλά αυτό δεν απέτρεψε μια υποβάθμιση της Fitch τον Ιούλιο του 2022 και το κόστος δανεισμού της σε δολάρια έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχ’έση με άλλες χώρες στο πλαίσιο του οικονομικού πολέμου που έχουν κηρύξει οι ΗΠΑ – παρά το γεγονός ότι οι οικονομία της εμφανίστηκε ανθεκτική ακόμη και υπό τη πίεση της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης.
Ένα πενταετές ομόλογο 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που εξέδωσε η NDB τον Απρίλιο του 2021 είχε κουπόνι 1,125%.
Δύο χρόνια αργότερα, ένα πενταετές ομόλογο 1,25 δισεκατομμυρίων δολαρίων είχε κουπόνι 5,125%.
Αυτό είναι πιο ακριβό κόστος από άλλες πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες με παρόμοιες αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας, δήλωσε ο αναλυτής της S&P Global Ratings Alexander Ekbom.
Ως αποτέλεσμα αυτού του ασφάλιστρου κινδύνου, το οποίο η Maasdorp έθεσε σε περίπου 25 μονάδες βάσης, η NDB έπρεπε να χαλιναγωγήσει νέους δανεισμούς.
«Λόγω των προκλήσεων της κεφαλαιαγοράς του 2022 και σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των βασικών χρηματοοικονομικών δεικτών της τράπεζας, υπήρξε πράγματι επιβράδυνση», δήλωσε ο Maasdorp.
«Δεν μπορείτε να βγείτε έξω από το σύμπαν του δολαρίου και να λειτουργήσετε σε ένα παράλληλο σύμπαν».
Ενώ η NDB έχει εγκρίνει δάνεια ύψους 32,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων για έργα που κυμαίνονται από τις γραμμές του μετρό της Βομβάης έως τον ηλιακό φωτισμό στη Μπραζίλια, τα δάνεια στον ισολογισμό της είχαν αξία λιγότερο από το μισό αυτού του ποσού στα τέλη Μαρτίου.
Το 2022, η τράπεζα εκταμίευσε μόνο περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια δανείων.
Το colpo grosso με το γιουάν
Μέχρι στιγμής, η Κίνα είναι μακράν η πιο επιτυχημένη αγορά τοπικού νομίσματος της NDB. Εξέδωσε 13 δισεκατομμύρια γιουάν (1,8 δισεκατομμύρια δολάρια) σε τρία «ομόλογα panda» πέρυσι και περισσότερο από το ήμισυ του δανεισμού της ήταν σε γιουάν.
«Η αγορά του γιουάν έχει αυξηθεί σε σημαντικό βαθμό», δήλωσε ο Ekbom της S&P Global Ratings, η οποία βαθμολογεί τη NDB AA+.
«Αλλά αυτό ήταν περισσότερο επειδή η συγκέντρωση χρημάτων στην αγορά του δολαρίου των ΗΠΑ ήταν δυσμενής για αυτούς»
Άλλες αγορές έχουν μείνει πίσω, αν και η τράπεζα ελπίζει να συγκεντρώσει έως και 1,5 δισεκατομμύρια ραντ (81 εκατομμύρια δολάρια) σε ομόλογα στη Νότια Αφρική στις 15 Αυγούστου.
Επίσης, στοχεύει να εκδώσει το πρώτο της ομόλογο σε ρουπία στην Ινδία έως το τέλος του 2023 .
Περισσότεροι παίκτες
Ωστόσο, η NDB, που ιδρύθηκε με καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων από κάθε χώρα των BRICS, θέλει να επεκταθεί.
Το Μπαγκλαντές, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος έχουν ενταχθεί από το 2021, ανεβάζοντας τα μέλη της σε οκτώ.
Η Ουρουγουάη βρίσκεται εν μέρει στη διαδικασία ένταξης, ενώ η Αλγερία, η Ονδούρα, η Ζιμπάμπουε και η Σαουδική Αραβία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον.
Συγκριτικά, η Asian Infrastructure Investment Bank, η οποία υποστηρίζεται από την Κίνα και άρχισε να λειτουργεί το 2016, έχει 106 μέλη, συμπεριλαμβανομένων 23 ευρωπαϊκών χωρώνs και 45 εκτός Ασίας.
Ο Maasdorp επισήμανε ότι η η εισφορά νέων κεφαλαίων από νέα μέλη είναι «πολύ, πολύ σημαντική»και θα βοηθήσει την NDB να πραγματοποιήσει τη φιλοδοξία της να γίνει κορυφαίος θεσμός αναδυόμενων αγορών και οι σχετικές αποφάσεις που θα ληφθούν τον Αύγουστο θα είναι εφαρμοστέες από τον προσεχή Σεπτέμβριο.
Η προσέλκυση των μεγάλων χωρών αναδυόμενων αγορών που θα δώσουν στην NDB μεγαλύτερη επιρροή και θα ενίσχυαν την οικονομική της ανθετικότητα θα μπορούσε να απαιτήσει αλλαγές διακυβέρνησης, δήλωσε ο Chris Humphrey, ερευνητής οικονομικών ανάπτυξης στο ODI, ένα think tank παλαιότερα γνωστό ως Overseas Development Institute.
