Kύπρος-Ελλάδα-Ιταλία: Κυβερνήσεις ανεβοκατεβάζει η ίδια δικτατορία

Και χθες στην Ιταλία, έγινε επανάληψη του ίδιου σεναρίου που έχει στα συρτάρια του, το ιερατείο των Βρυξελλών, όταν ακόμα και καθόλα αστικές κυβερνήσεις τολμούν να αμφισβητήσουν κυρίαρχες επιλογές της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Κάποιοι θυμούνται και την παλιότερη παραίτηση Μπερλουσκόνι υπό την πίεση Βρυξελλών, αλλά όπως έγινε και με τον Παπανδρέου το 2011 την τελική ευθύνη την παίρνει ο εκάστοτε δειλός ηγετίσκος.

Το 2013 ΕΕ, Ευρωζώνη στην επιθυμία τους να ελέγξουν 100% το “τραπεζικό” παιχνίδι στην Κύπρο απαιτούν κούρεμα καταθέσεων με συνοδεία Μνημονίου. Η τότε κυβέρνηση αντιστέκεται, η Ευρωζώνη κλείνει μέσω της ΕΚΤ τις τράπεζες του Κυπριακού Κράτους, και βέβαια η Κυπριακή ηγεσία όντας ευρώδουλη την κρίσιμη στιγμή υποχωρεί στις ορέξεις των Βρυξελλών, οι καταθέσεις κουρεύονται, το Μνημόνιο έγινε νόμους του Κράτους.

Το 2015, αναλαμβάνει την διακυβέρνηση συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ–ΑΝΕΛ με πρόγραμμα την άμεση έξοδο της χώρας από το μνημονιακό καθεστώς. Η δειλία Τσίπρα–Βαρουφάκη δεν αργεί να φανεί ότι καταρχήν δέχεται κάτι σαν Μνημόνιο (70% μνημόνιο έλεγε ο Γιάνης), παρόλα αυτά η μη νομοθέτηση του προκαλεί εκνευρισμό στις Βρυξέλλες.  Τέλη Ιούνη του ίδιου έτους, η ΕΚΤ εφαρμόζει συνταγή “Κύπρου” και κλείνει τις ελληνικές τράπεζες. Ο Τσίπρας και το στενό του επιτελείο ελπίζοντας στον φόβο προκηρύσσει δημοψήφισμα με την ελπίδα να το χάσει ή να το κερδίσει πολύ οριακά για να μπορεί να κάνει την κωλοτούμπα. Τελικά ο Ελληνικός λαός απορρίπτει με συντριπτικό ποσοστό κάθε συζήτηση για Μνημόνιο, κάνοντας τον Τσίπρα που είχε ήδη παραδοθεί στις Βρυξέλλες να προβεί στην μεγαλύτερη παραβίαση λαϊκής εντολής στην χωρά μετά την Μεταπολίτευση. “This is the coop“, φώναζε η Ευρώπη για τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα, τελικά το πραξικόπημα στέφθηκε με επιτυχία και μάλιστα οι Ευρωπαίοι είδαν το θύμα του πραξικοπήματος τους, να γίνεται ο πραξικοπηματίας.

2018, και στην Ιταλία, η ακροδεξιά Λέγκα του Βορά με τον λαϊκίστικο κόμμα των Πέντε Αστέρων συμφωνούν μετά τις εκλογές να συγκυβερνήσουν. Από τις πρώτες μέρες των μεταξύ τους διαπραγματεύσεων υπαναχωρούν από όλες τις αντισυστημικές προεκλογικές τους υποσχέσεις, διαρρέουν ότι δεν τίθεται ζήτημα εξόδου της Ιταλίας από το ευρώ. Παρόλα αυτά, επιμένουν στην τοποθέτηση στο Υπ. Οικονομικών ενός ευρωσκεπτιστή, και έτσι ο Πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας που εκλέχθηκε από την εκεί σοσιαλδημοκρατία, πιστός υπηρέτης των Βρυξελλών, μπλοκάρει τον σχηματισμό κυβέρνησης. Δυστυχώς για την αριστερά, οι Δεξιοί της Ιταλίας κράτησαν την αξιοπρέπειας τους και δεν υποχώρησαν, σε αντίθεση με τον Τσίπρα που ξεπουλήθηκε και εκτέλεσε τα επόμενα χρόνια το σχέδιο των Βρυξελλών.

Τα παραπάνω τρία κορυφαία παραδείγματα, παρά την διαφορετική κατάσταση σε κάθε μία χώρα και τον διαφορετικό χρόνο που έλαβαν χώρα, δίνει ένα βασικό συμπέρασμα: “Η Ευρωζώνη, ο σκληρός πυρήνας της ΕΕ, δεν άφησε, δεν αφήνει και δεν θα επιτρέψει ποτέ, ακόμα και σε συμβολικό επίπεδο την αμφισβήτηση της άσκησης σκληρών νεοφιλελεύθερων πολιτικών στα κράτη-μέλη της.” Και αν η λογική του κωλοτούμπα Τσίπρα είναι ότι η Ελλάδα ήταν μία μικρή οικονομία και δεν μας “έπαιρνε για ρήξη”, το χθεσινό παράδειγμα της Ιταλίας διαλύει κάθε αυταπάτη περί σταδιακής αλλαγής της ΕΕ μέσω “ρωγμών στον νεοφιλελευθερισμό”  που επαγγελλόταν ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015, είτε ρεαλιστικών ανυπάκουων εντός ΕΕ και Ευρώ.

Ένα δεύτερο συμπέρασμα θα πρέπει να αφορά για τα βασικά χαρακτηριστικά ενός φορέα που πραγματικά θα καταφέρει να έρθει σε ρήξη μέχρι το τέλος. Στην Ιταλία από χθες φαινόταν ότι το λιγότερο Δεξιό Κίνημα Πέντε Αστέρων ήταν έτοιμο να δεχθεί την αντικατάσταση του προτεινόμενου Υπουργού Οικονομικών με δέλεαρ την εξουσία. Οι ακροδεξιοί της Λέγκας, δυστυχώς φαίνεται να είναι αυτοί που επέμεναν, αλλά έχοντας στενή σχέση με τους βιομηχάνους της Β. Ιταλίας το πιο πιθανό είναι να κάνουν μία μεγαλοπρεπή κωλοτούμπα. Στην Κύπρο το 2013, ο δεξιός Αναστασιάδης δεν αντιστάθηκε παρά λίγες μέρες, και το 2015 εδώ αποδείχθηκε ότι ακόμα και ένα “αριστερό” κόμμα αν δεν έχει στον πυρήνα του προγράμματος την ΑΡΙΣΤΕΡΑ, το όραμα για να έρθουν στο προσκήνιο τα συμφέροντα των δυνάμεων της εργασίας και την ευθεία σύγκρουση με το ντόπιο και ξένο Κεφάλαιο, γίνεται η “χειρότερη Δεξιά“. Η “Δεξιά”, ιστορική σύμμαχος του Κεφαλαίου, οπαδός της “ελεύθερης αγοράς” δεν μπορεί σε καμία έκφανση της να γίνει χρήσιμη για την εργατική τάξη.

Τα δύο παραπάνω συμπεράσματα συνθέτουν και την σύγχρονή ανάγκη των δυνάμεων της εργασίας για την Ευρώπη και την Ελλάδα. Δηλαδή ο μόνος δρόμος για να ασκηθούν πολιτικές υπέρ των εργαζομένων, για να έχουμε πραγματική ανακατανομή πλούτου υπέρ των υποτελών τάξεων, απαιτείται έναν σαφέστατος αριστερό, σοσιαλιστικό, ριζοσπαστικό πρόγραμμα που θα ψάξει για συμμάχους (όχι δεξιούς) αλλά υπό την ηγεμονία τέτοιου προγράμματος, και ένα τέτοιο πρόγραμμα θα μιλά με σαφήνεια για άμεση ρήξη, χωρίς αστερίσκους και “αν”, με τις καπιταλιστικές δομές της Ευρώπης (ΕΕ, ΕΥΡΩ), αν θέλει να ολοκληρώσει το πρόγραμμα της, υπηρετώντας τους σύγχρονους καταπιεσμένους.

* Ο Σπύρος Γουδέβενος είναι μέλος της Λαϊκής Ενότητας και του Αρ. Ρεύματος