Η αιφνιδιαστική μεγάλη επιχείρηση της Χαμάς εναντίον ισραηλινών θέσεων, που συνδύασε μια «βροχή» από ρουκέτες με την είσοδο μεγάλου αριθμού μαχητών της σε οικισμούς και κιμπούτς κοντά στα σύνορα Γάζας και Ισραήλ, δεν έπιασε μόνο εξ απήνης τις ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας, που απέτυχαν να ερμηνεύσουν σωστά τα μηνύματα που έστελνε η παλαιστινιακή οργάνωση, αλλά διαμορφώνει και ένα νέο τοπίο στη Μέση Ανατολή.
Παρά την αδιαμφισβήτητη υπεροπλία του Ισραήλ, τα όσα συμβαίνουν από χτες στο Ισραήλ, ο μεγάλος αριθμός ρουκετών που έπεσαν αλλά και η εικόνα Παλαιστινίων ενόπλων να δρουν σε ισραηλινό έδαφος συλλαμβάνοντας πολίτες αλλά και στρατιωτικό προσωπικό ως ομήρους, όπως και το γεγονός ότι συνέχισαν να δρουν για ώρες, εκ των πραγμάτων αποτελεί ένα πολύ μεγάλο πλήγμα στην εικόνα που θέλει να παρουσιάσει το Ισραήλ ότι μπορεί να είναι επί της ουσίας άτρωτο απέναντι σε τέτοιου είδους επιθέσεις.
Μαχητές της Χαμάς σε περιοχή του Νοτίου Ισραήλ
Πραγματικό πλήγμα για το Ισραήλ
Ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης της σύγκρουσης για το Ισραήλ πρόκειται μια πραγματική ήττα, συγκρινόμενη μόνο με τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973, με τη διαφορά ότι τότε το Ισραήλ αντιμετώπισε τον μεγαλύτερο και καλύτερα εξοπλισμένο στρατό της ευρύτερης περιοχής, αυτόν της Αιγύπτου.
Χτες και σήμερα ο Ισραήλ αντιμετωπίζει τους μαχητές μιας οργάνωσης που έρχεται από έναν θύλακα με πληθυσμό 2,1 εκατομμύρια και που κατάφερε να περάσει μια συνοριακή γραμμή στην οποία το Ισραήλ υποτίθεται ότι είχε κάνει αδιαπέραστη ξοδεύοντας περίπου ένα δισεκατομμύρια δολάρια.
Μια οργάνωσης που έκανε όλη την τεράστια προετοιμασία μιας εξαιρετικά σύνθετης επίθεσης, την ώρα που υποτίθεται ότι οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες είχαν διαρκή και σταθερή ροή πληροφοριών για το τι συμβαίνει με τις Παλαιστινιακές οργανώσεις.
Το Ισραήλ βρέθηκε να έχει εκατοντάδες νεκρούς, να βλέπει πολίτες και στρατιωτικό προσωπικό να συλλαμβάνεται, να πρέπει να δώσει μάχη για να ανακτήσει τον έλεγχο σημείων εντός των συνόρων του. Αυτό καταρρίπτει την εικόνα στην οποία διαδοχικές κυβερνήσεις επένδυσαν που ήταν το Ισραήλ διαθέτει τη στρατιωτική ισχύ ώστε και βήματα για την επίλυση του Παλαιστινιακού να μη γίνονται και ο πληθυσμός του Ισραήλ να μη βρίσκεται σε κίνδυνο.
Το ίδιο το γεγονός ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός μίλησε για πόλεμο και μάλιστα μακρύ, είναι ενδεικτικό, καθώς για χρόνια οι ισραηλινές κυβερνήσεις προσπάθησαν να διαμορφώσουν την εικόνα ότι δεν μπορούν οι Παλαιστινιακές οργανώσεις να κάνουν πόλεμο εναντίον του Ισραήλ. Ας μην ξεχνάμε ότι η αίσθηση ότι το Ισραήλ μπορεί να χειριστεί στρατιωτικά την κατάσταση, χωρίς αναφλέξεις ήταν στοιχείο και της επιχειρηματολογίας της ισραηλινής πλευράς ως προς το γιατί έχει εγκαταλείψει ουσιαστικά κάθε σκέψη για διαπραγμάτευση για την επίλυση του προβλήματος.
Η Χαμάς αποδείχτηκε ότι μπορούσε να συγκεντρώσει πόρους και ανθρώπινο δυναμικό για μια μεγάλη και σύνθετη επιχείρηση, παρά το συνεχιζόμενο αποκλεισμό της Γάζας και την συστηματική επιτήρηση από τη μεριά των ισραηλινών υπηρεσιών ασφαλείας. Η οργάνωση έχει την υποστήριξη του Ιράν, όμως μόνο αυτή δεν αρκεί για να δικαιολογήσει την αποτελεσματικότητα της επίθεσης, ιδίως εάν αναλογιστούμε ότι η Γάζα είναι υπό ασφυκτικό κλοιό που δημιουργεί εμπόδια στο τι φτάνει εκεί.
Η επίθεση της Χαμάς ήρθε ύστερα από μια περίοδο η πολιτική ζωή του Ισραήλ σφραγίζεται από την άνοδο της ακροδεξιάς
Πλήγματα με ρουκέτες της Χαμάς στην πόλη Ασκελόν
Πώς φτάσαμε στην επίθεση
Η επίθεση της Χαμάς ήρθε ύστερα από μια περίοδο η πολιτική ζωή του Ισραήλ σφραγίζεται από την άνοδο της ακροδεξιάς, που υποστηρίζει τον ακόμη μεγαλύτερο εποικισμό και ουσιαστικά θέλει και τυπική προσάρτηση της Δυτικής Όχθης και τον οριστικό ενταφιασμό κάθε προοπτικής λύσης δύο κρατών. Αυτό έχει εκφραστεί και ως επιθετικότητα απέναντι στους Παλαιστινίους και στην Δυτική Όχθη αλλά και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ όπου οι ακροδεξιοί επιμένουν να προχωρούν σε ενέργειες που στα μάτια των Παλαιστινίων αποτελούν βεβήλωση του Τεμένους Αλ Ακσά ενός από τα σημαντικότερα μνημεία του Ισλάμ. Οι αυξημένες επιθέσεις των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων και στη Δυτική Όχθη, είχαν προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις, ενώ φαίνεται ότι μια νέα γενιά Παλαιστινίων βλέπει ως μόνη λύση τον ένοπλο αγώνα.
Στην πραγματικότητα φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση επειδή όχι μόνο δεν έχει υπάρξει εδώ και πολλά χρόνια οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για λύση μετά τον ενταφιασμό, με Ισραηλινή πρωτοβουλία των συμφωνιών του Όσλο, αλλά και γιατί χρόνο το χρόνο η κατάσταση για τους Παλαιστινίους και στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ γίνεται ολοένα και χειρότερη.
Η Ισραηλινή απάντηση
Η Ισραηλινή απάντηση αναμένεται να είναι ιδιαίτερα σκληρή και μένει να δούμε εάν και πώς θα υλοποιηθεί η καταρχήν απόφαση για πραγματοποίηση και χερσαίων επιχειρήσεων στη Γάζα, εκτός από τους βομβαρδισμούς που ήδη έχουν ξεκινήσει. Το Ισραήλ καλείται να σταθμίσει τις δυσκολίες που θα έχουν επιχειρήσεις εντός της εξαιρετικά πυκνοκατοικημένης Γάζας, όπου υπάρχει μεγάλος αριθμός ταυτόχρονα και αμάχων και μαχητών και όπου βεβαίως χτυπήματα με μεγάλους αριθμούς αμάχων θυμάτων θα προκαλέσουν κατακραυγή. Και βεβαίως το ζήτημα τον ομήρων θα αποτελέσει σίγουρα διαπραγματευτικό χαρτί από τη μεριά της Χαμάς.
Βομβαρδισμοί του Ισραήλ στη Γάζα
Θα συνεχίσει η διαδικασία «εξομάλυνσης»;
Το Ισραήλ έχει την υποστήριξη των ΗΠΑ και των Ευρωπαϊκών χωρών, όμως το μεγάλο ερώτημα είναι εάν η εξέλιξη θα επηρεάσει τη διαδικασία «εξομάλυνσης» που έχει ξεκινήσει με χώρες της Αραβικής Χερσονήσου και ιδίως τη Σαουδική Αραβία. Και αυτό γιατί στα μάτια μεγάλου μέρους της αραβικής κοινής γνώμης, για την οποία το Παλαιστινιακό πάντα αποτελεί μεγάλη διεθνή αδικία, η επιχείρηση της Χαμάς φαντάζει ως μια δίκαιη πράξη αντίστασης και άρα δύσκολα μπορούν οι αραβικές κυβερνήσεις να φανούν ότι συναινούν στην ισραηλινή πολεμική επιχείρηση ή ότι στηρίζουν το Ισραήλ.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Σαουδική Αραβία στις ανακοινώσεις πέραν της έκκλησης προς τις δύο πλευρές να προχωρήσουν στον τερματισμό των επιχειρήσεων, ρητά αναφέρει ότι είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο έκρηξης όσο συνεχίζεται η κατοχή και η στέρηση των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, καλώντας σε ειρηνευτική διαδικασία που θα οδηγούσε σε λύση δύο κρατών. Είναι σαφές ότι με τα σημερινά δεδομένα ότι το σχέδιο πραγματικής «εξομάλυνσης» με θέση του Παλαιστινιακού «εντός παρενθέσεων» γίνεται όλο και πιο δύσκολο.
Το ερώτημα της συνολικότερης ανάφλεξης
Ερώτημα αποτελεί το εάν και σε ποιο βαθμό θα υπάρξει μια συνολικότερη ανάφλεξη. Η Χεζμπολάχ στο Λίβανο, δήλωσε μεν ότι στηρίζει τη Χαμάς, όμως δεν είναι δεδομένο ότι σε αυτή τη φάση θα προέκρινε επιχειρήσεις σε βάρος του Ισραήλ, παρότι οι βολές όλμων το πρωί της Κυριακή έδειξαν ότι ήθελε να στείλει το δικό της μήνυμα, άλλωστε είναι η μόνη οργάνωση που μπορεί να υποστηρίζει ότι έχει κερδίσει το Ισραήλ σε πόλεμο. Αναμενόμενο είναι να συνεχιστούν οι συγκρούσεις στη Δυτική Όχθη, αν και μένει να δούμε ποια θα είναι η κλίμακα. Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε τον μεγάλο αριθμό Αράβων πολιτών εντός Ισραήλ, δηλαδή το τμήμα των Παλαιστινίων που είναι πολίτες του Ισραήλ και το πώς θα αντιδράσουν ιδίως εάν το Ισραήλ δοκιμάσει μια επιχείρησε σε βάρος της Γάζας με πλήθος αμάχων θυμάτων.
Το Ιράν που έχει στηρίξει τη Χαμάς στο πλαίσιο της στρατηγικής του «Άξονα της Αντίστασης» χαιρέτησε τις εξελίξεις, υπογραμμίζοντας ότι αποτελούν «νέο κεφάλαιο» στην ιστορία της αντίστασης. Ας μην ξεχνάμε ότι για το Ιράν αποτελεί θετική εξέλιξη οτιδήποτε υπονομεύει τη διαδικασία «εξομάλυνσης» των χωρών του Κόλπου με το Ισραήλ (που στα μάτια του Ιράν αποτελεί προσπάθεια δημιουργίας ενός αντι-Ιράν άξονα) και οτιδήποτε δικαιώνει τη γραμμή της «αντίστασης».
Γράφεται μια νέα σελίδα στην ιστορία μιας σύγκρουσης που ποτέ δεν ήταν «παγωμένη»
Ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Γάζα
Τα όρια της υποστήριξης
Οι χώρες της Δύσης έσπευσαν να δηλώσουν την υποστήριξή τους στο Ισραήλ και το «δικαίωμά του στην αυτοάμυνα». Αντιθέτως, άλλες χώρες όπως η Ρωσία ή η Τουρκία περιορίστηκαν στην έκκληση και στις δύο πλευρές για αυτοσυγκράτηση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποσχέθηκαν βοήθεια, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι την ίδια στιγμή η αμερικανική κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει την εμπλοκή με την «ακέφαλη» Βουλή των Αντιπροσώπων, την ώρα που εκκρεμεί η έγκριση του επόμενου μεγάλου πακέτου βοήθειας προς την Ουκρανία και όλα αυτά τη στιγμή που έχει ουσιαστικά ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος. Αυτό αντικειμενικά δημιουργεί όρια στο πώς θα εκφραστεί αυτή η βοήθεια, την ώρα που ένα ευρύτερο φάσμα χωρών της περιοχής σταθμίζουν το τι θα κάνουν, όπως για παράδειγμα η Αίγυπτος, έχοντας να συνυπολογίσουν και το θα σημαίνει στο εσωτερικό τους η όποια στάση επιλέξουν, δεδομένου του διάχυτου αισθήματος αλληλεγγύης που υπάρχει για τους Παλαιστινίους.
Ο πυρήνας του προβλήματος
Πολλά βεβαίως θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια της τωρινής ανάφλεξης, την κλίμακα της ισραηλινής απάντησης, το είδος της αντίστασης που θα προβάλει η Χαμάς και τον τρόπο που τελικά θα τοποθετηθεί η ευρύτερη διεθνής κοινότητα. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι όντως βλέπουμε να γράφεται μια νέα σελίδα στην ιστορία μιας σύγκρουσης που ποτέ δεν ήταν «παγωμένη».
Και βέβαια δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ένα στοιχείο, που έρχεται από την ιστορία κυρίως αντιαποικιακών αγώνων. Όταν ο πυρήνας του προβλήματος είναι μια συνθήκη αρνητικών διακρίσεων και στέρησης δικαιωμάτων σε έναν ολόκληρο πληθυσμό, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή στον ευρύτερο χώρο της «ιστορικής Παλαιστίνης», δηλαδή το σύνολο της έκτασης που περιλαμβάνει το κράτος του Ισραήλ, την Κατεχόμενη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, μια έκταση στην οποία σχεδόν ο μισός πληθυσμός είναι Αραβικός, τότε μιλάμε για μια συνθήκη που δεν μπορεί να λυθεί απλώς με τη στρατιωτική επιβολή. Τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες μέρες αυτό ακριβώς υπογραμμίζουν.
