ΗΠΑ – Κίνα: Βρίσκονται ενόψει εμπορικού πολέμου

Τεταμένες παραμένουν οι σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας παρά τις προσπάθειες της Αμερικανίδας υπουργού Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν, για συνεργασία των δύο περιφερειακών υπερδυνάμεων. Με βάση το κλίμα αυτό, οι αμερικανικές επιχειρήσεις αλλάζουν την στρατηγική τους, μειώνοντας την εξάρτηση τους από τους κινέζους προμηθευτές.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post, στους πρώτους πέντε μήνες του τρέχοντος έτους, οι αμερικανικές εισαγωγές από την Κίνα μειώθηκαν κατά 24% σε σχέση με την ίδια περίοδο πριν από ένα χρόνο. Για παράδειγμα εταιρείες όπως η HP, η Stanley Black & Decker και η Lego είναι μεταξύ εκείνων που έχουν αναμορφώσει τις γραμμές εφοδιασμού για να προσεγγίσουν τους Αμερικανούς καταναλωτές προκειμένου, είτε για να αποφύγουν τον κίνδυνο να βρεθούν ανάμεσα στις υπερδυνάμεις, είτε στο πλαίσιο μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την παραγωγή αγαθών πιο κοντά στους πελάτες.

Η Κίνα μπροστά σε μία μεγάλη πρόκληση

Όπως και να έχει, ο ρόλος της Κίνας στο κέντρο της παγκόσμιας μεταποίησης μπορεί να αντιμετωπίσει την πιο σκληρή πρόκληση από τότε που η χώρα εντάχθηκε στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα πριν από δύο και πλέον δεκαετίες. Το Μεξικό, το Βιετνάμ και η Ταϊλάνδη απειλούν την κυριαρχία της Κίνας, αν και δεν διαθέτουν το μέγεθός της και τις υποδομές παγκόσμιας κλάσης.

Οι αμερικανικοί δασμοί στα περίπου δύο τρίτα των κινεζικών προϊόντων, που επιβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ, έχουν μειώσει τις νέες παραγγελίες. Οι μισθοί για τους Κινέζους εργάτες εργοστασίων έχουν αυξηθεί, διαβρώνοντας ένα από τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας. Η κρατικοκεντρική οικονομική στρατηγική του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ, οι σχετικές καταστολές σε ιδιωτικές εταιρείες και η επιφυλακτική προσέγγιση της κυβέρνησης Μπάιντεν έχουν ψυχράνει περαιτέρω τους εμπορικούς δεσμούς. 

Πτώση των εισαγωγών κινεζικών προϊόντων στις ΗΠΑ – Στασιμότητα στην Ευρώπη

Τα κινεζικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν περίπου ένα στα έξι δολάρια που ξοδεύουν οι Αμερικανοί για εισαγωγές, από σχεδόν ένα στα τέσσερα πριν από την πανδημία, σύμφωνα με τα στοιχεία της Οξφόρδης. Η Ιαπωνία αγοράζει επίσης λιγότερα από την Κίνα. Αλλά ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία παραμένουν σε μεγάλο βαθμό στάσιμες. Οι ξένοι επενδυτές, εν τω μεταξύ, κατασκευάζουν λιγότερα νέα κινεζικά εργοστάσια, γεγονός που υποδηλώνει ότι άλλες ασιατικές χώρες θα συνεχίσουν να αυξάνουν το μερίδιό τους στις αμερικανικές εισαγωγές εις βάρος της Κίνας.

Οι ετήσιες δαπάνες για νέες ή «πράσινες» εγκαταστάσεις στην Κίνα μειώθηκαν από περίπου 100 δισ. δολάρια το 2010 σε 50 δισ. δολάρια το 2019 και έφτασαν μόλις τα 18 δισ. δολάρια πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της Οξφόρδης. «Αυτό που βλέπουμε από την αποσύνδεση των ΗΠΑ φαίνεται ότι θα συνεχιστεί», δήλωσε ο Slater. «Το μόνο πραγματικό ερώτημα είναι πόσο μακριά θα εξαπλωθεί».

Πώς το χειρίζεται η κυβέρνηση Μπάιντεν

Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει δώσει μια θετική τροπή στο εμπόριο ΗΠΑ-Κίνας, προσπαθώντας να καθησυχάσει την κινεζική κυβέρνηση, αναφέροντας  πως θέλουν μόνο να «απεξαρτήσουν» τους εμπορικούς δεσμούς μεταφέροντας κρίσιμες γραμμές εφοδιασμού στις Ηνωμένες Πολιτείες ή σε συμμαχικές χώρες – όχι να επιδιώξουν οικονομικό διαζύγιο.

Εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για την εθνική ασφάλεια, η κυβέρνηση έχει περιορίσει τις εξαγωγές στην Κίνα των πιο προηγμένων ημιαγωγών και σχεδιάζει σύντομα να ανακοινώσει νέα όρια στις αμερικανικές επενδύσεις σε κινεζικούς τεχνολογικούς τομείς.

Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στο Πεκίνο τον Ιούλιο, η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Λ. Γέλεν δήλωσε ότι το «ρεκόρ» υψηλών εμπορικών συναλλαγών ΗΠΑ-Κίνας πέρυσι κατέδειξε ότι «υπάρχει άφθονος χώρος για τις επιχειρήσεις μας να συμμετάσχουν στο εμπόριο και τις επενδύσεις».

Συρρίκνωση του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών

Αλλά ακόμη και πριν από τη φετινή πτώση των αγορών των ΗΠΑ από κινεζικές προμήθειες, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών συρρικνωνόταν σε πραγματικούς, ή προσαρμοσμένους στον πληθωρισμό, όρους.

Συνυπολογίζοντας την άνοδο των τιμών, το αμφίδρομο εμπόριο των 690 δισεκατομμυρίων δολαρίων του περασμένου έτους ήταν κατά 7% χαμηλότερο από την προ του εμπορικού πολέμου κορύφωση το 2018, σύμφωνα με υπολογισμούς του Alfredo Carrillo Obregon, επιστημονικού συνεργάτη του Ινστιτούτου Cato. Η προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό αξία των αμερικανικών εισαγωγών από την Κίνα πέρυσι ήταν μειωμένη κατά 12 τοις εκατό σε σχέση με πέντε χρόνια πριν. 

Κορυφαίος εμπορικός εταίρος το Μεξικό

Νωρίτερα φέτος, το Μεξικό έγινε ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς οι κατασκευαστές προτιμούν όλο και περισσότερο τα περιφερειακά δίκτυα εφοδιασμού αντί για τα παγκόσμια. Το Μεξικό, ο Καναδάς και η Κίνα εναλλάσσονται στην πρώτη θέση από την έναρξη του εμπορικού πολέμου του 2018.

Το Βιετνάμ και η Ταϊλάνδη έχουν αναδειχθεί σε κορυφαίες εναλλακτικές λύσεις για τις εταιρείες που επιθυμούν να διαφοροποιηθούν από την Κίνα, παραμένοντας στη γειτονιά. Και η Ινδία προσελκύει την προσοχή κατασκευαστών όπως η Apple, η οποία σχεδιάζει να ενισχύσει την παραγωγή iPhone εκεί.

Η βιομηχανία ηλεκτρονικών ειδών ηγείται της ώθησης σε νέες τοποθεσίες παραγωγής. Το μερίδιο της Κίνας στις εισαγωγές προσωπικών υπολογιστών στις ΗΠΑ μειώθηκε στο 45% πέρυσι από 61% το 2016, σύμφωνα με την S&P Global Market Intelligence. Την ίδια περίοδο, το μερίδιο των κινεζικών προμηθευτών στις εισαγωγές εκτυπωτών στις ΗΠΑ μειώθηκε στο 23% από 48%.

Το σχέδιο της HP

Η HP Inc. σχεδιάζει να κατασκευάζει περισσότερους φορητούς υπολογιστές επιχειρηματικού προσανατολισμού στο Μεξικό, ενώ ενισχύει την παραγωγή καταναλωτικών μοντέλων στην Ταϊλάνδη. Σε δήλωση που αναρτήθηκε στον ιστότοπό της τον περασμένο μήνα, η HP δήλωσε ότι προσθέτει στο Μεξικό «αυξημένη παραγωγή φορητών υπολογιστών για την εξυπηρέτηση πελατών σε όλη την περιοχή» και ελπίζει να επεκτείνει την υπάρχουσα μονάδα κατασκευής εκτυπωτών στο Corvallis, Ore. Με 12.000 Κινέζους προμηθευτές και ένα κορυφαίο κέντρο έρευνας και ανάπτυξης στη Σαγκάη, η εταιρεία παραμένει προσηλωμένη στην Κίνα.

«Ψάχνουμε πάντα τρόπους για να βελτιώσουμε την ανθεκτικότητα της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού μας … Ένα από τα βασικά διδάγματα των τελευταίων τριών ετών είναι η ανάγκη να έχουμε πρόσθετη ευελιξία και ένας αυξανόμενος αριθμός πελατών απαιτεί παραγωγή από πολλές πηγές», έστειλε εκπρόσωπος της HP μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου απαντώντας σε ερωτήσεις.

Επανασχεδιασμός αλυσίδας εφοδιασμού

Η Stanley Black & Decker επανασχεδιάζει την αλυσίδα εφοδιασμού της για να αφαιρέσει 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια σε ετήσιο κόστος έως το 2025. Η κατασκευάστρια εργαλείων ενοποιεί εργοστάσια- έκλεισε ένα κινεζικό εργοστάσιο ηλεκτρικών εργαλείων στο Shenzhen πριν από τρία χρόνια και τώρα εξυπηρετεί την αγορά της Βόρειας Αμερικής από ένα εργοστάσιο στο Μεξικό.

«Με τον μετασχηματισμό της αλυσίδας εφοδιασμού μας, έχουμε λάβει μέτρα για να βελτιώσουμε την ανταπόκριση και την παράδοση για τους πελάτες μας, να επιταχύνουμε την καινοτομία και τον χρόνο διάθεσης στην αγορά», δήλωσε εκπρόσωπος. 

Μειώθηκαν οι αποστολές από την Κίνα προς τις ΗΠΑ

Η παιχνιδοβιομηχανία Lego έχει επίσης μειώσει τις αποστολές από την Κίνα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Την περίοδο 2015-2017, ένας ετήσιος μέσος όρος σχεδόν 18% των αμερικανικών προϊόντων της εταιρείας προερχόταν από την Κίνα, σύμφωνα με την S&P Global. Το ποσοστό αυτό μειώθηκε σε μόλις 3 τοις εκατό πέρυσι. Το Μεξικό, το οποίο επί μακρόν παρείχε πάνω από το ήμισυ των αποστολών της εταιρείας προς τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των πιο δημοφιλών προϊόντων της, αντιπροσωπεύει τώρα το 70 τοις εκατό.

Η Lego έχει μια περιφερειακή στρατηγική προμηθειών εδώ και περίπου 15 χρόνια, δήλωσε ο Oliver Leach, ανώτερος διευθυντής επικοινωνίας της εταιρείας. Η Lego εξυπηρετεί την κινεζική αγορά από ένα εργοστάσιο στο Jiaxing και αναμένει να ανοίξει ένα εργοστάσιο αξίας 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων στο Βιετνάμ το επόμενο έτος για να αντιμετωπίσει την ανάπτυξη στην Ασία. Το 2025, η εταιρεία σχεδιάζει να ανοίξει ένα νέο εργοστάσιο στο Ρίτσμοντ για να προμηθεύει την αμερικανική ήπειρο.

«Τοποθετώντας την παραγωγή και δίνοντας προτεραιότητα στους προμηθευτές κοντά στις μεγάλες αγορές μας, αυτό μας επιτρέπει να ικανοποιούμε γρήγορα την τοπική ζήτηση, να συντομεύουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού και να μειώνουμε τις διαταραχές και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της αποστολής προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις», δήλωσε.

Εξακολουθούν να κυριαρχούν οι παγκόσμιοι προμηθευτές

Παρόλα αυτά, η Κίνα παραμένει το εργοστάσιο του κόσμου, αντιπροσωπεύοντας το 31% της παγκόσμιας προστιθέμενης αξίας της μεταποίησης, σε σύγκριση με το 17% των Ηνωμένων Πολιτειών που βρίσκονται στη δεύτερη θέση.

Με σύγχρονα λιμάνια, αυτοκινητόδρομους και σιδηροδρομικές γραμμές υψηλής ταχύτητας, μαζί με εργοστασιακές ομάδες που μπορούν να προσαρμόζονται γρήγορα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, η Κίνα διατηρεί πλεονεκτήματα που καμία άλλη χώρα δεν μπορεί να συγκριθεί. Οι Κινέζοι προμηθευτές εξακολουθούν να κυριαρχούν στις αγορές για αγαθά όπως οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, τα σκεύη κουζίνας και τα κουφώματα αλουμινίου για πόρτες και παράθυρα, δήλωσε η S&P Global.

«Χώρες όπως το Μεξικό, η Ινδία και το Βιετνάμ εκμεταλλεύονται τις ανακατατάξεις της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού για να τσιμπήσουν το μερίδιο της Κίνας στην παγκόσμια μεταποίηση, αλλά δεν θα αλλάξουν ριζικά την κυριαρχία της σύντομα», δήλωσε ο οικονομολόγος Eswar Prasad, ανώτερος καθηγητής διεθνούς εμπορικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Cornell. «Η πραγματικότητα είναι ότι καμία άλλη οικονομία δεν μπορεί να φτάσει την κλίμακα και το εύρος του μεταποιητικού τομέα της Κίνας, αν και η εξέλιξη τόσο των εγχώριων όσο και των εξωτερικών παραγόντων υποδηλώνει ότι έχουμε ήδη φτάσει ή ξεπεράσει το μέγιστο μερίδιο της Κίνας στην παγκόσμια μεταποίηση». 

Τι λένε οι αναλυτές – Οι αλλαγές στο πανασιατικό εμπόριο

Ορισμένοι οικονομολόγοι λένε ότι η πτώση των κινεζικών αποστολών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να μην είναι τόσο δραματική όσο δείχνουν τα στοιχεία του Γραφείου Απογραφής. Οι εκθέσεις της κινεζικής κυβέρνησης δείχνουν μικρότερη μείωση.

Οι εμπορικοί αριθμοί των ΗΠΑ και της Κίνας διαφωνούν εδώ και καιρό, εν μέρει επειδή διαφέρουν στη λογιστική τους για τις αποστολές μέσω Χονγκ Κονγκ. Αλλά ένα μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των δύο σειρών βιβλίων άνοιξε κατά τη διάρκεια του εμπορικού πολέμου. Οι αμερικανικές εταιρείες φαίνεται να έχουν υποδηλώσει τις εισαγωγές τους από την Κίνα για να αποφύγουν τους δασμούς που επέβαλε η κυβέρνηση Τραμπ, σύμφωνα με ερευνητικό σημείωμα της Federal Reserve του 2021.

Οι μικρότερες κινεζικές αποστολές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες αντικατοπτρίζουν επίσης τις συνθήκες σε συγκεκριμένους κλάδους. Λιανέμποροι όπως η Target και η Walmart παραγγέλνουν λιγότερα κινεζικά προϊόντα, ενώ εστιάζουν στη μείωση των ασυνήθιστα υψηλών αποθεμάτων. Και οι αλλαγές στο πανασιατικό εμπόριο ηλεκτρονικών ειδών μπορεί επίσης να θολώνουν την εικόνα, καθώς ορισμένα προϊόντα που προέρχονται από την Κίνα αποστέλλονται στο Βιετνάμ για κάποιες μικροεπεξεργασίες πριν κατευθυνθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Μπραντ Σέτσερ, ανώτερο συνεργάτη του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.