Σκάνδαλο με τις ευλογίες του υπουργείου Ενέργειας
Σκάνδαλο με μονή που μισθώνει αμφισβητούμενη έκταση Natura 2000 σε ενεργειακή εταιρεία με τις ευλογίες του υπουργείου Ενέργειας
Πράσινες μπίζνες στο Μαυροβούνι στο βόρειο Πήλιο με την ευλογία της εκκλησίας αποκαλύπτει σήμερα το Documento. H Μονή Φλαμουρίου μίσθωσε το 2020 δασική έκταση ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και αμφιλεγόμενης ιδιοκτησίας σε ενεργειακή εταιρεία με σκοπό την εγκατάσταση ανεμογεννητριών τρία χρόνια προτού το υπουργείο Περιβάλλοντος εγκρίνει το 2023 το συγκεκριμένο έργο για τη δημιουργία αιολικού πάρκου. Η κυβέρνηση άναψε το πράσινο φως αποδεχόμενη τους περιβαλλοντικούς όρους παρότι η περιοχή είναι προστατευόμενη από την Ευρωπαϊκή Ενωση, καθότι Natura 2000, όπως καταγγέλλουν οι κάτοικοι που αντιδρούν, και ως εκ τούτου απαγορεύεται οποιαδήποτε ανθρώπινη παρέμβαση.
Τι ακριβώς συμβαίνει και πώς καταδεικνύεται ότι πίσω από τον καπνό υπάρχουν φωτιά και οσμή σκανδάλου αποκαλύπτει η έρευνα του Documento…
Ευλογημένες… ανεμογεννήτριες
Οπως είναι γνωστό τοις πάσι, η εκκλησία διαχειρίζεται τεράστιες εκτάσεις στην Ελλάδα και συμμετέχει σε «επιχειρηματικά πλάνα» ή τις νοικιάζει προς εκμετάλλευση. Ετσι έγινε και στη συνεργασία της Ενεργειακής Μαυροβουνίου ΙΚΕ με την Ιερά Μονή Φλαμουρίου της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος και Αλμυρού στο βόρειο Πήλιο. Η δυνατότητα μίσθωσης περιοχών που η εκκλησία δηλώνει ότι της ανήκουν απορρέει και από το άρθρο 21 του κανονισμού διαχείρισης και αξιοποίησης μοναστηριακής περιουσίας και εκτέλεσης έργων (απόφαση 1004/680/7.4.2021 της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου). Κάθε μονή έχει τη δυνατότητα να επενδύει σε επωφελείς συμβάσεις με νομικά πρόσωπα που λειτουργούν εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών συστημάτων και ανεμογεννήτριες στα αγροτεμάχιά της. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Με υπογραφή του μητροπολίτη Δημητριάδος Ιγνάτιου, ο ένας και μοναδικός μοναχός στη Μονή Φλαμουρίου, ο ηγούμενός της Συμεών –μονάζει και ένας δόκιμος μοναχός–, υπέγραψε μισθωτήριο συμβόλαιο με την Ενεργειακή Μαυροβουνίου ΙΚΕ τον Ιούνιο του 2020 παρέχοντάς της 2.904 στρέμματα για την εγκατάσταση 16 ανεμογεννητριών. Το μισθωτήριο αναφέρει χαρακτηριστικά πως για τη Μονή Φλαμουρίου προβλέπεται «ως ετήσιο μίσθωμα για τα πρώτα τρία έτη της μίσθωσης το ποσό των 3.333 ευρώ ανά έτος και ετήσιο μίσθωμα 5.100 ευρώ ετησίως για κάθε ανεμογεννήτρια για τα λοιπά έτη της μίσθωσης».
Η συγκεκριμένη περιοχή ωστόσο αποτελεί μήλον της έριδος μεταξύ του Δήμου Ρήγα Φεραίου και της Ιεράς Μονής Φλαμουρίου εδώ και πολλά χρόνια. Εχει τεθεί υπό αμφισβήτηση αν η περιοχή που μίσθωσε η μονή είναι ολόκληρη υπό δική της ιδιοκτησία. Συγκεκριμένα, οι διαμάχες για τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα ξεκινούν από το 1900. Η διένεξη των χωριών του Δήμου Ρήγα Φεραίου με τη Μονή Φλαμουρίου σχετίζεται με τα όρια του δάσους του κάθε μέρους, ενώ στην περίπτωση των χωριών Βένετο και Κεραμίδι η Μονή Φλαμουρίου ισχυρίζεται ότι εκτός από το δάσος γύρω από τα χωριά κατέχει ακόμη και τα χωράφια τους.
Παρά τις αντιρρήσεις του δήμου, η μονή ακολούθησε τον… νόμο του Θεού και δεν δίστασε να προχωρήσει στη μίσθωση της αμφιλεγόμενης αυτής έκτασης. Εν προκειμένω, λοιπόν, έχουμε να κάνουμε με επικερδείς και σκοτεινές επιχειρηματικές δραστηριότητες εκκλησιαστικών παραγόντων, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν που έχουν εμπλακεί σε σκάνδαλα όπως το πολύκροτο Βατοπέδι.
Η κυβέρνηση αγνοεί την ΕΕ
Εκτός από αμφισβητούμενη, αυτή η δασική έκταση είναι και προστατευμένη από την Ευρωπαϊκή Ενωση ως περιοχή Natura 2000. Σε περιοχή όπου απαγορεύεται η ανθρώπινη δραστηριότητα και προστατεύονται το φυσικό περιβάλλον και η άγρια ζωή θα αναπτυχθεί το αιολικό πάρκο. Η εγκατάστασή του είναι θηριώδης. Καθεμία από τις 16 ανεμογεννήτριες θα έχει ύψος πύργου 127,5 μέτρα και διάμετρο ρότορα 145 μέτρα.
Παρά την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η κυβέρνηση Μητσοτάκη για ακόμη μια φορά «αποφάσισε και διέταξε», ευλογώντας τις σχέσεις της με την εκκλησία. Συγκεκριμένα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επέλεξε πριν από ένα χρόνο, τον Ιούλιο του 2023, να εγκρίνει με την απόφαση ΔΙΠΑ/54148/3588 την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών στο δάσος Φλαμουρίου, παρόλο που η εν λόγω περιοχή προστατεύεται ως περιοχή Ζώνης Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα καθώς και Ειδική Ζώνη Διατήρησης – Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και εντάσσεται στο δίκτυο Natura 2000. Η εταιρεία που θα εκμεταλλευτεί το αιολικό πάρκο μίσθωσε την έκταση και επένδυσε σε αυτή σαν να ήταν σίγουρη εξαρχής πως δεν θα ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι είναι περιοχή ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000.
Εντονες αντιδράσεις των κατοίκων
Την έντονη αντίθεση και την οργή τους για τις ενέργειες του ηγούμενου και της πολιτείας εξέφρασαν οι κάτοικοι του Δήμου Ρήγα Φεραίου επισημαίνοντας ότι η περιοχή σχεδιάζεται να μετατραπεί σε απέραντο βιομηχανικό εργοτάξιο ανεμογεννητριών που θα επιφέρει κι άλλες καταστροφές με διάσπαρτα δομικά έργα και άλλες κατασκευές. Αλλωστε, η περιοχή εγκατάστασης των ανεμογεννητριών βρίσκεται δίπλα στις πλημμυρισμένες εκτάσεις της λίμνης Κάρλας, όπου έχει συντελεστεί ήδη σοβαρή καταστροφή εξαιτίας των εγκληματικών ελλείψεων στην αντιπλημμυρική προστασία από το κράτος. Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών θα επιφέρει ένα ακόμη σοβαρό πλήγμα στους αγρότες και τους κατοίκους της περιοχής αλλά και στην πανίδα.
Προχώρησαν μάλιστα σε ψήφισμα διαμαρτυρίας, στο οποίο δήλωσαν χαρακτηριστικά: «Η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών αναμένεται να πραγματοποιηθεί στην καρδιά μιας δασικής περιοχής με αιωνόβια δένδρα βελανιδιάς (δρυς), υψηλής φυσικότητας, ενταγμένης στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο “Natura 2000” και πάνω από μια περιοχή ευαίσθητη οικολογικά, όπως είναι η λίμνη Κάρλα».
Μάλιστα, με αποφάσεις που έλαβε στις 2.7.21 και 21.7.21 το τοπικό συμβούλιο του χωριού Καναλίων του Δήμου Ρήγα Φεραίου τάσσεται ενάντια στην πρόταση για εγκατάσταση ανεμογεννητριών στην περιοχή, ζητώντας μάλιστα και από το δημοτικό συμβούλιο να υιοθετήσει ανάλογη απόφαση. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και το τοπικό συμβούλιο Κεραμιδίου στις 29.7.21 καθώς η κοπή αιωνόβιων δέντρων αφήνει ανοιχτές πληγές στο φυσικό περιβάλλον τής υπό προστασία της ΕΕ έκτασης.
Τη σκυτάλη πήρε το δημοτικό συμβούλιο Ρήγα Φεραίου με διαδοχικές αποφάσεις στις 3.8.21 και 20.4.23, με τις οποίες αντιτίθεται στην προώθηση σχεδιασμών από την πλευρά της κυβέρνησης που θα καταστρέψουν το Μαυροβούνι, ενώ και το Περιφερειακό Συμβούλιο Θεσσαλίας με απόφασή του στις 30.9.2021 στέκεται κι εκείνο αρνητικά στις εξελίξεις αυτές επισημαίνοντας ότι η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών θα κατακερματίσει και θα απαξιώσει εκτάσεις γης, με διανοίξεις δρόμων και άλλες μη αναστρέψιμες παρεμβάσεις σε περιοχές πραγματικούς «θεματοφύλακες» του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, οι περισσότερες από τις οποίες παρέμεναν ως σήμερα αδιατάρακτες.
Οι προειδοποιήσεις της Κομισιόν
Εν τω μεταξύ ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με επιστολή της προς την ελληνική κυβέρνηση τον Φεβρουάριο του 2023 τόνισε ότι η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε περιοχές που εντάσσονται στο δίκτυο Natura 2000 μπορούν να αποβούν μοιραίες για τον οικότοπο. Συνεπώς, τέτοιες περιοχές, όπως είναι και το δάσος Φλαμουρίου της ιεράς μονής, το οποίο μισθώθηκε για αιολικό πάρκο και το ενέκρινε η κυβέρνηση Μητσοτάκη εκείνη τη χρονιά, θα πρέπει να προστατεύονται ώστε να μην υπάρξει η παραμικρή ανθρώπινη παρέμβαση η οποία μπορεί να απειλήσει τα πιο πολύτιμα και τα πλέον απειλούµενα είδη.
Σε διαφορετική περίπτωση, η Κομισιόν καλείται να επιβάλει πρόστιμο στο κράτος-μέλος για παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Αλλωστε, η σημασία που δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις προστατευόμενες περιοχές επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι στην περίπτωση της Ελλάδας χρηματοδοτεί τις περιοχές Natura 2000 με 1 δισ. ευρώ – η κυβέρνηση όμως έχει δείξει αρκετές φορές την προτίμησή της στους κανόνες της αγοράς. Σύμφωνα με το πλαίσιο δράσεων προτεραιότητας της χώρας για την περίοδο 2021-27, που έχει εγκριθεί από την ΕΕ, από το 1 δισ. ευρώ για την Ελλάδα, τα 641 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν σε μέτρα διατήρησης και αποκατάστασης οικότοπων και βιότοπων που φιλοξενούν σημαντικά είδη άγριας ζωής.
«Το ελληνικό κράτος δεν αξιοποίησε την τεχνική υποστήριξη της Κομισιόν»
Σε πολλές συνεδριάσεις της η Κομισιόν είχε χαρακτηρίσει τις προσπάθειες των ελληνικών αρχών ανεπαρκείς, καθώς η Ελλάδα είχε ήδη καταδικαστεί το 2014 για περιοχές Natura και είχε λάβει αρκετές αυστηρές συστάσεις. Στην επιστολή
-αναφορά του Φεβρουαρίου του 2023 τονίζεται ακόμη ότι ο κρατικός μηχανισμός δεν αξιοποίησε την τεχνική υποστήριξη που πρόσφερε η Κομισιόν. Συγκεκριμένα επισήμανε μεταξύ άλλων στην επιστολή της:
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη στην Ελλάδα [INFR(2014)4073] λόγω μη συμμόρφωσής της με την οδηγία για τους οικότοπους (οδηγία 92/43/ΕΟΚ) κατά τον σχεδιασμό έργων αιολικών πάρκων. Σύμφωνα με την οδηγία, όλα τα σχέδια και τα έργα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε τόπους Natura 2000 πρέπει να υποβάλλονται σε κατάλληλη εκτίμηση των επιπτώσεών τους στους τόπους αυτούς».
Στην ίδια επιστολή η Κομισιόν έδωσε προθεσμία δύο μηνών για συμμόρφωση της Ελλάδας με τον κανονισμό για τις περιοχές Natura 2000 και το ειδικό χωροταξικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Σε διαφορετική περίπτωση η Ελλάδα θα οδηγηθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Παρ’ όλα αυτά, η πράσινη αυτή ενίσχυση υποτιμήθηκε και προτεραιότητα για τη Μονή Φλαμουρίου ήταν το… εκκλησιαστικό real estate και μάλιστα με την έγκριση της πολιτείας.