Η Τουρκία, με τις πολιτικές που υιοθετεί ακροβατεί σε ένα επικίνδυνο γεωπολιτικό σχοινί, και αν παραπατήσει, κινδυνεύει να βρεθεί εκτός του διχτυού ασφαλείας που συνιστούν το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο και η νατοϊκή συμμαχία…
Αυτά υπονοεί με άρθρο του στο National Interest ο τουρκικής καταγωγής καθηγητής του Πανεπιστημίου Georgetown και γνωστός γεωπολιτικός αναλυτής Sinan Ciddi.
Όπως επισημαίνει, «ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Mevlut Cavusoglu αναμένεται να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον στα μέσα Ιανουαρίου, με σκοπό να εξασφαλίσει την υλοποίηση των πολυπόθητων στόχων της Άγκυρας.
Ωστόσο, η «μπάλα» για τους Τούρκους θα πρέπει να παραμείνει χαμηλά, καθώς η Ουάσιγκτον και η κυβέρνηση Biden είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικές ως προς το τι ζητά ο Erdogan…
Σε κάθε περίπτωση, εάν ο Cavusoglu καταλήξει σε κάποια συμφωνία με τον Αμερικανό ομόλογό του, η Τουρκία πρέπει να ευθυγραμμίσει την εξωτερική της πολιτική με τους δυτικούς συμμάχους της.
Εν όψει της επίσκεψης Cavusoglu, η Άγκυρα προέβη, για άλλη μια φορά, σε πρωτοβουλίες για να κάνει βήματα προς τη Δύση.
Τις πρώτες ημέρες του 2023, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, μαζί με το αντίστοιχο στην Τουρκία, ανακοίνωσαν μια μεγάλη προσπάθεια συνεργασίας, με αποτέλεσμα τον καθορισμό και την επιβολή κυρώσεων σε διάφορες οντότητες του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στην Τουρκία.
Την τελευταία δεκαετία, η Τουρκία έχει απογοητεύσει τους δυτικούς εταίρους της στην προσπάθειά τους να νικήσουν το ISIS, κυρίως «κλείνοντας τα μάτια» σε ανθρώπους που διέρχονται από τη χώρα για να ενταχθούν στις τάξεις του Daesh – πέρα από την άμεση υποστήριξη άλλων ομάδων που συνδέονται με την Αλ Κάιντα, όπως η Hayat Tahrir Al- Sham (HTS).
Η Τουρκία έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο στη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Η Άγκυρα έχει πουλήσει μαχητικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη στον ουκρανικό στρατό, ενώ διευκόλυνε την αποστολή ουκρανικών σιτηρών στις παγκόσμιες αγορές.
Τέλος, έχει επίσης προβεί σε συμβολικές κινήσεις για τον τερματισμό (ορισμένων) ρωσικών χρηματοοικονομικών ροών απαγορεύοντας τη χρήση του συστήματος ανταλλαγής μηνυμάτων MIR – την εναλλακτική της Μόσχας στην υπηρεσία SWIFT.
Με αυτές τις πρωτοβουλίες, η Άγκυρα πιστεύει ότι έχει αποδείξει πως είναι αξιόπιστος σύμμαχος της Δύσης και για αυτό θα πρέπει να επιβραβευτεί από τους συμμάχους της.
Συγκεκριμένα, ο Cavusoglu είναι πιθανό να… εκλιπαρήσει τους ομολόγους του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα από την κυβέρνηση Biden για να αποκτήσει η Τουρκία μαχητικά αεροσκάφη F-16.
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ είναι επίσης πιθανό να προσπαθήσει να πείσει την Ουάσιγκτον να ανταποκριθεί θετικά στη νέα πολιτική επιδίωξη της Άγκυρας, να αποκαταστήσει σχέσεις με το καθεστώς Assad – κάτι στο οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιτίθενται κατ’ αρχήν.
Όνειρα θερινής νυκτός…
Τα αιτήματα της Τουρκίας είναι πιθανό να μείνουν ανεκπλήρωτα, και δικαίως.
Ναι, η Δύση θα πρέπει να χαιρετίσει τις πρόσφατες κινήσεις της Άγκυρας να στοχεύσει το ISIS εντός της Τουρκίας.
Ωστόσο, η Ουάσιγκτον πρέπει να απαιτήσει πολύ περισσότερα από την Άγκυρα σε αυτό το διάστημα: η Τουρκία συνεχίζει να υποστηρίζει ριζοσπαστικές οντότητες στη Συρία, κυρίως το HTS, και συνεχίζει να απειλεί μια νέα χερσαία εισβολή που στοχεύει τους Κούρδους της Συρίας που συνδέονται με τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) – μια ομάδα που η Άγκυρα χαρακτηρίζει τρομοκρατική οργάνωση και την οποία υποστηρίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στις συνεχιζόμενες προσπάθειές τους για την εξάλειψη του ISIS.
Ομοίως, η Άγκυρα συνεχίζει να προσφέρει καταφύγιο στη Χαμάς εντός της Τουρκίας, παρέχοντάς της χώρους γραφείων, διαβατήρια στους ηγέτες της και πρόσβαση στον Πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan.
Τουλάχιστον, ο υπουργός Εξωτερικών Antony Blinken θα πρέπει να παρακαλέσει τον Τούρκο ομόλογό του να χαρακτηρίσει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οντότητα και την Τουρκία να τερματίσει τη σχέση της μαζί της.
Αυτό θα ήταν το ελάχιστο που θα μπορούσε να κάνει η Άγκυρα για να πείσει τους δυτικούς συμμάχους της ότι είναι σοβαρά να χαλιναγωγήσει την υποστήριξή της σε τρομοκρατικές οργανώσεις.
Αυτός είναι ο μόνος τρόπος που θα μπορούσαν να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για την αφαίρεση της Τουρκίας από τη «γκρίζα λίστα» – μια παγκόσμια λίστα παρακολούθησης των κρατών που εμπλέκονται σε ξέπλυμα χρήματος και χρηματοδότηση τρομοκρατικών οντοτήτων.
Ο Erdogan πρέπει επίσης να επιτρέψει στο τουρκικό κοινοβούλιο να επικυρώσει την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Από τα μέσα του 2022, η Τουρκία έχει εγείρει πολλά εμπόδια σε αυτό το θέμα, απαιτώντας από τη Σουηδία να λάβει συγκεκριμένα μέτρα κατά του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).
Για τον σκοπό αυτό, η Σουηδία όχι μόνο έδωσε προφορικές διαβεβαιώσεις στην Τουρκία, αλλά εξέδωσε και αρκετά άτομα τα οποία η Άγκυρα κατηγόρησε ως τρομοκράτες του PKK.
Ο Erdogan δεν είναι ικανοποιημένος και θέλει η Σουηδία να παραδώσει περισσότερα άτομα προτού σκεφτεί να δώσει πράσινο φως για την ένταξη της στο ΝΑΤΟ.
Αυτή η περίπτωση επιτέλους επικρίθηκε από τη Σουηδία, και δικαίως.
Ο Σουηδός πρωθυπουργός Ulf Kristersson παρέδωσε ένα σημαντικό μήνυμα στην Άγκυρα λέγοντας «Η Τουρκία επιβεβαιώνει ότι έχουμε κάνει ό,τι είπαμε ότι θα κάνουμε, αλλά λέει επίσης ότι θέλει πράγματα που δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να της δώσουμε».
Αυτός πρέπει να είναι ο τρόπος προσέγγισης της Τουρκίας: να μην ενδώσει σε παράλογες απαιτήσεις που έχουν σκοπό να εξυπηρετήσουν τις εσωτερικές πολιτικές ανάγκες του Εrdogan.
Η υιοθέτηση μιας υποτιθέμενης σκληρής στάσης για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα βραχυπρόθεσμο μέτρο που δείχνει στους Τούρκους ψηφοφόρους ότι ο Εrdogan θεωρεί τη σκανδιναβική χώρα υπεύθυνη για την υποτιθέμενη υποστήριξή της στο PKK.
Αυτός είναι ο ίδιος λόγος για τον οποίο η Τουρκία απειλεί να εισβάλει στη Συρία.
Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να καταλάβει ότι αυτή τη στιγμή, κάθε πολιτική σκηνή στην Τουρκία επικεντρώνεται στην επανεκλογή του Εrdogan.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, ο Blinken θα πρέπει να είναι πολύ ειλικρινής με τον υπουργό Cavusoglu: Εάν η Ουάσιγκτον πρόκειται να εισακούσει τις απαιτήσεις της Τουρκίας, εναπόκειται στην Άγκυρα να ενεργήσει ως σύμμαχος.
Αυτό σημαίνει άνευ όρων τουρκικές διαβεβαιώσεις ότι δεν θα συμβεί εισβολή στη Συρία, η Σουηδία και η Φιλανδία θα ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, ο Erdogan θα χαρακτηρίσει τη Χαμάς τρομοκρατική οντότητα και θα εκδιώξει τα μέλη της από την Τουρκία, η Άγκυρα θα παράσχει εγγυήσεις ότι θα διεξαχθούν ελεύθερες και δίκαιες προεδρικές εκλογές, με υποψήφιους της αντιπολίτευσης όπως ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Ekrem Imamoglu, θα απελευθερωθεί ο Osman Kavala, θα αποκατασταθεί το κράτος δικαίου και, το κυριότερο, η Άγκυρα θα αποδείξει απερίφραστα ότι είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ απομακρύνοντας το ρωσικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας S-400.
Μόλις τον περασμένο μήνα, το Υπουργείο Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών επέβαλε κυρώσεις στον Sitki Ayan, έμπιστο του Erdogan για «πώληση πετρελαίου αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων» στην Κίνα και τη Ρωσία, τα έσοδα από τα οποία προσδιορίστηκε ότι είχαν γεμίσει τα ταμεία των Ιρανική Ισλαμική Επανάσταση των Φρουρών-Δύναμη Qods.
Αυτό μας λέει ότι οι αρχές των ΗΠΑ γνωρίζουν τι είναι ικανή και πρόθυμη να κάνει η Άγκυρα προκειμένου να παραβιάσει το αμερικανικό και το διεθνές δίκαιο.
Η συνάντηση των αρχηγών εξωτερικής πολιτικής είναι μια ευκαιρία για τις Ηνωμένες Πολιτείες να πουν στην Τουρκία ότι φτάνει» καταλήγει ο Sinan Ciddi.
Ο Sinan Ciddi είναι συνεργάτης του Ιδρύματος για την Άμυνα των Δημοκρατιών (FDD), όπου εργάζεται στο Πρόγραμμα του FDD για την Τουρκία και στο Κέντρο Στρατιωτικής και Πολιτικής Ισχύος (CMPP).
Είναι επίσης Αναπληρωτής Καθηγητής Σπουδών Ασφαλείας στο Command and Staff College-Marine Corps University και στο School of Foreign Service του Πανεπιστημίου Georgetown.
