Αιφνιδιαστικά, τόσο οι Κούρδοι της Τουρκίας (PKK), όσο και οι Κούρδοι της Συρίας (PYD) “παραδόθηκαν” στην υψηλή κυριαρχία του Ερντογάν και των υποτακτικών του “τζιχαντιστών” στη Συρία. Η συνέχεια μπορεί ίσως να είναι ακόμη πιο αιφνιδιαστική και πιο τραγική.
Π.Λ.*
Λίγο αφότου η εικόνα της τσαλακώθηκε από τις σφαγές αμάχων στην δυτική Συρία με σεκταριστικά κίνητρα, η κυβέρνηση της Δαμασκού επιδεικνύει μια μεγάλη επιτυχία χάρη στη συμφωνία που υπέγραψε με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) για την υπαγωγή στην κεντρική εξουσία του αυτονομημένου κουρδοκρατούμενου ανατολικού τρίτου της συριακής επικράτειας.
Αυτό που οι Κούρδοι αυτονομιστές, οι οποίοι ελέγχουν το στρατιωτικό μέτωπο των SDF, αρνήθηκαν πεισματικά όλα τα χρόνια κατά τα οποία η Ρωσία μεσολαβούσε για την συμφιλίωση τους με τον Μπασάρ αλ Άσαντ, υπό όρους σχετικής αυτονομίας, έγινε εντέλει πραγματικότητα μετά την αλλαγή καθεστώτος του περασμένου Δεκεμβρίου και την ανάληψη της εξουσίας στη Δαμασκό από τους τζιχαντιστές της οργάνωσης HTS και τους συμμάχους τους.
Καταλυτικό ρόλο στην μεταστροφή των SDF έπαιξαν προφανώς οι πάγιες απειλές της Άγκυρας, προστάτιδας του νέου συριακού καθεστώτος, για άλλη μία στρατιωτική επέμβαση στη βόρεια Συρία, αλλά κυρίως οι αδιευκρίνιστες προθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ ως προς την διατήρηση της αμερικανικής δύναμης πεζοναυτών στα κουρδοκρατούμενα εδάφη, την οποία και είχε επιχειρήσει να αποσύρει κατά την πρώτη του προεδρική θητεία.
Σημαντικό ρόλο αναμφίβολα έπαιξε και η πολιτική διαδικασία που δρομολογήθηκε εντός Τουρκίας μετά το άνοιγμα των Ερντογάν και Μπαχτσελί προς τον φυλακισμένο ιδρυτή του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτζαλάν και την έκκληση του τελευταίου για αυτοδιάλυση της οργάνωσής του. Το PYD, κύρια πολιτική οργάνωση πίσω από τις SDF, αποτελεί την οιονεί θυγατρική του ΡΚΚ στη Συρία και οι διεργασίες βορείως και νοτίως των τουρκο-συριακών συνόρων εξελίσσονται αλληλοτροφοδοτούμενες.
Σύμφωνα με το κείμενο που συνυπέγραψαν ο μεταβατικός πρόεδρος της Συρίας Άχμεντ αλ Σάραα και ο στρατιωτικός διοικητής των SDF, Μαζλούμ Άμπντι, όλοι οι πολιτικοί και στρατιωτικοί θεσμοί της βορειοανατολικής Συρίας θα ενσωματωθούν στο κράτος, το οποίο θα αναλάβει έτσι τον έλεγχο των συνόρων, των αεροδρομίων και των εγκαταστάσεων άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Οι SDF συμφωνούν να στηρίξουν την κυβέρνηση στον αγώνα της κατά των “καταλοίπων” του καθεστώτος Άσαντ αλλά και εναντίον οποιασδήποτε απειλής για την ασφάλεια και την ενότητα της Συρίας. Με βάση το κείμενο της συμφωνίας, η κουρδική κοινότητα αναγνωρίζεται ως “βασική συνιστώσα του συριακού κράτους” το οποίο “εγγυάται το δικαίωμά της στην ιθαγένεια και όλα τα συνταγματικά δικαιώματα” των Κούρδων, απορρίπτοντας “το κάλεσμα για διαμελισμό, τη ρητορική μίσους και τις απόπειρες διασποράς διχόνοιας μεταξύ των διαφόρων συνιστωσών της συριακής κοινωνίας”.
Σημειώνεται ότι οι ανιθαγενείς αποτελούν σημαντικό τμήμα των Κούρδων της Συρίας, αλλά και ότι οι περιοχές που μέχρι τώρα ελέγχονταν από τις SDF, με την αμερικανική στήριξη, ξεπερνούν κατά πολύ τις ιστορικές εστίες των Κούρδων και κατοικούνται κατά 60% από Άραβες.
Δύο σημαντικές συνέπειες της συμφωνίας που συνήφθη με τις SDF αφορούν το πέρασμα υπό τον έλεγχο της Δαμασκού τόσο των πετρελαιοπηγών όσο και των φυλακών της ανατολικής Συρίας. Το πρώτο συνεπάγεται ότι η κεντρική εξουσία αποκτά κάποιους πόρους οι οποίοι θα τις φανούν πολύτιμοι για μια τόνωση της οικονομίας, άρα και πολιτική σταθεροποίηση, ιδίως όσο παραμένουν οι κυρώσεις κατά της Συρίας και δεν έχει εξασφαλισθεί ακόμη η εμπιστοσύνη των μοναρχιών του Περσικού Κόλπου, μόνων πιθανών χρηματοδοτών της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης.
Μέγα ερώτημα αποτελεί το τι θα απογίνουν οι περίπου 11.000 πρώην μαχητές του ISIS που βρίσκονται στις φυλακές των κουρδοκρατούμενων περιοχών. Θα παραμείνουν στους χώρους κράτησής τους, θα παραδοθούν στις κεντρικές αρχές ή μήπως θα απελευθερωθούν;
Κατά τα λοιπά, μόνο μειδίαμα μπορεί να προκαλέσει η αναφορά στην ισότιμη συμμετοχή εφεξής των Κούρδων στην πολιτική ζωή, όταν ο Άχμεντ αλ Σάραα έχει αποκλείσει την διενέργεια εκλογών πριν από την παρέλευση πενταετίας. Αλλά τουλάχιστον ο ηγέτης της Δαμασκού έχει πλέον τη δυνατότητα να εμφανισθεί “συμπεριληπτικός” στα μάτια της διεθνούς κοινότητας.
Μένει να φανεί αν η συμφωνία με τον Σάραα απομακρύνει ή όχι τους Κούρδους αυτονομιστές από την ισραηλινή επιρροή, η οποία μέχρι τώρα ήταν ισχυρή. Προς το παρόν, το εβραϊκό κράτος “παρηγορείται” με τον αεροπορικό βομβαρδισμό που πραγματοποίησε εναντίον δύο βάσεων του αλλοτινού συριακού στρατού στα περίχωρα της Ντάραα, κοντά στα σύνορα με την Ιορδανία, καθώς και με την έκφραση προθυμίας, δια του ισραηλινού κυβερνητικού εκπροσώπου, να προστατευθεί, στον απόηχο των σφαγών των Αλαουιτών, η μειονότητα των Δρούζων στα νοτιοανατολικά.
* Ο τίτλος και ο υπότιτλος του άρθρου ανήκουν στον Π.Λ., συντάκτη της Ίσκρα.
