ιεργασίες στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη… σωτηρία της Ουκρανίας, την ώρα που συνομιλίες μεταξύ Κιέβου, ΗΠΑ και Μόσχας εντείνονται με στόχο την ειρήνη μετά από 3 χρόνια πολέμου.
Όπως αναφέρει το Politico, οι ευρωπαϊκές χώρες επεξεργάζονται ένα εναλλακτικό σχέδιο «έκτακτης ανάγκης», ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος να ξεμείνει η Ουκρανία από χρήματα στις αρχές του επόμενου έτους, σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία για τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων υπέρ του Κιέβου.
Πριν από έναν μήνα, οι ηγέτες της Ε.Ε. ήλπιζαν ότι θα συμφωνήσουν σε μία πρόταση που θα επέτρεπε την αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών αποθεμάτων για ένα «δάνειο αποζημιώσεων» ύψους 140 δισ. ευρώ. Ωστόσο, το σχέδιο προσέκρουσε στη σφοδρή αντίσταση του πρωθυπουργού του Βελγίου, Μπαρτ Ντε Βέβερ, στη χώρα όπου κρατούνται τα μεγαλύτερα ρωσικά κεφάλαια.
Με τις ειρηνευτικές συνομιλίες να επιταχύνονται και τα ταμεία της Ουκρανίας να αδειάζουν, το ζήτημα των ρωσικών assets αποκτά χαρακτήρα κατεπείγοντος.
«Αν δεν δράσουμε, άλλοι θα προλάβουν να το κάνουν πρώτοι», ανέφερε υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Ε.Ε. υπό καθεστώς ανωνυμίας.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν (μέσα στο κεφάλι τους) ότι η νέα ειρηνευτική προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ ίσως ενισχύσει τη στήριξη στο σχέδιο αξιοποίησης των παγωμένων πόρων για τη χορήγηση αποζημιωτικού δανείου στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το πλαίσιο του σχεδίου, τα χρήματα θα επιστρέφονταν στη Μόσχα μόνο αν η Ρωσία δεχόταν μελλοντικά να πληρώσει πολεμικές αποζημιώσεις, κάτι που θεωρείται εξαιρετικά απίθανο.
Η ακατονόμαστη Πρόεδρος της Κομισιόν αναμένεται να ζητήσει από τις υπηρεσίες της να παρουσιάσουν σχέδιο νομικού κειμένου μέσα στις επόμενες ημέρες, καθώς η δυναμική υπέρ της λύσης αυξάνεται.
Το βελγικό «μπλόκο» και ο φόβος ρωσικών αντιποίνων
Παρά τις εντατικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Βελγίου και Κομισιόν τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ντε Βέβερ επιμένει ότι υπάρχουν σοβαρά ζητήματα νομικής ευθύνης και κίνδυνος ρωσικών αντιποίνων, εάν τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία χρησιμοποιηθούν για το δάνειο.
Έτσι, οι τεχνοκράτες στις Βρυξέλλες εξετάζουν πλέον πώς θα στηριχθεί η Ουκρανία σε περίπτωση που το μεγάλο σχέδιο δεν «κλειδώσει» έως τη Σύνοδο Κορυφής της 18ης Δεκεμβρίου.
Το «Plan B»: Ένα δάνειο-γέφυρα για να μη χρεοκοπήσει η Ουκρανία
Σύμφωνα με τέσσερις αξιωματούχους, η λύση που συγκεντρώνει υποστήριξη είναι η δημιουργία ενός «δανείου-γέφυρας», το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από κοινοτικό δανεισμό και θα κρατήσει την Ουκρανία όρθια κατά τους πρώτους μήνες του 2026.
Το δάνειο-γέφυρα θα λειτουργήσει προσωρινά, μέχρι να συμφωνηθεί και να οργανωθεί πλήρως το μεγάλο δάνειο αποζημιώσεων, με τρόπο που να ικανοποιεί το Βέλγιο.
Δύο διπλωμάτες σημείωσαν ότι το Κίεβο θα μπορούσε να αποπληρώσει το δάνειο-γέφυρα μόλις λάβει τα χρήματα από το κύριο δάνειο αποζημιώσεων.
Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Λιθουανία και το Λουξεμβούργο παροτρύνουν την Κομισιόν να συνεχίσει εντατικά την προετοιμασία των σχεδίων χρηματοδότησης.
Ο Επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις είχε ήδη προειδοποιήσει από τις 4 Νοεμβρίου: «Όσο περνούν οι μέρες χωρίς λύση, τόσο πιο δύσκολο θα γίνει».
Η Κομισιόν αντιλαμβάνεται ότι ο χρόνος τελειώνει καθώς το Κίεβο προειδοποιεί ότι ενδέχεται να μείνει χωρίς πόρους μέσα στους πρώτους μήνες του 2026.
Ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε την Τρίτη ότι η λύση θα «οριστικοποιηθεί τις επόμενες ημέρες» και ότι θα «διασφαλίσει πλήρως τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας».
Μακροπρόθεσμα, το δάνειο αποζημιώσεων είναι η μία και μοναδική ρεαλιστική επιλογή. Τα κράτη-μέλη δεν έχουν διάθεση να βάλουν χρήματα από τους εθνικούς τους προϋπολογισμούς, καθώς ήδη πιέζονται από ελλείμματα και υψηλό κόστος δανεισμού.
«Πρέπει να πείσουμε τους Βέλγους. Δεν υπάρχει άλλη λύση», ανέφερε διπλωμάτης της Ε.Ε.
Ένα ενδεχόμενο είναι να συνδυαστεί το δάνειο αποζημιώσεων με ένα από τα εναλλακτικά σενάρια, αρκεί αυτό να μη καθυστερήσει υπερβολικά.
Το πιο δύσκολο ζήτημα είναι ότι κάθε μορφή κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού απαιτεί ομοφωνία. Η Ουγγαρία έχει εδώ και καιρό εκφράσει ξεκάθαρη αντίθεση σε νέες πρωτοβουλίες χρηματοδότησης για την Ουκρανία.
Μία πιθανή λύση θα ήταν να παρουσιαστεί το δάνειο-γέφυρα ως μέτρο για την ανοικοδόμηση και όχι για τη χρηματοδότηση του πολέμου.
Η προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ να φέρει Ουκρανία και Ρωσία πιο κοντά σε μια συμφωνία αποτελεί επίσης παράγοντα που επηρεάζει το στρατηγικό σχέδιο