Ενώ η Ευρώπη συζητά, η αφρικανική ήπειρος έχει προ πολλού επιλέξει την πλευρά της στο
παλαιστινιακό ζήτημα. «Η υπόθεση του παλαιστινιακού λαού είναι η δική μας υπόθεση, και ως Αφρικανοί, γνωρίζουμε καλά τι σημαίνει να βλέπουμε τη γη μας να αποσπάται από εμάς, τι σημαίνει να βλέπουμε το πεπρωμένο μας να αποφασίζεται αλλού, σε χάρτες σχεδιασμένους από χέρια που δεν γνωρίζουν τη γλώσσα μας ή τον πόνο μας. Δεν είμαστε εναντίον του εβραϊκού λαού, όπως ακριβώς δεν είμαστε εναντίον κανενός λαού.
Είμαστε εναντίον κάθε συστήματος που καταπιέζει, αποικίζει και
απανθρωποποιεί. Είτε πρόκειται για ιμπεριαλισμό, σιωνισμό είτε για δικτατορία του κέρδους». Αυτά ήταν τα λόγια του Thomas Sankara, επαναστάτη ηγέτη και προέδρου της Μπουρκίνα Φάσο, στη σύνοδο κορυφής του Κινήματος των Αδεσμεύτων στη Χαράρε το 1986.
Σαράντα χρόνια αργότερα, αυτά τα λόγια είναι και παραμένουν εκπληκτικά επίκαιρα. Δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί. Ενώ κάποια πράγματα έχουν αλλάξει σε μέρη της Ευρώπης, σε άλλες χώρες όπως η Αυστρία, η Δανία, η Φινλανδία, η Γερμανία, η
Ιταλία, η Λιθουανία και η Ολλανδία, η συζήτηση συνεχίζεται σχετικά με το εάν και πώς θα αναγνωριστεί το Κράτος της Παλαιστίνης.
Ωστόσο, η Αφρική έχει από καιρό επιλέξει την πλευρά της: 52 από τις 54 χώρες έχουν αναγνωρίσει επίσημα την Παλαιστίνη, αφήνοντας εκτός μόνο το Καμερούν και την Ερυθραία. Αυτή η υποστήριξη δεν πηγάζει από εχθρότητα προς τον εβραϊκό λαό, αλλά από ένα ευρύτερο όραμα: την παλαιστινιακή υπόθεση ως μέρος ενός παγκόσμιου αγώνα κατά της αποικιοκρατίας, του ιμπεριαλισμού και της
εκμετάλλευσης. Άλλωστε, σχεδόν όλες οι χώρες της Αφρικής γνωρίζουν/ έχουν βιώσει τι σημαίνει ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ και Ιμπεριαλισμός.
Τη δεκαετία του 1970, η αφρικανική υποστήριξη για την παλαιστινιακή υπόθεση ήταν ήδη εμφανής. Το 1979, για παράδειγμα, ο Σενεγαλέζος ποιητής-πρόεδρος Λεοπόλδος Σεντάρ Σενγκόρ απέρριψε τις προτάσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μεναχέμ Μπέγκιν, δηλώνοντας ότι το Ισραήλ δεν μπορούσε να απαιτήσει αναγνώριση χωρίς να αντιμετωπίσει τον δικό του ρατσισμό. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1988, έγινε ένα άλλο σημαντικό βήμα: στις 15 Νοεμβρίου, ο Γιασέρ Αραφάτ κήρυξε την παλαιστινιακή ανεξαρτησία στο Αλγέρι. Την ίδια ημέρα, η Αλγερία έγινε το πρώτο κράτος στον κόσμο που αναγνώρισε
επίσημα τη νέα οντότητα. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, 75 άλλες χώρες ακολούθησαν το παράδειγμά τους, και μεταξύ των ταχύτερων ήταν πολλά αφρικανικά κράτη: από το Σουδάν μέχρι την Αίγυπτο, τη Νιγηρία και την Μπουρκίνα Φάσο, ακόμη η Σενεγάλη, η Γουινέα, το Μαρόκο, η Τυνησία και η Μαυριτανία.
Αυτές ήταν χώρες που έβγαιναν πρόσφατα από την αποικιοκρατία και έβλεπαν την παλαιστινιακή αντίσταση ως αντανάκλαση του δικού τους αγώνα για ελευθερία, χωρίς να εγκαταλείψουν τις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ. Μετά το απαρτχάιντ, το 1995, ο Νέλσον Μαντέλα έκανε την επίσημη αναγνώριση της Παλαιστίνης μια από τις πρώτες συμβολικές αποφάσεις της νέας Νότιας Αφρικής.
Σήμερα, η Πρετόρια όχι μόνο διατηρεί αυτή τη θέση, αλλά έχει επίσης καταγγείλει το Ισραήλ για γενοκτονία ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, ζητώντας οικονομικές και πολιτιστικές κυρώσεις παρόμοιες με εκείνες που κάποτε απομόνωσαν το νοτιοαφρικανικό καθεστώς.
«Ξέρω ότι για πολλούς αυτό μπορεί να φαίνεται σαν μια συμβολική χειρονομία, αλλά στην πραγματικότητα, ακριβώς σε επίπεδο συμβολισμού, αντιπροσωπεύει ένα είδος σημείου καμπής, γιατί μόλις αναγνωρίσεις το Κράτος
της Παλαιστίνης, ουσιαστικά τοποθετείς την Παλαιστίνη και το Ισραήλ στο ίδιο επίπεδο όσον αφορά τη μεταχείριση βάσει του διεθνούς δικαίου». (Philippe Sands, γαλλο-βρετανός δικηγόρος και καθηγητής Νομικής στους New York Times”)
Ενώ τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης (δυστυχώς, μαζί και η Ελλάδα) συνεχίζει να αναρωτιέται για το «αν» και το «πότε», η Αφρική έχει ήδη αποφασίσει «γιατί» και «πώς». Χωρίς «αν», «και» ή «αλλά».
Ίσως ήρθε η ώρα οι χώρες του “Βορρά” να κοιτάξουν τον Νότο ως έναν «Δάσκαλο», ικανό να διδάξει τι πραγματικά σημαίνει να διαλέγεις πλευρά.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
αρχιτέκτων- συγγραφέας
Το τελευταίο του βιβλίο “Παιζω-γραφίες” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις manifesto.
