1.Η σημερινή θέση της βιομηχανίας μας.

Στον παρακάτω πίνακα, που περιλαμβάνει όλες τις χώρες της ΕΕ και ορισμένες ακόμη ευρωπαϊκές χώρες,  φαίνεται ότι στη βιομηχανία και συγκεκριμένα στον δείκτη (αναλογία ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) της βιομηχανίας, προς συνολική ΑΠΑ), η χώρα βρίσκεται σε μία από τις χειρότερες θέσεις το 2019 (14,6%) σε σχέση με το μέσο όρο της  ΕΕ 27 που ήταν 19,7%, σε χειρότερη θέση από 23 χώρες της ΕΕ, ενώ είμαστε  σε καλύτερη θέση μόνο σε σχέση με Γαλλία= 13,5%, με Μάλτα = 9,8%. με Κύπρο= 8% και με Λουξεμβούργο= 6,5 %.

Αυτό το αρνητικό μας ρεκόρ, είναι διαχρονικό και φαίνεται και από τα άλλα δεδομένα  που παρατίθενται στη συνέχεια.

Με βάση τον παραπάνω πίνακα, βλέπουμε ότι η ΑΠΑ της βιομηχανίας στην Ελλάδα είναι στο 14,6% όταν ο Μ.Ο στην ΕΕ είναι 19,7%.

Όπως βλέπουμε, όμως και από τον παραπάνω πίνακα, η συμμετοχή της βιομηχανίας στο σύνολο της παραγωγής μας , είναι με κάποιες διακυμάνσεις σταδιακά μειούμενη, ως τάση, χαρακτηριστικό της παραγωγικής υποβάθμισης της χώρας μας. Αλλά και στο διάγραμμα που ακολουθεί, βλέπουμε πως και η μεταποίηση που αποτελεί  τη βασική συνιστώσα της βιομηχανίας μας, ακολουθεί φθίνουσα πορεία. Στο σχετικό διάγραμμα φαίνεται ότι η Ελλάδα, το 2017 , βρίσκεται στην 6^η χειρότερη θέση ανάμεσα στις 27 χώρες της Ε.Ε.

File:F2 Relative importance of Manufacturing (NACE Section C)   2017 (% share of value added and employment in the non-financial business economy total).png

• Με βάση λοιπόν τους πίνακες και το διάγραμμα,   βλέπουμε πως διαχρονικά είμαστε ανάμεσα στις  τελευταίες χώρες στην ΕΕ όσον αφορά την βιομηχανία μας και την μεταποίηση ως προς την ΑΠΑ,   ξεπερνώντας μόνο Κύπρο,  Ολλανδία,  Λουξεμβούργο, Λετονία, Ισπανία. Πίνακες και διαγράμματα αποτυπώνουν,  όπως φαίνεται, τη διαχρονική μας υστέρηση στη βιομηχανία και στη μεταποίηση. Οι όποιες κριτικές ακούγονται σήμερα   ειδικά από κυβερνήσαντες (πολιτικούς και Κόμματα) είναι χωρίς αξία.

Επίσης,   όπως βλέπουμε από τον πίνακα που ακολουθεί,   ο δευτερογενής τομέας που περιλαμβάνει και  τη βιομηχανία,   διαχρονικά   κατρακυλάει,  ενώ ο τριτογενής τομέας (υπηρεσίες)   συνεχώς αναβαθμίζεται.

Εδώ, να επισημάνουμε  πως στα αρνητικά δεδομένα για την Οικονομία μας, δεν είναι αυτή καθαυτή η ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα (ανάπτυξη υπηρεσιών), αλλά ότι οι υπηρεσίες που αναπτύσσονται στη χώρα μας αφορούν τη λεγόμενη ρηχή επιχειρηματικότητα, δηλαδή κομμωτήρια, σουβλατζίδικα, καφενεία κλπ και όχι επιχειρηματικότητα που συνδέεται με τον δευτερογενή τομέα (πχ καταστήματα πώλησης γεωργικών μηχανημάτων , ηλεκτρικών ειδών κλπ

Ο παρακάτω πίνακας,   είναι ενδεικτικός της καθυστέρησης που έχει ο δευτερογενής τομέας, που περιλαμβάνει και την βιομηχανία,   διαχρονικά.

Διαχρονική εξέλιξη στον  προσανατολισμό της οικονομίας μας

2.Διαχρονικές ευθύνες κυβερνήσεων και κομμάτων

Για την κατάσταση αυτή στη βιομηχανία μας,   δύο παράγοντες έχουν την κύρια ευθύνη,   οι εξής:. Πρώτον οι κατά καιρό κυβερνήσεις, που υποτίμησαν και δεν στήριξαν τη μεταποίησή μας και δεύτερον οι βιομήχανοι της χώρας που δεν έκαναν καμιά ουσιαστική προσπάθεια  ούτε στο εσωτερικό της χώρας,   ούτε  εξωστρεφή,   για να πετύχουν το στόχο της ενίσχυσης της βιομηχανίας και ειδικότερα της μεταποίησης.

Ασφαλώς,   αποτελεί κοινοτυπία, να τονίζουμε τις ευθύνες κομμάτων και προσώπων που διακυβέρνησαν τη χώρα,    αλλά νομίζω έχει τη σημασία του, γιατί, πρέπει να τονιστεί,  να συνειδητοποιηθεί και να υπάρξει πίεση, ώστε να  αλλάξουν εφεξής ρότα οι κυβερνήσεις σχετικά με το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας. Η ευθύνη κυβερνήσεων  είναι διαχρονική και λόγω αυτής της ευθύνης παραμένει ως σήμερα αναλλοίωτο  το «αναπτυξιακό» μοντέλο της χώρας. Δυστυχώς έπρεπε η  χώρα μας και όλες οι χώρες, να ζήσουν φέτος την μεγάλη συμφορά,   δηλαδή την πανδημία, για να ανατραπούν παρωχημένες αντιλήψεις για το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας. Είναι γεγονός, πως , στο παρελθόν, υπήρχαν φωνές που τόνιζαν πως μια οικονομία δεν πρέπει να περιορίζεται αποκλειστικά στον τουρισμό αλλά να δίνει βάρος και σε άλλους τομείς (πχ τον ενεργειακό   τον αγροτοδιατροφικό    το ναυτιλιακό(Διάλογος για το παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας – Νίκος Γεωργακάκης & Γαβριήλ Σακελλαρίδης/ http://www.syn.gr/gr/tmima.php?gl=el&page=119)) Όμως, οι κυβερνώντες,  συνέχιζαν στην ίδια κατεύθυνση. Οι διαφορετικές φωνές ήταν μία «θλιβερή» μειοψηφία που μίλαγαν σε «ώτα μη ακουόντων».

3. Ευθύνες ΣΕΒ και Βιομηχάνων 

Σαν συνέπεια των πολιτικών που ασκήθηκαν,   η κατάσταση στη βιομηχανία μας είναι πολύ άσχημη,   σε πολύ δυσμενέστερη  θέση σχετικά με  τις περισσότερες χώρες και προς τον μέσο όρο. Για την σημερινή κατάσταση και τη διαχρονική πορεία της βιομηχανίας,   πέρα όσων διακυβέρνησαν τη χώρα, τεράστια ευθύνη βέβαια έχουν και οι ίδιοι οι βιομήχανοι και ο φορέας που τους εκπροσωπεί(ΣΕΒ). Ειδικά πρέπει να μεμφθούμε τους κρατικοδίαιτους βιομήχανους, που οι όποιες δράσεις και αποδόσεις τους, οφείλονταν σχεδόν αποκλειστικά, στις παροχές από την κυβέρνηση και πολύ λιγότερο στη δική τους προσπάθεια. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της βιομηχανίας Αλουμινίου (πρώην Πεσινέ   σήμερα Μυτιληναίος) που στήριξε τη λειτουργία και την κερδοφορία της,  στην προκλητική, ευνοϊκή τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας που προμηθευόταν για τη βιομηχανία του.

Οι ευθύνες του ΣΕΒ και των ελλήνων βιομηχάνων σχετίζονται με το γεγονός   ότι, άσχετα με τις ικανότητές τους,  δρώντας καθένας κι επάνω του,   οι ίδιοι δεν διαμόρφωσαν αναπτυξιακό σχέδιο,   δεν αξιοποίησαν στο βαθμό που έπρεπε τις δυνατότητες της χώρας,   τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας.

Η ηγεσία του ΣΕΒ-διαχρονικά ως σήμερα- δεν έβαλε σε πρώτη προτεραιότητα τη βιομηχανία μας και δεν είναι άσχετη η πορεία της βιομηχανίας μας από τους ανθρώπους που αναδείχθηκαν πρόεδροι του συλλογικού φορέα τους. Δεν είναι δηλαδή τα  αρνητικά αποτελέσματα στη βιομηχανία μας,  άσχετα προς το γεγονός, ότι, στην ηγεσία του ΣΕΒ βρέθηκαν πρόεδροι που δεν είχαν ισχυρούς δεσμούς με τη  βιομηχανία,   που δεν νοιάστηκαν ιδιαίτερα και σαν συνέπεια δεν έφεραν θετικό απολογισμό προς τη βιομηχανία (Πχ Φέσσας,   Δασκαλόπουλος).

Είναι γνωστό   πως   ο Δασκαλόπουλος, αντί να αφοσιωθεί στο έργο που ανέλαβε,    να δυναμώσει δηλαδή τη  βιομηχανία της χώρας,    έριξε το βάρος της δραστηριότητάς του στη συλλογή και εμπόριο έργων τέχνης!!!

Αλλά και ο Φέσσας, κάθε άλλο παρά έχει να επιδείξει θετικό έργο

Έτσι και η τελευταία ηγεσία του ΣΕΒ της περιόδου  2014- 2019 δεν έχει να επιδείξει θετικό απολογισμό, με δεδομένο πως δεν είχε ισχυρούς δεσμούς  με τη βιομηχανία .Δεν μπορούμε, λοιπόν, να πούμε, πως στον τομέα της βιομηχανίας  έγινε  κάποιο ουσιαστικό βήμα προς τα μπρος και αυτό ισχύει όχι μόνο τα τελευταία χρόνια αλλά εδώ και δεκαετίες . Τα απολογιστικά στοιχεία είναι φτωχά, για να μην πούμε  αρνητικά.

Ας σταθούμε όμως στους στόχους του ΣΕΒ την τελευταία περίοδο  επί Φέσσα.  Όπως καταγράφονται, έμπαιναν οι εξής στόχοι.

• Μείωση ανεργίας.
• Φιλικές προς το επιχειρείν μεταρρυθμίσεις
• Ξένες άμεσες επενδύσεις
• Ενίσχυση αποτελεσματικότητας επενδύσεων (κατοικία)
• Επενδυτικά κίνητρα
• Εγκατάσταση ξένων ανταγωνιστικών επιχειρήσεων
• Εξάλειψη θεσμικών στρεβλώσεων (μισθωτοί σε ΕΕ 84% (Ελλάδα 66%)
• Επαναπατρισμός  επανεκπαίδευση.
• Αποκρατικοποίηση
• Άρση εμποδίων ενίσχυσης εξωστρέφειας  ανταγωνισμού

Σχολιασμός

• Αν κρίνουμε από τους στόχους αυτούς, συμπεραίνουμε, ότι, περιμένουνε από εξωτερικούς παράγοντες να μας σώσουν  (Ξένες άμεσες επενδύσεις   Εγκατάσταση ξένων ανταγωνιστικών επιχειρήσεων) και εμμονή στις νεοφιλελεύθερες συνταγές (πχ αποκρατικοποιήσεις)
• Οι στόχοι αυτοί, δεν συνιστούν πρόγραμμα ανάπτυξης της βιομηχανίας γιατί απευθύνονται προς τα έξω (σε κυβέρνηση και ξένους  επενδυτές),δηλαδή σε τρίτους, για την ανάπτυξη της βιομηχανίας και δεν αποτυπώνουν σχέδιο δράσης των ίδιων των βιομηχάνων για ανάπτυξη της βιομηχανίας μας.
• Επίσης, βλέπουμε, ορισμένοι  στόχοι να είναι  γενικοί (πχ μείωση ανεργίας) χωρίς δηλαδή συγκεκριμενοποίηση των αναγκαίων μέτρων για την επίτευξή τους.
• Κυριαρχούν τα αιτήματα που οφείλει να ικανοποιήσει η κυβέρνηση ,ενώ δεν βλέπουμε κάποιο σχέδιο ανάπτυξης και δυναμικής πορείας της βιομηχανίας με  πρωτοβουλίες  που έχει σχεδιάσει  για να δράσει  ο ίδιος, (ο ΣΕΒ) και τα μέλη του.

Σήμερα,   αν και όλα βέβαια  κρίνονται εκ του αποτελέσματος   το γεγονός ότι το τιμόνι του ΣΕΒ ανάλαβε άνθρωπος σχετικός με  τη βιομηχανία (Παπαλεξόπουλος) μπορεί να θεωρηθεί κατ’ αρχήν θετικό

Ο Δημήτρης Παπαλεξόπουλος στη διάρκεια της Γενικής συνέλευσης ΣΕΒ μίλησε: «Για μια νέα σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στις επιχειρήσεις και την κοινωνία. Έμφαση στη σημασία ανάπτυξης της βιομηχανίας»

• Στη παρέμβασή του επικεντρώθηκε  κυρίως   στα εξής θέματα:
  Στην ανάγκη οι επιχειρήσεις να έλθουν πιο κοντά στην κοινωνία και για το πώς μπορεί να χτιστεί μια νέα σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσά τους, με τις επιχειρήσεις να κάνουν το πρώτο βήμα   με διάθεση αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης.
• Ιδιαίτερα, στάθηκε, στο στοίχημα της αύξησης των εγχώριων και ξένων επενδύσεων,  στο οποίο ο ΣΕΒ φιλοδοξεί να συνδράμει ουσιαστικά.
• Στη σημασία που έχει η αύξηση του ειδικού βάρους της εγχώριας βιομηχανίας, στο σύνολο της οικονομίας. Στόχος του ΣΕΒ είναι να αυξηθεί η συμμετοχή της βιομηχανίας στο ΑΕΠ από 10% σε 15% μέσα σε 10 χρόνια. Αυτή η αύξηση θα έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη και αν επιτευχθεί ο στόχος θα δημιουργηθούν σταδιακά 550.000 νέες  καλά αμειβόμενες και σταθερές θέσεις εργασίας στη χώρα.

Σχόλιο μου. «Με ενδιαφέρον  ακούμε αυτές τις προτεραιότητες του ΣΕΒ σήμερα. Μακάρι ο ΣΕΒ σήμερα να εμφανίσει νέο πρόσωπο, γιατί το παρελθόν του είναι αμαρτωλό, με την έννοια πως ο ρόλος του ως σήμερα ήταν αρνητικός, καθόλου δημιουργικός και αυτό αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος. Όμως,   αν αυτοί οι στόχοι δεν συνοδεύονται από συγκεκριμένο σχέδιο είναι απλά ευχές χωρίς αντίκρυσμα»

Μετά από την προηγούμενη αναφορά στον ΣΕΒ,  νομίζω έχει ενδιαφέρον να δούμε,  συμπληρωματικά, έστω συνοπτικά και τις θέσεις του ΙΟΒΕ (ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ) που είναι το επιστημονικό  ινστιτούτο του ΣΕΒ. Έχουν την σημασία τους αυτές οι θέσεις, αφού προέρχονται από ένα τέτοιο  φορέα και για αυτό τις μελετάμε   Οι  θέσεις αυτές είναι δημοσιοποιημένες  στη σχετική έκθεση 2017 του ΙΟΒΕ:

http://iobe.gr/docs/research/RES_05_F_06062017_REP_GR.pdf

Οι επισημάνσεις και προτάσεις του, που αποτυπώνουν τις θέσεις του  ΣΕΒ,  είναι στη συγκεκριμένη μελέτη, πιο αναλυτικοί και διαφωτιστικοί, αλλά λείπει και  δω το  ολοκληρωμένο συνεκτικό σχέδιο για τη βιομηχανία.

Συνοπτικά, τα προβλήματα της βιομηχανίας, που αναδεικνύονται από τη μελέτη είναι:

-το υψηλό ενεργειακό κόστος

-η φορολογική πολιτική και οι ασφαλιστικές εισφορές

-θέματα δικαιοσύνης και θέματα γραφειοκρατίας

-το χωροταξικό θέμα ειδικά για δραστηριότητες όπως του ορυκτού πλούτου

-θέματα αγοράς εργασίας και Θέματα μισθολογικού κόστους

-εξωστρέφεια

-θέματα δικτύωσης και θέματα χρηματοδοτικής ενίσχυσης της βιομηχανίας.

Στην έκθεση αυτή, ιδιαίτερη   αξία έχει η αναφορά, ότι  απαιτείται η  προώθηση από την πλευρά της μεταποίησης, στρατηγικών διαφοροποίησης,   διεθνοποίησης και επένδυσης σε τεχνολογικές και οργανωσιακές ικανότητες των ελληνικών μεταποιητικών επιχειρήσεων,   έτσι ώστε να μπορούν να διαμορφώσουν μια αναβαθμισμένη «νέα θέση» στον Διεθνή Καταμερισμό Εργασίας. Όμως, δεν έχουμε και αποτελεί βασική αδυναμία της μελέτης αυτής, μια κάπως πιο συγκεκριμένη αναφορά στους στόχους αυτούς.  Η μελέτη, δεν είναι αρκετά συγκεκριμένη ,σχετικά με το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας, με τις παραγωγικές κατευθύνσεις  που πρέπει να δώσει βάρος η χώρα..

Βιομηχανία ή τουρισμός; (Επισημάνσεις Ν.Χριστοδουλάκη)

Την τελευταία περίοδο, ορισμένοι  πολιτικοί κάνουν επανεμφάνιση και παρεμβαίνουν για να τονίσουν τη στρεβλή ανάπτυξη προς τον τουρισμό, εδώ και αρκετά χρόνια, για  την ανάγκη μεταβολής του αναπτυξιακού υποδείγματος. Νομίζω  είναι παρήγορο αυτό. Για παράδειγμα βλέπουμε την εμφάνιση του Νίκου Χριστοδουλάκη (25.08.2020) που επισημαίνει πως  «με τα μέχρι σήμερα στοιχεία  φαίνεται πως  ο τουρισμός φέτος θα υποστεί μεγάλη κάμψη σε σχέση με την περυσινή κορύφωση, ότι χιλιάδες μόνιμοι και εποχικοί εργαζόμενοι βρίσκονται σε διαθεσιμότητα διαρκείας ενώ πολλές επιχειρήσεις είναι χρεωμένες με τις επενδύσεις που είχαν σπεύσει να κάνουν περιμένοντας ακόμα μεγαλύτερη κίνηση από πέρυσι.»

Όπως αναφέρει  «το 2021 ο τουρισμός θα ανακάμψει αλλά όχι σε τέτοια έκταση για να καλύψει τις εφετινές απώλειες και για αρκετούς το πλήγμα ίσως αποβεί μοιραίο.

Σε σχέση με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, ο Ν. Χριστοδουλάκης  τονίζει πως «πρέπει να  δοθεί βάρος στην ανάπτυξη της μεταποίησης που δεν συνιστά κανενός είδους εμπόδιο ή αποκλεισμό για τον τομέα του τουρισμού. (πχ το αποδεικνύει αυτό η εμπειρία σε Ιταλία   Ελβετία   Γαλλία   ακόμα και  Γερμανία. Οι δύο κλάδοι (εννοεί τουρισμό   μεταποίηση) μπορούν όχι μόνο να συνυπάρχουν αλλά και να ενισχύονται αμοιβαία. Επίσης η αγροτική παραγωγή και μεταποίηση διευρύνει τις δυνατότητες προσφοράς εναλλακτικού τουρισμού και τη διάδοση διατροφικών προτύπων και διαδρομών. Στη διάρκεια της κρίσης χρέους   η μεταποίηση παρουσίασε πολύ μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε κλάδους των υπηρεσιών»

«Επιβάλλεται να ακολουθήσουμε μια στρατηγική ισορροπημένης ανάπτυξης ανάμεσα στη μεταποίηση και στον τουρισμό».

Θεωρώ, ότι, οι περισσότερες σημερινές επισημάνσεις  του Ν. Χριστοδουλάκη , είναι ορθές,  αλλά γεννάται το ερώτημα   πόσο νοιάστηκε ο ίδιος για τη μεταποίηση όταν είχε κυβερνητικές ευθύνες.

Το θέμα ασφαλώς με τον κ. Χριστοδουλάκη ή τον κ Μάρδα, που παρεμβαίνουν σήμερα με θετικό τρόπο για την στήριξη και ανάπτυξη της βιομηχανίας,  δεν είναι τι λένε σήμερα,  αλλά τι έκαναν όταν είχαν κυβερνητικό πόστο, για να πάρει ένα άλλο δρόμο,   πιο δυναμικό   η μεταποίηση και συνολικά η βιομηχανία μας.

Ποιες είναι οι προσδοκίες;

Θα συμφωνήσουμε με τον καθηγητή Κώστα Μελά, που είναι απαισιόδοξος για το αύριο, σχετικά με την αναπτυξιακή πορεία της χώρας, ερμηνεύοντας την ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ. Όπως αναφέρει (6 Σεπτεμβρίου 2019) δεν πρέπει να περιμένουμε μεγάλα πράγματα. “Δυστυχώς   για άλλη μία φορά φαίνεται να πηγαίνουμε στο υπόδειγμα όπου οι κατοικίες θα αρχίσουν σιγά-σιγά να παίρνουν τα πάνω τους. Αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν δείχνει ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα αλλαγής παραγωγικού υποδείγματος“

Όπως τονίζει σε συνέντευξη του  «Δυστυχώς σε καμία περίπτωση δεν βρισκόμαστε στα πρόθυρα αλλαγής παραγωγικού υποδείγματος   πάλι θα καταλήξουμε στην στέγαση. Μην περιμένετε μεγάλα πράγματα για επενδύσεις».

Ο ΣΕΒ τονίζει σήμερα, ότι προσβλέπει  να φθάσει η βιομηχανία στη χώρα μας  στο 15% του ΑΕΠ,   την επόμενη δεκαετία

Είναι ενδιαφέρων να τίθενται αναπτυξιακοί στόχοι, όμως για να πραγματοποιηθούν  χρειάζεται σχέδιο και πρόγραμμα.  Πως βλέπει λοιπόν ο ΣΕΒ ένα τέτοιο σχέδιο; Ποιες είναι οι προτάσεις του;

Παρουσιάζοντας τις προτάσεις του ΣΕΒ   16 Ιουνίου 2020 (Έξι προτάσεις πολιτικής   τέσσερις προτεραιότητες) για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας   ο νέος πρόεδρος του συνδέσμου   στάθηκε στα εξής σημεία:

• Συνέχιση και επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων (αδειοδότηση,  χωροταξία,   ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης,   μείωση της γραφειοκρατίας,   φορολογική νομοθεσία   μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της εργασίας,   διασύνδεση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς)   που αφορούν κυρίως στην άρση εμποδίων.
• Διατύπωση συγκροτημένης βιομηχανικής πολιτικής,  ευθυγραμμισμένης με την αντίστοιχη της Ε.Ε..
• Εξασφάλιση ανταγωνιστικού κόστους ενέργειας.
• Συστηματική ενίσχυση της καινοτομίας.
• Προσανατολισμό ικανών πόρων για επενδύσεις στις κατάλληλες υποδομές  ιδιαίτερα ψηφιακές   ενεργειακές   κυκλικής οικονομίας και logistics.
• Στοίχιση πίσω από κρίσιμες επιταγές τις εποχής: την ψηφιακή επανάσταση  τις απαραίτητες δεξιότητες στην εργασία και την πράσινη ανάπτυξη.
• Τα οικονομικά μέτρα  πέρα από την προστασία των αδυνάτων   πρέπει να στηρίζουν κατά προτεραιότητα τις θέσεις εργασίας και την παραγωγή (προϊόντων και υπηρεσιών)   έτσι ώστε να διαφυλαχθεί κατά το δυνατόν ο ευάλωτος υγιής παραγωγικός ιστός της χώρας.
• Η αντιμετώπιση της κρίσης να μην αποπροσανατολίσει από τους στρατηγικούς στόχους  ούτε να αποτελέσει άλλοθι για την αποφυγή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων οι οποίες είναι ανάγκη να κινηθούν πιο γρήγορα.
• Οι επερχόμενοι ευρωπαϊκοί πόροι αποτελούν νέα ευκαιρία να ξεφύγουμε από το ιστορικό χαμένων ευκαιριών και κατασπατάλησης του παρελθόντος. Η ενίσχυση των επενδύσεων σε κρίσιμες υποδομές  αλλά και των ιδιωτικών παραγωγικών επενδύσεων   βοηθούν ταυτόχρονα και βραχυπρόθεσμα και στρατηγικά.

Σχόλιο.

• Ασφαλώς δεν υιοθετούμε αρκετές από τις προτάσεις του ΙΟΒΕ=ΣΕΒ, (πχ μεταρρυθμίσεις =ιδιωτικοποιήσεις , αδειοδοτήσεις  fast track),  όμως επικροτούμε την προσέγγισή, πως, τα οικονομικά μέτρα, πέρα από την προστασία των αδυνάτων   πρέπει να στηρίζουν κατά προτεραιότητα τις θέσεις εργασίας και την παραγωγή

Επικροτούμε την αυτοκριτική ότι αν « η κοινωνία μας συχνά δεν αγκαλιάζει   δεν εμπιστεύεται την επιχειρηματικότητα και τη βάζει απέναντί της» και επομένως «είναι ανάγκη  οι επιχειρήσεις να έλθουν πιο κοντά στην κοινωνία και να χτιστεί μια νέα σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσά τους “με τις επιχειρήσεις να κάνουν το πρώτο βήμα   με διάθεση αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης”.

Επίσης έχουν την αξία τους οι θέσεις του πρώην αντιπροέδρου του ΣΕΒ  Κωνσταντίνου Μπίτσιου  που τόνισε κατά τη συνέλευση  του ΣΕΒ, ότι “Ο κορωνοϊός ανέδειξε τη ζωτική σημασία που έχει ένας σύγχρονος αγροτικός τομέας και μία δυναμική βιομηχανία για την επιβίωση μίας κοινωνίας”

Όπως ανέφερε “Το είδαμε ξεκάθαρα από τις ανάγκες που αφορούν στη διατροφική αλυσίδα, αλλά και για μάσκες,   φάρμακα,   αναπνευστήρες   αντισηπτικά. Ακόμα και όσοι υποτιμούσαν όλα αυτά στο παρελθόν  , την ώρα της κρίσης, κατανόησαν ότι   όχι μόνον η ευημερία   αλλά και η επιβίωση της χώρας είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις παραγωγικές δυνατότητες   δηλαδή με τις επιχειρήσεις».

Τι πρέπει να γίνει

Ασφαλώς πρέπει να μελετηθούν κριτικά  και να αξιοποιηθούν ορισμένες  προτάσεις των φορέων των βιομηχάνων. Ασφαλώς, όμως, δεν είναι όλες σε θετική κατεύθυνση,  αφού σε αυτές περιλαμβάνονται και προτάσεις  κολλημένες στο αδιέξοδο δόγμα του ΝΦ. Είναι βασικό, να αλλάξει ρότα η κυβέρνηση και να μελετήσει τις θέσεις τους, κυρίως όμως να διαμορφώσει με την συμβολή μαζικών και κοινωνικών φορέων, μια βιομηχανική πολιτική προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες της χώρας. Ένα τέτοιο στόχο βέβαια αποκλείεται να κάνει η όποια  κυβέρνηση που υιοθετεί το Νεοφιλελεύθερο  δόγμα.

Κατά τη γνώμη μου επιβάλλεται :

1. Να συνειδητοποιήσουν όλοι (κυβέρνηση,  κόμματα,   μαζικοί φορείς,   λαός) το ρόλο της μεταποίησης και επομένως ένα πρώτο καθήκον είναι η σημαντική και σταθερή ιδεολογική ανάδειξη, τεκμηριωμένη παρουσίαση  της σημασίας του μεταποιητικού τομέα
2. Αυτή η αντίληψη να αποτυπωθεί από μέρους της κυβέρνησης, σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο βιομηχανικής πολιτικής με τη συμβολή επιστημονικών και κοινωνικών φορέων και να αποτυπωθεί και στο εκάστοτε  πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων(ΠΔΕ)
3. Οι κυβερνήσεις, στους εκάστοτε αναπτυξιακούς νόμους, να δίνουν ειδικό βάρος σε παραγωγικές επενδύσεις και όχι καταναλωτικές δράσεις.
4. Οι μαζικοί φορείς ειδικά οι επιστημονικοί φορείς να στηρίξουν ιδεολογικά και πρακτικά αυτή την προσπάθεια. Προηγούμενες δεκαετίες αντιπροσωπευτικοί φορείς πχ ΤΕΕ,   ΓΕΩΤΕΕ, Οικονομικό επιμελητήριο)  αλλά και επί μέρους επιστημονικοί σύλλογοι πχ Μεταλλειολόγων,   Χημικών κλπ διοργάνωναν  συνέδρια που έδιναν ώθηση στην αναπτυξιακή προσπάθεια  και παρενέβαιναν στην τρέχουσα επικαιρότητα με κατάθεση  προτάσεων για τη βιομηχανία. Αργότερα το ΤΕΕ ίσως και λόγω της  σύνθεσης του με πλειοψηφία Πολιτικών Τοπογράφων Αρχιτεκτόνων υποβάθμισε την ενασχόληση και παρεμβάσεις για την ελληνική βιομηχανία. Η διακοπή όμως παρόμοιων εκδηλώσεων, αποτελεί  αρνητική εξέλιξη που πρέπει να διορθωθεί. Οι επιστήμονες κάθε ειδικότητας, πρέπει να μπουν μπροστά και να συμβάλλουν στη διαμόρφωση και προώθηση ενός σύγχρονου δυναμικού αναπτυξιακού σχεδίου για τη χώρα μας
5. Βεβαίως , επειδή δεν γίνονται θαύματα, δεν μπορεί ο αμαρτωλός ΣΕΒ και τα μέλη του να αλλάξουν εύκολα ρότα, να ηγηθούν μιας αναπτυξιακής προσπάθειας της χώρας. Γι αυτό η λύση βρίσκεται στο να αναλάβει ο ίδιος ο λαός την τύχη του τόπου. Δεν έχω αυταπάτες, αλλά μεγάλες αλλαγές γίνονται μόνο όταν έρθει ο λαός στο προσκήνιο. Όχι μόνος του,  αλλά κινητοποιώντας όλες τις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου, επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς.