…αλλά εξαίρεσε το «Χι»
Ο κόσμος μαθαίνει ελληνικά από την πανδημία. Τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου χρησιμοποιεί ο ΠΟΫ για να δώσει ονόματα στις παραλλαγές.
Σε ένα απολαυστικό της άρθρο η αμερικανική εφημερίδα Washington Post εξηγεί πώς ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτίμησε τα Ελληνικά και δη το ελληνικό αλφάβητο, απορρίπτοντας άλλες προτάσεις, όπως π.χ. τους Θεούς του Ολύμπου!
Διαβάστε το άρθρο για να αντιληφθείτε ότι πλέον ακόμη και οι αναζητήσεις για το ελληνικό αλφάβητο στο Google έχουν πάρει τα πάνω τους…
“Το 15ο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου ήταν μια αρκετά αβλαβής οντότητα για 2.500 χρόνια”. Με αυτή τη φράση ξεκινά το δημοσίευμα, και συνεχίζει:
“Αλλά σε μόλις δύο εβδομάδες, έγινε διαβόητη. Το όμικρον βγήκε εκτός κειμένων της κλασσικής φιλοσοφίας, πέρα από τη σφαίρα των περίπου 13 εκατομμυρίων ανθρώπων που μιλούν ελληνικά ως γηγενείς, και χρησιμοποιήθηκε σε επείγουσες επιστημονικές εκθέσεις, πρωτοσέλιδα ειδήσεων και μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε όλο τον κόσμο.
Το ελληνικό αλφάβητο είναι ένα θαύμα χιλιετιών που δεν χρειαζόταν απαραίτητα αυτή την ξαφνική δημοσιότητα. Αλλά ο κόσμος τώρα παίρνει ένα μάθημα ελληνικών, μια δυσάρεστη παραλλαγή του κορωναϊού κάθε φορά. Τα ίδια γράμματα που χρησιμοποιούνται από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη μετατρέπονται σε σύμβολα μιας παγκόσμιας πληγής και η γνώση της διαφοράς μεταξύ “δέλτα” και “όμικρον” είναι απαραίτητη για να κατανοήσουμε εάν είναι πιθανή η έξοδός μας από την πανδημία ή είμαστε ακόμη βυθισμένοι σ’ αυτήν.
«Δεν ήθελα να μάθω έτσι το ελληνικό αλφάβητο», έγραψε στο Twitter η 43χρονη Isla McKetta, από το Σιάτλ, αφού έμαθε για το όμικρον – ένα γράμμα που, όπως πολλοί Αμερικανοί, δεν είχε ακούσει μέχρι που ονομάστηκε ” ανησυχητική παραλλαγή.”
Ενώ πολλοί άνθρωποι ήταν εξοικειωμένοι με μερικά γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου, ήταν η εμφάνιση της παραλλαγής όμικρον που έβαλε μπροστά μια διαδικασία ‘ταχύρυθμων μαθημάτων”.
Σύμφωνα με στοιχεία της Google, οι διαδικτυακές αναζητήσεις για τη φράση «ελληνικό αλφάβητο» έχουν αυξηθεί. Ακόμη και μερικοί επιστήμονες λένε ότι αναγκάζονται να φρεσκάρουν τις όποιες γνώσεις τους.
«Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε ορισμένα κρίσιμα γράμματα – άλφα, βήτα, γάμμα», λέει ο Τζέρεμι Λούμπαν, ιολόγος στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης. «Και μετά αρχίζει να γίνεται δύσκολο».
- Οι Έλληνες διασκεδάζουν σ’ ένα βαθμό καθώς βλέπουν τη γλώσσα τους να πέφτει στα χέρια άλλων. (Σε μια συνέντευξη Τύπου, ο Πρόεδρος Μπάιντεν πρόσθεσε κατά λάθος ένα «n» στο όνομα της παραλλαγής, αποκαλώντας το «Ohm-nee-kron».)
Αλλά πολλοί Έλληνες λένε ότι βλέπουν τη γλώσσα τους ως παγκόσμια κληρονομιά και είναι περήφανοι που στοιχεία της χρησιμοποιούνται ευρέως στην επιστήμη, τα μαθηματικά και την τεχνολογία.
Πολύ πριν από την πανδημία, υπήρχαν σωματίδια άλφα και ακτίνες γάμμα. Το σίγμα, όπως γνωρίζει κάθε χρήστης του Microsoft Excel, είναι το σύμβολο για το άθροισμα. Και ίσως κανένα γράμμα δεν είναι πιο διάσημο από το πι.
«Για εμάς, αυτού του είδους τα πράγματα δεν προκαλούν έκπληξη», είπε Έλληνας ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας για να μιλήσει ειλικρινά.
Ο αξιωματούχος ανέφερε ως παράδειγμα το νέο εταιρικό όνομα του Facebook , Meta — που συνήθως χρησιμοποιείται στα αγγλικά ως «αυτοαναφορικό», αλλά στα ελληνικά σημαίνει «μετά» ή «εκτός».
«Δεν ζητάει κανείς άδεια», είπε ο αξιωματούχος γελώντας. «Η χρήση των ελληνικών λέξεων είναι καθιερωμένη».
Τα ελληνικά γράμματα απέκτησαν τον “πανδημικό” τους ρόλο μόλις πριν από λίγους μήνες — και κατά μία έννοια, ήρθαν ως “πρώτες βοήθειες”.
Πριν από τον Ιούνιο, οι επιστήμονες χρησιμοποιούσαν τα δικά τους καθιερωμένα συστήματα ονομασίας για τις παραλλαγές — για παράδειγμα B.1.1.7 . Και στο ευρύ κοινό, νέες παραλλαγές περιγράφονταν στην καθομιλουμένη με ονομασίες που προέκυπταν από τις χώρες στις οποίες εντοπίστηκαν για πρώτη φορά, μια πρακτική που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποκάλεσε «στιγματιστική και μεροληπτική».
Έτσι ο ΠΟΥ συγκάλεσε μια σειρά συναντήσεων. Μια ιδέα περιελάμβανε τη χρήση βάσης ονομασιών των παραλλαγών του κορωναϊού από τα είδη των πτηνών.
Κάποιος άλλος ζήτησε να χρησιμοποιηθούν τα ονόματα των Ελλήνων θεών. Ο Μαρκ Πάλεν, καθηγητής μικροβιακής γονιδιωματικής στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, ο οποίος συμμετείχε σε αρκετές από τις συναντήσεις, είπε ότι οποιοδήποτε σύστημα πρέπει να προσδίδει στις παραλλαγές «βαρύτητα» και «εξοικείωση». Πρότεινε να δώσουμε ονόματα από χαρακτήρες στις “Μεταμορφώσεις του Οβίδιου”.
Σχεδόν κάθε ιδέα είχε ένα πρόβλημα. Υπήρχαν ανησυχίες σχετικά με τα εμπορικά σήματα και τις αγωγές. Υπήρχαν ανησυχίες για τη συμπεριφορά των αρχαίων θεών – την ανηθικότητα και τη βιαιότητά τους. Τελικά, με την αίσθηση ότι «όλα είχαν καταρρεύσει», είπε ο Πάλεν, ένας ανώτερος αξιωματούχος του ΠΟΥ, ο Φρανκ Κόνινγκς, αποφάσισε «να χρησιμοποιηθούν απλώς τα ελληνικά γράμματα».
«Υπήρχε μεγάλη πίεση στον ΠΟΥ για να βρει μια λύση», είπε ο Πάλεν.
Αλλά ακόμη και το ελληνικό σύστημα, όπως αποδεικνύεται, έχει κάποιες παγίδες.
Όταν μια νέα, εξαιρετικά μεταλλαγμένη παραλλαγή ανακαλύφθηκε στα τέλη Νοεμβρίου, το επόμενο γράμμα στη σειρά, αλφαβητικά, ήταν το “νι” . Αλλά ο ΠΟΥ αποφάσισε ότι ένα ομόφωνο για τη «νέα» μετάλλαξη θα προκαλούσε μεγάλο μπέρδεμα. Οι αξιωματούχοι απέρριψαν «τη νέα παραλλαγή νι».
Το επόμενο γράμμα στο ελληνικό αλφάβητο είναι το “χι”, το οποίο τυγχάνει να γράφεται πανομοιότυπα με το επώνυμο του Κινέζου ηγέτη – μια ανεπιθύμητη παραπομπή στην ρητοτική του τέως προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ που επέμενε να αναφέρεται στον «Κινεζικό ιό». Ο ΠΟΥ το παρέλειψε κι αυτό.
«Το “χι” δεν χρησιμοποιήθηκε, επειδή είναι ένα κοινό επώνυμο», ανέφερε ο ΠΟΥ σε δήλωση στην Washington Post.
Κοιτάζοντας το μέλλον, οι επιστήμονες βλέπουν ένα άλλο πρόβλημα. Υπάρχουν αμέτρητες παραλλαγές – και πιθανώς πιο σημαντικές- στο μέλλον. Ομως, το ελληνικό αλφάβητο έχει μόλις 24 γράμματα και μόνο εννέα απομένουν στη λίστα.
Η άλλοτε κυρίαρχη παραλλαγή “άλφα” του κορωναϊού και η τώρα κυρίαρχη “δέλτα” προφανώς άξιζαν τα ονόματά τους, λένε οι επιστήμονες.
Το ίδιο και η “βήτα”, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική στα τέλη του 2020, η οποία είχε περισσότερες πιθανότητες από την προκάτοχό του να προκαλέσει σοβαρή νόσηση.
Αλλά άλλες παραλλαγές – ήτα, θήτα, γιώτα, [eta, theta, iota] – γρήγορα εξανεμίστηκαν και τώρα δεν έχουν ισχύ.
«Νομίζω ότι χρησιμοποιήσαμε πάρα πολλά από το ελληνικό αλφάβητο πολύ γρήγορα», δήλωσε ο William Hanage, επιδημιολόγος στο στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ.
Για όσους χρησιμοποιούν το λατινικό αλφάβητο, το ελληνικό αλφάβητο αποτελείται από μερικά γράμματα που είναι εύκολα αναγνωρίσιμα: Α (άλφα), Β (βήτα) και Κ (κάπα), για παράδειγμα, όλα μοιάζουν και ακούγονται όπως θα ήταν στα αγγλικά, τα ισπανικά. ή γαλλικά.
Αλλά το ελληνικό αλφάβητο έχει επίσης γράμματα που φαίνονται γνώριμα αλλά ακούγονται διαφορετικά — το [ελληνικό] P ηχεί ως [λατινικό] R. Έπειτα, υπάρχουν γράμματα που δεν είναι αναγνωρίσιμα, όπως το ‘ψι’ [psi] — με σχήμα σαν μικρό πιρούνι.
Η Μαρία Καλιάμπου, καθηγήτρια ελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ, είπε ότι χρειάζονται περίπου τρεις μήνες για να μάθει την προφορά στους φοιτητές της. Τα ελληνικά σπάνια διδάσκονται στα αμερικανικά λύκεια, επομένως τα μαθήματά της ξεκινούν με πραγματικά αρχάριους. Αλλά πρόσθεσε ότι είναι δυνατόν να τα μάθει κανείς γρήγορα.
Σε μια από τις τάξεις της για μαθητές μέσης εκπαίδευσης, μια 21χρονη, η Kincaid MacDonald, χρησιμοποίησε την πανδημία ως έμπνευση για μια εργασία δημιουργικής γραφής στο τέλος του εξαμήνου: «Ελληνικά Γράμματα εναντίον ΠΟΥ».
Περιέγραψε τα γράμματα ως μικρούς χαρακτήρες, με χέρια και πόδια, που ζούσαν στο υπόγειο ενός εκκεντρικού Έλληνα καθηγητή. Και ήθελαν να κάνουν μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση….!!!!
Η MacDonald διάβασε την ιστορία της δυνατά στα ελληνικά στην τάξη — προκαλώντας περιστασιακά εκρήξεις γέλιου.
Η ιστορία είχε πολλές ανατροπές και τελικά απομακρύνθηκε από την πανδημία. Αλλά η ιστορία τόνισε ότι τα γράμματα είχαν βαρεθεί να συνδέονται με την ασθένεια και τον θάνατο. Ήταν ακίνδυνα και ήθελαν πίσω τη καλή τους φήμη.
Η MacDonald εξήγησε ότι τα συναισθήματά της για τα ελληνικά γράμματα δεν είχαν σκοτεινιάσει. «Είμαι τυχερή που έμαθα το αλφάβητο αρκετούς μήνες πριν ξεκινήσει η πανδημία», είπε, «που, θα μπορούσες να πεις, με «ανοσοποίησε» απέναντι σε αυτόν τον δηλητηριώδη συσχετισμό».
Ονοματοδοσίες παραλλαγών Coronavirus
Α: Alpha (Βρετανία, Σεπτ. 2020) — Παραλλαγή ανησυχίας. τροφοδότησε το κύμα του περασμένου χειμώνα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς στην πορεία έγινε κυρίαρχη παγκοσμίως. Αντικαταστάθηκε από την Δέλτα.
Β: Beta (Ν. Αφρική, Μάιος 2020) — Παραλλαγή ανησυχίας. οδήγησε στο δεύτερο κύμα της Νότιας Αφρικής. ξεπερνιέται από την δέλτα
Γ: Gamma (Βραζιλία, Νοέμβριος 2020) — Παραλλαγή ανησυχίας. οδήγησε σε ένα μεγάλο κύμα στη Βραζιλία. τελικά την ξεπέρασε η δέλτα
Δ: Delta (Ινδία, Οκτ. 2020) — Παραλλαγή ανησυχίας. παρήγαγε το ανοιξιάτικο κύμα στην Ινδία. Κυριάρχησε στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι το καλοκαίρι. Παγκόσμια κυριαρχία έως τον Σεπτέμβριο
Ε: Epsilon (Ηνωμένες Πολιτείες, Μάρτιος 2020) — Πρώην παραλλαγή ενδιαφέροντος. εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Καλιφόρνια
Ζ: Zeta (Βραζιλία, Απρίλιος 2020) — Πρώην παραλλαγή ενδιαφέροντος
Η: Eta (Νιγηρία, Δεκ. 2020) — Πρώην παραλλαγή ενδιαφέροντος
Θ: Θήτα (Φιλιππίνες, Ιαν. 2021) — Πρώην παραλλαγή ενδιαφέροντος
Ι: Iota (Ηνωμένες Πολιτείες, Νοέμβριος 2020) — Πρώην παραλλαγή ενδιαφέροντος, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη
Κ: Kappa (Ινδία, Οκτ. 2020) — Πρώην παραλλαγή ενδιαφέροντος
Λ: Lambda (Περού, Δεκ. 2020) — Παραλλαγή ενδιαφέροντος. Κυρίαρχη στο Περού πριν από την Δέλτα
Μ: Mu (Κολομβία, Ιαν. 2021) — Παραλλαγή ενδιαφέροντος. έδειξε σημάδια αντοχής στο εμβόλιο αλλά έχασε έναντι της Δέλτα
Ο: Omicron (Νότια Αφρική, Νοέμβριος 2021) — Παραλλαγή ανησυχίας. κυριαρχεί στη Νότια Αφρική και ξεπερνά την Δέλτα στην Ευρώπη
Πηγή: Washington Post
