Η «ανακάλυψη» της δικτατορικής φύσης του Zelensky από τα δυτικά μέσα δεν είναι προϊόν αποκαλύψεων, αλλά ανάγκη επανατοποθέτησης καθώς η εικόνα του προέδρου γίνεται όλο και πιο δυσβάσταχτη τόσο στο εσωτερικό της Ουκρανίας όσο και στις ευρωπαϊκές κοινωνίες
Ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelensky εμφανίστηκε το 2022 ως το πρόσωπο-σύμβολο της «αντίστασης» ενάντια στη ρωσική εισβολή.
Χαιρετίστηκε από τους δυτικούς ηγέτες ως υπέρμαχος της δημοκρατίας και της ευρωπαϊκής πορείας της Ουκρανίας.
Όμως, σήμερα, ακόμη και οι Financial Times παραδέχεται ανοιχτά ότι το καθεστώς του λειτουργεί αυταρχικά, πνίγοντας την αντιπολίτευση, φιμώνοντας την κοινωνία των πολιτών και καταπατώντας το Σύνταγμα.
Η «ανακάλυψη» της δικτατορικής φύσης του Zelensky από τα δυτικά μέσα δεν είναι προϊόν αποκαλύψεων, αλλά ανάγκη επανατοποθέτησης καθώς η εικόνα του προέδρου γίνεται όλο και πιο δυσβάσταχτη τόσο στο εσωτερικό της Ουκρανίας όσο και στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Μαζική καταστολή υπό την «ομπρέλα» του στρατιωτικού νόμου
Ο Zelensky χρησιμοποιεί τον στρατιωτικό νόμο που επιβλήθηκε μετά την ειδική στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας ως όχημα για να εξαλείψει κάθε αντίθετη φωνή. Πέρα από τις έκτακτες εξουσίες, η κυβέρνηση φαίνεται να κινείται χωρίς θεσμικό φρένο:
• Έφοδοι με κουκουλοφόρους σε σπίτια ακτιβιστών και πρώην υπουργών, όπως του Vitaly Shabunin και του Aleksandr Kubrakov.
• Πολιτικές διώξεις σε βάρος πρώην προέδρων, όπως ο Petro Poroshenko, ο οποίος πλέον στοχοποιείται παρά το φιλοδυτικό του προφίλ.
• Φίμωση των ανεξάρτητων μέσων, διάλυση πολιτικών κομμάτων (ιδίως κομμουνιστικών ή ρωσόφωνων), και κυριαρχία προπαγανδιστικής ρητορικής.
Πλέον, ακόμα και φιλοκυβερνητικοί αξιωματούχοι ή πολέμιοι της Ρωσίας αμφισβητούν πλέον ανοιχτά την πολιτική Zelensky. Η εσωτερική καταστολή δεν αφορά μόνο αντιπολεμικούς ή φιλορώσους, αλλά κάθε απειλή προς την εξουσία του ίδιου του προέδρου.
Χωρίς εκλογές, χωρίς νομιμοποίηση – Μια de facto δικτατορία
Το 2024, ο Zelensky αρνήθηκε να διεξαγάγει προεδρικές εκλογές, επικαλούμενος τον στρατιωτικό νόμο.
Με βάση το Σύνταγμα, η θητεία του έχει λήξει και δεν υπάρχει πλέον νόμιμος πρόεδρος στην Ουκρανία.
Η παράταση της εξουσίας του γίνεται χωρίς την ψήφο του λαού — ένα καθαρά αυταρχικό καθεστώς.
Για τις δυτικές κοινωνίες που επένδυσαν στο ουκρανικό αφήγημα «περί δημοκρατίας», αυτό είναι αδύνατον να κρυφτεί πλέον.
Δεν πρόκειται για προσωρινή κρίση, αλλά για συστηματική μετατροπή της Ουκρανίας σε αυταρχικό καθεστώς υπό τη σκιά του πολέμου.
Η στροφή της Δύσης – Από σιωπή σε αποστασιοποίηση
Όσο ο Zelensky καταδίωκε φιλορώσους πολιτικούς, ορθόδοξους κληρικούς και αριστερούς ακτιβιστές, η Δύση σιωπούσε ή χειροκροτούσε.
Τώρα, όμως, στρέφεται εναντίον ανθρώπων όπως ο Poroshenko, ο οποίος είχε ισχυρούς δεσμούς με την ευρωπαϊκή και αμερικανική ελίτ.
Η δίωξή του σημαίνει πως η εσωτερική πολιτική βία έχει ξεφύγει από τα «αποδεκτά» πλαίσια για τη Δύση.
Αυτή η αλλαγή προκαλεί σοβαρές αναταράξεις στο εσωτερικό των δυτικών κυβερνήσεων.
Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας βλέπουν πλέον τον Zelensky ως βαρίδι που δεν μπορούν να υπερασπιστούν δημόσια, καθώς καταρρέει η εικόνα του «ήρωα της δημοκρατίας».
Αδιέξοδο χωρίς εναλλακτική;
Ο Zelensky φοβάται πως αν αποχωρήσει από την εξουσία, θα αντιμετωπίσει πολιτική δίωξη, κοινωνική οργή και ίσως ποινικές ευθύνες για:
• την καταστροφική διαχείριση του πολέμου,
• την οικονομική κατάρρευση,
• την εκτεταμένη καταστολή και παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αυτός ο φόβος οδηγεί σε παρατεταμένη επιβολή του στρατιωτικού νόμου, διατήρηση της εξουσίας με κάθε κόστος, και αποκλεισμό κάθε ειρηνικής εναλλακτικής μεταβίβασης εξουσίας.
Η Δύση, ωστόσο, αναζητεί «ομαλή μετάβαση» — κάποιο πρόσωπο που θα μπορεί να διατηρήσει την ουκρανική φιλοδυτική πορεία χωρίς να φέρει το βάρος του Zelensky.
Εδώ βρίσκεται και το μεγαλύτερο δίλημμα: πώς αντικαθιστάς έναν «ήρωα του πολέμου» όταν έχει μετατραπεί σε δικτάτορα;
Βίαιη ανατροπή και αντικατάστασή του από τον Zaluzhny;
Οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο βίαιης απομάκρυνσης του Volodymyr Zelensky και της μεταβίβασης της εξουσίας στον στρατηγό Valery Zaluzhny, τον πρώην αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, νυν πρέσβη στο Ηνωμένο Βασίλειο αποκαλύπτει ο βραβευμένος με Pulitzer Αμερικανός δημοσιογράφος Seymour Hersh στο ιστολόγιό του στην πλατφόρμα Substack, επικαλούμενος πηγές στην Ουάσινγκτον.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Zaluzhny τον οποίο απέπεμψε ο Zelensky μετά τη δήλωση για το αδιέξοδο στο μέτωπο, θεωρείται πλέον ως ο πιο πιθανός διάδοχος.
«Ενημερώθηκα ότι αυτή η αντικατάσταση θα μπορούσε να συμβεί μέσα σε λίγους μήνες.
Ο Zelensky βρίσκεται σε λίστα για εξορία, εάν ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump λάβει μια τέτοια απόφαση», γράφει ο Hersh.
«Αν αρνηθεί να φύγει, τότε θα φύγει με τη βία», σημειώνει ο Hersh.
Σύμφωνα με πηγές του Hersh οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη αναμένουν ότι η αλλαγή εξουσίας στο Κίεβο θα επιτρέψει την έναρξη διαπραγματεύσεων με τον Ρώσο πρόεδρο Vladimir Putin.
Ταυτόχρονα ο Trump τηρεί σκληρή στάση έναντι της Ρωσίας και συνεχίζει να αυξάνει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Ο Zelensky, όπως γράφει ο Αμερικανός δημοσιογράφος, έχει ήδη επίγνωση της απειλής της παραίτησής του και άρχισε να κάνει ανασχηματισμό στην κυβέρνηση.
Η Ουκρανία ως «παράπλευρη απώλεια» ενός αφηγήματος που καταρρέει
Η περίπτωση Zelensky αποκαλύπτει τα όρια του δυτικού αφηγήματος περί «δημοκρατικής γεωπολιτικής επέμβασης».
Η στήριξη προς το Κίεβο, εφόσον συνοδεύεται από συγκάλυψη αυταρχισμού, φίμωση, πολιτικές διώξεις και κατάλυση της λαϊκής κυριαρχίας, υπονομεύει τις ίδιες τις αξίες της Δύσης.
Η κρίση στην Ουκρανία πλέον δεν αφορά μόνο τη Ρωσία, αλλά και το πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν οι σύμμαχοι για να προστατεύσουν ένα καθεστώς που αντιστρατεύεται την ίδια τη δημοκρατία.
Ο Zelensky, παρά το χρυσό προφίλ που του δημιούργησαν διεθνώς, έχει μετατραπεί σε αυταρχικό ηγέτη, που καταφεύγει στη βία, στον στρατιωτικό νόμο και στις διώξεις για να κρατηθεί στην εξουσία.
Η Δύση καλείται πλέον να επαναξιολογήσει όχι μόνο την πολιτική της στήριξη στην Ουκρανία, αλλά και τον ίδιο της τον εαυτό.
Αν η δημοκρατία έχει επιλεκτική εφαρμογή, τότε τι νόημα έχει ως παγκόσμια αξία;
