«Το “ελληνικό καλοκαίρι” βάφτηκε κίτρινο, το χρώμα της προδοσίας και της δειλίας». Ο εξαίρετος δημοσιογράφος Πάολο Βαλεντίνο, γράφει στην ιταλική CORRIERE della SERA για τον θάνατο του Σήφη Βαλυράκη, του «ήρωα που ύψωσε το ανάστημά του στη Χούντα των συνταγματαρχών ».
Το “ελληνικό καλοκαίρι” αποτελεί συχνά σύμβολο μιας εμπειρίας που εμπεριέχει κάτι βαθύ κι ανθρώπινο. Αυτή τη φορά όμως φέρει το χρώμα της προδοσίας και της δειλίας.
Ο φαινομενικά συμπτωματικός θάνατος ενός πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ έξω από το λιμάνι της Ερέτριας , της γνωστής και ως Νεγρεπόντε κατά τα χρόνια της Ενετοκρατίας, είναι ένα άλυτο μυστήριο που εδώ και μήνες έχει διχάσει την χώρα.
Πριν από μέρες, ακόμα κι ο τέως πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου θεώρησε ότι ήταν χρέος του να κάνει παρέμβαση στη Βουλή.
Ενα χρέος που υπαγορεύτηκε από την άρνηση των Αρχών να δρομολογήσουν νέες εκτενείς έρευνες αντί να υποστηρίζουν πεισματικά την κάθε άλλο παρά βάσιμη άποψη, ότι επρόκειτο για “ατύχημα-άποψη “ που έρχεται σε αντίθεση με πολλές μαρτυρίες.
Ο Σήφης Βαλυράκης 77 ετών, ξεκίνησε μόνος με το φουσκωτό του να πάει για ψάρεμα το μεσημέρι μιας Κυριακής, τέλος Γενάρη. Η σωρός του βρέθηκε από την Ακτοφυλακή λίγο μετά τις 8 το βράδυ, δύο χιλιόμετρα πιο μακριά από όπου είχε ξεκινήσει, με την μηχανή του σκάφους ακόμα αναμμένη και αφού πρώτα η σύζυγός του, ανήσυχη για την αργοπορία του να επιστρέψει, ειδοποίησε το Λιμενικό.
Εφερε σοβαρά τραύματα στο πρόσωπο και στο κρανίο. Ενα δάχτυλο είχε κοπεί. Η πρώτη υπόθεση που διατυπώθηκε από την αστυνομία ήταν ότι ο Βαλυράκης είχε υποστεί “έμφραγμα “με αποτέλεσμα να πέσει στο νερό και να τραυματιστεί από την προπέλα.
Η νεκροψία όμως απέκλεισε το καρδιακό επεισόδιο, και απεφάνθη ότι ο πνιγμός του πρώην υπουργού επήλθε μετά από τον τραυματισμό του.
Το πώς όμως κατέληξε στη θάλασσα δεν διαλευκάνθηκε ποτέ.
Η σύζυγός του, η γνωστή ζωγράφος Μίνα Παπαθεοδώρου,ήταν εκείνη η οποία εξ αρχής προσπάθησε να κατευθύνει τις Αρχές προς μια ομάδα παράνομων ψαράδων που την στιγμή του συμβάντος έπλεαν στην περιοχή με τα σκάφη τους.
Η χήρα του υπουργού αναφέρει μαρτυρίες προερχόμενες από την μικρή κοινότητα της Ερέτριας σύμφωνα με τις οποίες περισσότερα από ένα σκάφη περικύκλωσαν το φουσκωτό , απειλώντας τον πρώην υπουργό και δημιουργώντας έντονο κυματισμό προκειμένου να τον υποχρεώσουν να απομακρυνθεί.
Ο Βαλυράκης πρέπει να έχασε την ισορροπία του και να έπεσε στη θάλασσα, κανείς όμως δεν έσπευσε να τον βοηθήσει.
“Η άποψη ότι πρόκειται για ανθρωποκτονία εκ προμελέτης είναι απολύτως βάσιμη. Σύμφωνα με τα λεγόμενα ενός αυτόπτη μάρτυρα ο Σήφης χτυπήθηκε με κοντάρι. Τον χτύπησαν”, λέει σε τηλεφωνική επικοινωνία από την Αθήνα η κυρία Παπαθεοδώρου.
Ένας άλλος μάρτυρας, μιλώντας σε κανάλι της τηλεόρασης, υποστήριξε ότι οι ψαράδες είχαν έντονο διαπληκτισμό με τον Βαλυράκη πριν από το συμβάν . Αλλά οι καταθέσεις αυτές δεν διερευνήθηκαν περαιτέρω.
Εχουν περάσει οκτώ μήνες από τότε, και η υπόθεση Βαλυράκη αρμενίζει ακόμα μεσοπέλαγα, χωρίς να διαφαίνεται η διαλεύκανσή της.
“Δεν θέλησαν να κάνουν σοβαρές έρευνες”, λέει η κυρία Παπαθεοδώρου-Βαλυρακη.
“Η ακρόαση τον υπαιτίων έγινε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, δεν τους απαγγέλθηκαν καν κατηγορίες. Πρόκειται για συγκάλυψη από το Λιμενικό που προστατεύει τους ψαράδες. Είναι σκανδαλώδες το γεγονός ότι δεν βλέπουν το φως της δημοσιότητας οι συνθήκες κάτω από τις οποίες πέθανε ένας εθνικός ήρωας σαν τον Σήφη”.
Ο Σήφης Βαλυράκης υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ,( του σοσιαλιστικού κινήματος που ιδρύθηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου) στο οποίο είχε προσχωρήσει πριν καλά καλά κλείσει τα τριάντα και όταν ακόμα ήταν υπό διωγμό από το καθεστώς της χούντας. Ήταν ένας αγωνιστής- θρύλος της αντίστασης κατά της χούντας.
Τον συνέδεε φιλία με τον Αλέκο Παναγούλη, ποιητή και σύντροφο της Οριάνα Φαλάτσι, ο θάνατος του οποίου επίσης δεν διαλευκάνθηκε ποτέ.
Ο Βαλυράκης συνελήφθη και βασανίστηκε το 1971 αλλά δραπέτευσε αφού κατάφερε να κόψει ένα από τα σίδερα του κελιού του και να προκαλέσει βραχυκύκλωμα στην φυλακή. Τον έπιασαν στα σύνορα με την Γιουγκοσλαβία, μεταφέρθηκε στις φυλακές της Κέρκυρας αλλά κατάφερε να δραπετεύσει πάλι, αυτή τη φορά κολυμπώντας πολλά χιλιόμετρα μέχρι τις ακτές της Αλβανίας.
Δεν ήταν τυχερός όμως, γιατί το κομμουνιστικό καθεστώς στα Τίρανα τον συνέλαβε με την κατηγορία της κατασκοπίας και τον καταδίκασε σε τρία χρόνια καταναγκαστικά έργα. Τέλικά τον απελευθέρωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου αφού πέτυχε διαμεσολάβηση της Κινέζικης κυβέρνησης.
Όταν το 1981, με την επαναφορά της δημοκρατίας, ο Παπανδρέου ανέβηκε στην εξουσία, ο Βαλυράκης ήταν εξ αρχής ένας από τους πλέον έμπιστους υπουργούς του και διατέλεσε υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Αθλητισμού .
Τέλος, ανέλαβε το μεγάλης σημασίας υπουργείο της Δημόσιας Τάξης στην δικαιοδοσία του οποίου εμπίπτει και η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Την θέση αυτή κατείχε μέχρι το 1996 οπότε και ο Ανδρέας Παπανδρέου αποσύρθηκε για λόγους υγείας.
Παρέμεινε όμως εκλεγμένος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ για την Κρήτη μέχρι το 2012.
Τα τελευταία χρόνια, ο τέως υπουργός, λάτρης της θάλασσας, αφοσιώθηκε στην πάταξη της παράνομης αλιευτικής δραστηριότητας και της συνεπαγόμενης περιβαλλοντολογικής καταστροφής στο Αιγαίο.
Μετάφραση από τα Ιταλικά: Λένα Θεοδωρίδου