Του Elijah J. Magnier, Russia Insider
Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού
Ο Αγιατολαχ Χαμενέϊ συνιστά τέσσερα μέτρα για την αντιμετώπιση της απειλής
Το κατωτέρω άρθρο (του καλύτερα πληροφορημένου δημοσιογράφου της Μέσης Ανατολής) για ένα αρχαίο έθνος, με παράλληλο ιστορικό βίο και πολιτισμό, θα κινήσει στον Έλληνα αναγνώστη ισχυρά αντιφατικά συναισθήματα. Αισθήματα θαυμασμού για την σοφία, την φρόνηση και την κρίση που αποθησαύρισε το περσικό έθνος – στην εξίσου πολυτάραχη ιστορική εμπειρία του- σοφία που διαφύλαξε και τώρα επιδεικνύει, στην νέα υπαρξιακή απειλή που αντιμετωπίζει. Αλλά και συναισθήματα θλίψης, υστέρησης, μειονεξίας και εντροπής, που επιβάλλουν, στην εδώ πλευρά της Ιστορίας, οι αναπόδραστες στην σημερινή συγκυρία συγκρίσεις…
Σε μια ιδιαίτερη συνάντηση με την ιρανική ηγεσία, ο Ηγέτης της Επανάστασης Σαγιέτ Αλή Χαμενέι, συνέστησε τέσσερα μέτρα για την αντιμετώπιση των αμερικανικών κυρώσεων και των απειλών κατά του Ιράν.
Το πρώτο μέτρο που πρότεινε ο ηγέτης του Ιράν είναι το Ιράν να αναπτύξει τις παραγωγικές δυνατότητές του και να μειώσει τις εισαγωγές του στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο στα προσεχή χρόνια. Οι εισαγωγές του Ιράν κυμαίνονται από 40 ως 65 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο (το 2010 έφθασαν τα 65,4 δις, ενώ το 2017 δεν ξεπέρασαν τα 51,6 δις δολάρια). Πρόκειται για εισαγωγές κυρίως μηχανών, ηλεκτρονικών υπολογιστών και τηλεφωνικού εξοπλισμού, φαρμάκων και ιατρικών εργαλείων, ηλεκτρικών μηχανών, σιταριού, δημητριακών και καλαμποκιού, ρυζιού και σόγιας, μεταφορικών οχημάτων, σιδήρου και φύλλων χάλυβος και οργανικών χημικών. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και η Κίνα είναι οι κύριοι προμηθευτές του Ιράν, μαζί με την Νότια Κορέα, την Τουρκία και την Γερμανία. Οι ετήσιες εξαγωγές της Ε.Ε στο Ιράν είναι αξίας περίπου 10 δις δολαρίων.
Η δεύτερη σύσταση του αρχηγού του κράτους ήταν το Ιράν να λειτουργεί στην βάση της αρχής ότι δεν έχει πιστούς και σταθερούς φίλους. Επεσήμανε ότι οι σχέσεις με άλλες χώρες πρέπει να βασίζονται σε αμοιβαία συμφέροντα, αντί να είναι στρατηγικού χαρακτήρα. Το Ιράν θα πρέπει να στηρίζεται στις δικές του ικανότητες να υπερασπιστεί την ύπαρξη και την συνέχειά του, χωρίς να απομονώνεται. Άλλες χώρες μπορεί να συμπαραστέκονται στο Ιράν για το κοινό όφελος και συμφέρον, αλλά τέτοιες συμμαχίες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν προϊόν των περιστάσεων και των ευκαιριών και να μην θεωρούνται σαν κάτι δεδομένο και πάγιο.
Η τρίτη σύσταση ήταν να χαλαρώσει η εσωτερική ένταση με όλα τα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμιστών (Μεχντί Καρούμπι, Μιρ Χοσείν Μουσαβί, Ζάχρα Ραφσαζανί). Η ιρανική ηγεσία πιστεύει ότι η εθνική ενότητα έχει την κυρίαρχη προτεραιότητα αυτήν την περίοδο της κρίσης, που μπορεί να διαρκέσει άλλα πέντε χρόνια αν επανεκλεγεί ο Τραμπ. Επιπλέον, το Ιράν έχει μιαν ενιαία στάση απέναντι στις αμερικανικές κυρώσεις. Μετριοπαθείς, όπως ο Πρόεδρος Χασάν Ρουανί και ο υπουργός των Εξωτερικών Ζαουάτ Ζαρίφ έχουν υιοθετήσει σκληρή στάση, παρόμοια με του Σώματος των Φρουρών της Ιρανικής Επανάστασης.
Η τέταρτη σύσταση του Μεγάλου Αγιατολαχ Αλί Χαμενέι είναι το Ιράν να εξαρτάται στο μέλλον λιγότερο από τα έσοδα του πετρελαίου. Οι ετήσιες εξαγωγές αργού πετρελαίου του Ιράν είναι αξίας 21 ως 27 δισεκατομμυρίων δολαρίων και αντιπροσωπεύουν το 4,3% της παγκόσμιας αγοράς. Ο Ιρανός ηγέτης υπέδειξε την αύξηση και διαφοροποίηση της παραγωγής άλλων εγχώριων προϊόντων, που θα μπορούσε να εξάγει το Ιράν κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, στις γειτονικές χώρες. Αυτό το μέτρο θα περιορίσει τις επιπτώσεις των αμερικανικών κυρώσεων στις ενεργειακές εξαγωγές του Ιράν, που δεν επινοήθηκαν από την κυβέρνηση Τραμπ αλλά εφαρμόζονται από όλες τις προηγούμενες αμερικανικές κυβερνήσεις από της ιρανικής επανάστασης (1979).
Η ιρανική ηγεσία πιστεύει ότι οι ΗΠΑ δεν αποβλέπουν στην πραγματικότητα να γονατίσουν το Ιράν, αλλά μάλλον να χρησιμοποιήσουν τις γοργά αναπτυσσόμενες στρατιωτικές δυνατότητές του σαν επιχείρημα πωλητή, για την αύξηση των πωλήσεων αμερικανικών όπλων σε χώρες συμμάχους τους, εχθρικά διακείμενες απέναντι στο Ιράν.
Επίσης πιστεύεται ότι οι ΗΠΑ δεν θα ήταν ευτυχείς να δουν το Ιράν σε απόλυτη συνταύτιση με την Κίνα και την Ρωσία, ως τους κύριους στρατηγικούς εμπορικούς και στρατιωτικούς εταίρους του. Ότι, αντίθετα, οι ΗΠΑ θα επιδίωκαν μιαν σφαιρική συμφωνία, που θα τους εξασφάλιζε μερίδιο στην ιρανική αγορά και ανάπτυξη.
Δεν υπάρχει αμφιβολία -η ιρανική ηγεσία συμφωνεί- ότι η Τεχεράνη θα δεχόταν τελικά το αμερικανικό αίτημα να διαπραγματευθεί και να συζητήσει το θέμα της ιρανικής παρουσίας στην Συρία και της επιρροής της στις χώρες της Μέσης Ανατολής (στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στον Λίβανο και στην Υεμένη). Ωστόσο τίποτα δεν πρόκειται να γίνει προτού ο Τραμπ άρει τις κυρώσεις και αποδεχτεί την πυρηνική συμφωνία.
Ωστόσο το Ιράν έχει επίγνωση ότι ο Τραμπ δεν μπορεί, για εκλογικούς λόγους, να οπισθοχωρήσει. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ σκαρφάλωσε σε ένα δέντρο και δεν βρίσκει τρόπο να κατεβεί. Το Ιράν μπορεί να βοηθήσει τον Τραμπ, εάν αυτός κοιτάζει αλλού όταν το Ιράν πουλά δύο εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο την ημέρα, όπως κάνει με τα 10 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αέριο που το Ιράν πουλάει τώρα στο Ιράκ. Οι ηγέτες του Ιράν ακολουθούν την αρχή του Ντενγκ Ξιαοπίνγκ: «Δεν με ενδιαφέρει εάν η γάτα είναι μαύρη ή άσπρη εφόσον πιάνει ποντικούς.» Εάν ο Τραμπ παραχωρήσει κάτι λιγότερο, το Ιράν δεν θα τον βοηθήσει να κερδίσει και δεύτερη θητεία το 2020 αλλά αντίθετα θα συντελέσει στο να αποτύχει.
Παρά την διάθεση του Ιράν να διαπραγματευθεί και για μείωση της έντασης, φαίνεται πως υπάρχουν κόκκινες γραμμές, σε θέματα μη διαπραγματεύσιμα, όπως: Η δυνατότητα του Ιράν να αναπτύσσει τις δυνατότητες των πυραύλων του και η υποχρέωσή του να υποστηρίζει τους εταίρους του στον Λίβανο, στην Συρία, στο Ιράκ, στην Υεμένη και στο Αφγανιστάν.
Την 7η Ιουλίου λήγει η 60-ήμερη προθεσμία της προειδοποίησης και το Ιράν ήδη προετοιμάζεται για να αποσυρθεί από την πυρηνική συμφωνία βαθμιαία. Η Ευρώπη εμφανίζεται –ως τώρα- ανέτοιμη να υψώσει κεφαλή στην αμερικανική ηγεμονία και στις κυρώσεις. Μοιάζει απίθανο ότι οι ηγέτες της θα αποφασίσουν να απειθαρχήσουν στις ΗΠΑ για 10 δισεκατομμυρίων εμπορικές συναλλαγές με το Ιράν. Ωστόσο το ζήτημα αφορά περισσότερα από την οικονομία. Θα είναι κάτι χωρίς προηγούμενο για τις ευρωπαϊκές χώρες πού, αντίθετα με τις ΗΠΑ, δηλώνουν σεβασμό στις αρχές του Δικαίου και της Δικαιοσύνης, να απιστήσουν σε μια συμφωνία δικής τους έμπνευσης και επίτευξης και να αθετήσουν διεθνείς συμβάσεις υπογεγραμμένες από τους ηγέτες τους. Επιπλέον, ο ευρωπαϊκός νομισματικός μηχανισμός που προοριζόταν να διευκολύνει το εμπόριο της Ευρώπης με το Ιράν, παρακάμπτοντας τις αμερικανικές κυρώσεις, τελικά δεν εφαρμόστηκε. Το Ιράν εξέφρασε την απογοήτευσή του για την ασυνέπεια της Ευρώπης.
Ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας Γιουκίγια Αμάνο ανακοίνωσε ότι το Ιράν αύξησε τα επίπεδα εμπλουτισμού ουρανίου και το Ιράν συμφώνησε. Οι αμερικανικές κυρώσεις οδηγούν το Ιράν να συσσωρεύει φυγοκεντρωτές (ελλείψει εξαγωγικών δικαιωμάτων). Το Ιράν τους αναβαθμίζει από IR1 σε IR6 και απειλεί να το πάει σε «καταρράκτες από IR8». Παρόλο που οι ΗΠΑ ισχυρίζονται πως αδιαφορούν για την πυρηνική συμφωνία και την εγκατέλειψαν μονομερώς, δυσαρεστώντας τις χώρες που την είχαν συνυπογράψει και προκαλώντας στρατιωτική ένταση στην Μέση Ανατολή, ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Βιέννη Τζάκι Ουόλκοτ βρήκε το θάρρος να κατηγορήσει το Ιράν ότι «παραβιάζει την συμφωνία, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία σε όλους μας».
Όλα δείχνουν ότι το καλοκαίρι της Μέσης Ανατολής θα είναι θερμό, αν και ο πόλεμος δεν φαίνεται πιθανός. Η διαπάλη θα διατηρηθεί σε υψηλό επίπεδο από αμερικανικής και ιρανικής πλευράς, χωρίς καμία να υποχωρεί και να μειώνει την ένταση. Η 7η Ιουλίου δεν είναι μακριά και αναμφίβολα θα αναγγείλει νέες εκπλήξεις. Το Ιράν έχει την πρωτοβουλία στο πλευρό του και ο Τραμπ και οι νέο-συντηρητικοί του δεν έχουν παρά να περιμένουν το επόμενο βήμα.
Elijah J. Magnier
Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού
