Τους λόγους για τους οποίους δεν αναβαθμίζει την ελληνική οικονομία αναλύει σε έκθεση της η Μοοdy’s Analytics, καθώς οι μόνες πραγματικές οικονομικές δραστηριότητες της Ελλάδας είναι ο τουρισμός και… η ακρίβεια!
Όταν λέμε ακρίβεια εννοούμε τον πληθωρισμό και την κατανάλωση και άρα την απόδοση μεγάλων εσόδων στο ελληνικό κράτος λόγω του υψηλού ΦΠΑ.
Αυτά τα έσοδα μαζί με τα τουριστικά η ελληνική κυβέρνηση τα παρουσιάζει ως ανάπτυξη.
Και τα δύο εξαρτώνται από εξωτερικούς παράγοντες!
Υπάρχει ένας ακόμα παράγοντας ο οποίος παίζει αρνητικό ρόλο στην ελληνική οικονομία και είναι το έλλειμμα ισοζυγίου εισαγωγών-εξαγωγών.
Eν ολίγοις η χώρα δεν παράγει τίποτα και απλώς… καταναλώνει και όλοι ανταλλάσσουν υπηρεσίες ο ένας με τον άλλον.
H Moody’s προβλέπει μία πολύ δύσκολη διετία για την ελληνική οικονομία λόγω των δασμών που θα επιβάλλει στα προϊόντα της ΕΕ ο Ν. Τραμπ που αναμένεται να απαντηθούν με αντίστοιχους δασμούς από τις Βρυξέλλες.
Η ελληνική οικονομία εξαρτάται από την κατανάλωση και το εμπόριο.
Η Moody’s, αναφέρει ότι η ελληνική οικονομία παρουσιάζει καλή απόδοση, με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 2,4% σε ετήσια βάση το γ’ τρίμηνο του 2024 αλλά οι κύριοι κινητήρες της ελληνικής ανάπτυξης ήταν η κατανάλωση και ο τουρισμός.
Οι καθαρές εξαγωγές συνέχισαν να επιβαρύνουν την ανάπτυξη, καθώς η αύξηση των εισαγωγών ξεπέρασε σημαντικά την αύξηση των εξαγωγών, ειδικά στον τομέα των υπηρεσιών.
Το γεγονός ότι το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 15 ετών αλλά δεν κρύβει το γεγονός ότι, η Ελλάδα εξακολουθεί να παρουσιάζει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην ευρωζώνη μετά την Ισπανία και αντιμετωπίζει αρκετούς κινδύνους, όπως η αύξηση των αμερικανικών δασμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η πολιτική αστάθεια στη Γερμανία και τη Γαλλία.
Σύμφωνα με τη Moody’s, η Ελλάδα ξεχωρίζει ως ένας από τους κορυφαίους προορισμούς της Ευρώπης, με σχεδόν το 10% του εργατικού δυναμικού να απασχολείται σε υπηρεσίες σχετικές με τον Tουρισμό και περίπου το ένα τρίτο των εξαγωγών να προέρχεται από τον κλάδο.
Ωστόσο, παρά την ισχυρή απόδοση μετά την πανδημία, τα εθνικά στατιστικά στοιχεία για το δεύτερο εξάμηνο του 2024 δείχνουν σημάδια αδυναμίας.
Η μέση δαπάνη ανά ταξίδι από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο μειώθηκε κατά 4,3% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023.
Αυτό ενδέχεται να υποδηλώνει ότι οι τουρίστες έχουν εξαντλήσει τις αποταμιεύσεις που είχαν συσσωρεύσει κατά την περίοδο του COVID-19.
Πάντως, όπως επισημαίνει η Moody’s, παρά την πρόσφατη αποδυνάμωση, η ισχύς του Τουρισμού συνεχίζει να προσελκύει επενδυτές ακινήτων, με τις τιμές των κατοικιών να σημειώνουν εκρηκτική άνοδο.
Από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 2024, οι οικοδομικές άδειες αυξήθηκαν κατά 17% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023.
Παρ’ όλα αυτά, τα τρέχοντα επίπεδα αδειών παραμένουν περίπου 55% χαμηλότερα από αυτά πριν από την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση.
Τα δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα ότι η προσφορά δεν μπορεί να καλύψει τη ζήτηση.
Οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 14,2% το 2023 και αναμένεται να έχουν αυξηθεί κατά 7,7% το 2024.
Αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με την Ευρωζώνη, όπου οι τιμές μειώθηκαν κατά 1,2% το 2023 και αναμένεται να έχουν αυξηθεί μόλις 1,2% πέρυσι.
«Προβλέπουμε ότι η αύξηση των τιμών κατοικιών στην Ελλάδα θα επιβραδυνθεί κάτω από το 6% φέτος, αλλά θα συνεχίσει να ξεπερνά τον μέσο όρο της ευρωζώνης» σημειώνει η Moody’s.
Ο λόγος σταθερών επενδύσεων προς ΑΕΠ ανέρχεται πλέον στο 16%, από το χαμηλό 10,1% του τρίτου τριμήνου του 2015.
Ωστόσο, παραμένει κάτω από την προ κρίσης του 2008 τιμή, περίπου στο 21%, και χαμηλότερος από αυτόν χωρών όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
Ένας από τους λόγους για τους οποίους ο λόγος επενδύσεων προς ΑΕΠ δυσκολεύεται να ανακάμψει είναι ότι οι ελληνικές συστημικές τράπεζες διατηρούν τα επιτόκια καταθέσεων στο κατώτατο όριο του μηδενός!
Αυτό σημαίνει ότι το κόστος ευκαιρίας για τη διακράτηση μετρητών είναι χαμηλό, γεγονός που καθιστά τις τραπεζικές αποταμιεύσεις μη ελκυστικές για τον μέσο νοικοκυριό.
Αυτό επιβραδύνει τη συσσώρευση κεφαλαίου και τη ροή νέων δανείων, αν και ο ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων μετά τη συγχώνευση της Attica Bank με την Παγκρήτια Τράπεζα.
«Η πρόκληση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής είναι να διασφαλίσουν ότι οι μεταρρυθμίσεις θα ωφελήσουν και τον γενικό πληθυσμό.
Η έρευνα για τις συνθήκες διαβίωσης της Eurostat το 2022 στην Ευρώπη, σχετικά με την ικανοποίηση από τη ζωή, ήταν ανησυχητική.
Οι Έλληνες απόφοιτοι πανεπιστημίων δήλωσαν ότι είναι πολύ δυσαρεστημένοι με την οικονομική τους κατάσταση (δεύτεροι χειρότεροι μετά τη Βουλγαρία).
Ωστόσο, από τότε, οι κατώτατοι μισθοί έχουν αυξηθεί σημαντικά και είναι πλέον συγκρίσιμοι με αυτούς της Πορτογαλίας και της Μάλτας.
Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των εισοδημάτων από τον κατώτατο μισθό και των επιδομάτων ανεργίας έχει βελτιώσει τα κίνητρα για ενεργή αναζήτηση εργασίας.
Παρά τη σημειωθείσα πρόοδο, ο μέσος προσαρμοσμένος μισθός πλήρους απασχόλησης στην Ελλάδα το 2023 ήταν ο τρίτος χαμηλότερος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι υψηλές τιμές στις κατοικίες και ο υπερτουρισμός δυσκολεύουν τους νέους και τις οικογένειες να νοικιάσουν ή να αγοράσουν ακίνητα».
Μια εποχή γεμάτη κινδύνους
Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης:
«Η ελληνική οικονομία είναι ευάλωτη στις διακυμάνσεις των παγκόσμιων αγορών.
Τα υψηλά επίπεδα γεωπολιτικής αναταραχής, λόγω Ουκρανίας, Μέσης Ανατολής, των τριβών μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν, του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας και, πιο πρόσφατα, της πολιτικής αστάθειας στη Γερμανία και τη Γαλλία, δημιουργούν σημαντική αβεβαιότητα.
Μετά την επανεκλογή του προέδρου Ν.Τραμπ, η Moody’s Analytics προβλέπει ότι ο αποτελεσματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ στην ΕΕ θα αυξηθεί κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες.
Η ΕΕ πιθανότατα θα απαντήσει με αντίστοιχους δασμούς, εξαιρώντας όμως τις εισαγωγές ενέργειας.
Οι δασμοί αναμένεται να τεθούν σε ισχύ τον Ιούλιο του 2025 και να παραμείνουν μέχρι το τέλος του 2026.
«Εκτιμούμε ότι το ασθενέστερο παγκόσμιο μακροοικονομικό περιβάλλον που θα προκύψει θα επιβαρύνει την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, κυρίως το 2026.
Ως οικονομία που βασίζεται στην κατανάλωση και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το διεθνές εμπόριο, μια κλιμάκωση των παγκόσμιων εμπορικών εντάσεων θα μπορούσε εύκολα να εκτροχιάσει την οικονομική ανάπτυξη.
Έχουμε περικόψει τις προβλέψεις μας για την ανάπτυξη του ΑΕΠ στο 2,2% (από 2,3%) για το 2025 και στο 1,6% (από 2%) για το 2026.
Τα αντίποινα για τους αμερικανικούς δασμούς από την ΕΕ θα μπορούσαν επίσης να αυξήσουν τις πιέσεις στον πληθωρισμό.
Σημειωτέον, η Eurostat αναφέρει ότι ο πληθωρισμός στην Ελλάδα βρίσκεται γύρω στο 3% από τον Ιούλιο, υψηλότερα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα προβλέπεται να είναι μόλις 0,6% το τέταρτο τρίμηνο του 2024.
Ωστόσο, ο πληθωρισμός στις υπηρεσίες παραμένει υψηλός, πάνω από 5%, και αναμένεται να διατηρήσει τον συνολικό πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα, στο 2,8% το 2025, ασκώντας πρόσθετες πιέσεις στο πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα» σημειώνει η Moody’s.
