Υπό ασφυκτική πίεση βρίσκεται η παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς, να αποδεχθεί το σχέδιο εκεχειρίας για τη Γάζα που έχει προτείνει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Η Τουρκία έχει ήδη στείλει αντιπροσωπεία της στο Κατάρ, ώστε σε συνεργασία με τα αραβικά κράτη να προχωρήσει η διαπραγμάτευση για την εκεχειρία στη Γάζα και την απελευθέρωση των ομήρων.
Οι Άραβες ζήτησαν από τον Τραμπ να μην το παρουσιάσει – Δεν τους άκουσε
Νωρίς το πρωί της Τρίτης, διπλωματική πηγή με γνώση των συνομιλιών δήλωσε στο CBS News ότι ένας Αιγύπτιος αξιωματούχος και ο πρωθυπουργός του Κατάρ έδωσαν σε εκπροσώπους της Χαμάς αντίγραφο της πρότασης. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ έχει δηλώσει ότι το Τελ Αβίβ αποδέχεται την πρόταση. Από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραμπ προειδοποίησε τη Χαμάς ότι πρέπει να αποφασίσει μέσα στις επόμενες τρεις ή τέσσερις ημέρες. Διαφορετικά, απείλησε, με συνέπειες.
«Η Χαμάς είτε θα το κάνει είτε όχι. Και αν δεν το κάνει, το τέλος θα είναι πολύ θλιβερό», είπε. Όταν ρωτήθηκε αν υπάρχει περιθώριο για διαπραγμάτευση επί του ειρηνευτικού σχεδίου, ο Ντόναλντ Τραμπ απάντηση: «Όχι μεγάλο».
Η στάση της Χαμάς και η συμπαιγνία Τραμπ
Η πρώτη αντίδραση από τη Χαμάς, ανεπίσημη, ήρθε λίγη ώρα μετά την παράδοση του σχεδίου στους εκπροσώπους της. Αξιωματούχος της οργάνωσης δήλωσε στο Reuters ότι το σχέδιο «είναι εντελώς μεροληπτικό υπέρ του Ισραήλ». Και πρόσθεσε ότι θέτει «αδύνατους όρους» που έχουν στόχο την εξάρθρωση της οργάνωσης.
Σύμφωνα με τον ενημερωτικό ιστότοπο Axios, πιθανότατα υπάρχει βάση σε αυτή την καταγγελία. Το ειρηνευτικό σχέδιο για τη Γάζα που παρουσίασε ο Ντόναλντ Τραμπ περιείχε σημαντικές αλλαγές. Πρόκειται για απαιτήσεις του πρωθυπουργού του Ισραήλ, που σύμφωνα με το Axios έχουν εξοργίσει τους Άραβες αξιωματούχους που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, λένε οι πηγές.
Οι Άραβες διαπραγματευτές είχαν παρουσιάσει ένα προσχέδιο στη Χαμάς, αλλά αυτό που τελικά ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος ήταν σημαντικά διαφορετικό από αυτό με το οποίο συμφώνησαν οι Άραβες διαμεσολαβητές. Σύμφωνα με τον ιστότοπο, ζήτησαν από τον Ντόναλντ Τραμπ να μην το παρουσιάσει, αλλά εκείνος, παρουσία του Μπενιαμίν Νετανιάχου προχώρησε κανονικά. Και πλέον ασκεί πίεση στις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες να το δεχθούν.
Γιατί συναινούν οι Άραβες
Ανώτερος Άραβας αξιωματούχος δήλωσε στο Axios ότι, παρά το γεγονός ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός πέτυχε αλλαγές στο σχέδιο Τραμπ, αυτό εμπεριέχει πολλά και θετικά στοιχεία για τους Παλαιστινίους. Εκτός από την πρόβλεψη ότι θα δώσει τέλος στις δολοφονίες αμάχων.
Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι ελπίζουν ότι οι αραβικές και μουσουλμανικές χώρες θα πιέσουν τη Χαμάς να το αποδεχτεί. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι υπήρχαν πρόσφατες ενδείξεις ότι ορισμένοι ηγέτες της Χαμάς ήταν έτοιμοι να προχωρήσουν.
Ωστόσο, σύμφωνα με το δίκτυο CBS News, που επικαλείται πηγή με γνώση της διαδικασίας, η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές παρατάξεις τείνουν να αποδεχτούν το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ. Επίσης, ανέφερε ότι η απάντηση θα δοθεί στους μεσολαβητές της Αιγύπτου και του Κατάρ αύριο, Τετάρτη. Σε χρόνο, δηλαδή, πολύ πιο σύντομο από τη διορία των τεσσάρων ημερών που έχει δώσει ο Αμερικανός πρόεδρος.
Υπό πίεση
Όλα δείχνουν ότι αυξάνεται η πίεση προς τη Χαμάς. Η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία ελέγχεται από τη Φατάχ, και είναι υπεύθυνη για τη διακυβέρνηση της Δυτικής Όχθης, εξέδωσε δήλωση υποστηρίζοντας το σχέδιο. Σε αυτήν τονίζει «τη σημασία της εταιρικής σχέσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την επίτευξη ειρήνης στην περιοχή». Επίσης, επιβεβαιώνει τις δεσμεύσεις της για μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της «διεξαγωγής προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών εντός ενός έτους μετά το τέλος του πολέμου».
«Έχουμε επιβεβαιώσει ότι επιθυμούμε ένα σύγχρονο, δημοκρατικό, μη στρατιωτικοποιημένο παλαιστινιακό κράτος που είναι προσηλωμένο στον πλουραλισμό και την ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας», ανέφερε η Παλαιστινιακή Αρχή στη δήλωσή της.
Το σχέδιο δήλωσαν ότι υποστηρίζουν και πολλές αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, από τη Μέση Ανατολή και αλλού.
Σε κοινή δήλωσή τους, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ινδονησία, Πακιστάν, Τουρκία, Σαουδική Αραβία και Κατάρ, «χαιρετίζουν τις ειλικρινείς προσπάθειες του κ. Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα». Επίσης, επιβεβαιώνουν την «εμπιστοσύνη τους στην ικανότητά του να βρει δρόμο προς την ειρήνη».
«Στην ίδια δήλωση, τονίζουν τη «σημασία της συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την εξασφάλιση της ειρήνης στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, οι υπουργοί χαιρετίζουν την ανακοίνωση του Προέδρου Τραμπ σχετικά με την πρότασή του για τον τερματισμό του πολέμου, την ανοικοδόμηση της Γάζας, την πρόληψη του εκτοπισμού του παλαιστινιακού λαού και την προώθηση μιας συνολικής ειρήνης, καθώς και την ανακοίνωσή του ότι δεν θα επιτρέψει την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης».
Το απόγευμα της Τρίτης, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι θα συμμετάσχει στην προσπάθεια διαμεσολάβησης, καθώς θεωρεί σημαντική την αμερικανική πρωτοβουλία.
Αντιδράσεις και στο Ισραήλ
Ωστόσο, το σχέδιο Τραμπ, παρά την παραδοχή ότι ευνοεί το Ισραήλ, δεν έγινε πλήρως αποδεκτό ούτε στο Τελ Αβίβ. Η αντιπολίτευση, στο σύνολό της, καλεί τον Μπενιαμίν Νετανιάχου να το αποδεχθεί και να λήξει ο πόλεμος.
Ωστόσο, οι ακροδεξιοί πολιτικοί σύμμαχοι του Μπενιαμίν Νετανιάχου τον κατηγορούν ότι υποχώρησε σε ένα σχέδιο που δεν θα επιτρέψει την υλοποίηση των ισραηλινών στόχων.
REUTERS/Jonathan Ernst TPX IMAGES OF THE DAY
Ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς περιέγραψε τη συμφωνία ως «παταγώδη διπλωματική αποτυχία» που θα «τελειώσει με δάκρυα». Και πρόσθεσε ότι οι «πανηγυρισμοί» για το σχέδιο Τραμπ είναι «απλώς παράλογοι». «Τα παιδιά μας θα αναγκαστούν να πολεμήσουν ξανά στη Γάζα», είπε.
Ο Μπεζαλέλ Σμότριτς και ο επίσης ακροδεξιός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας, Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, έχουν απειλήσει επανειλημμένα να ρίξουν την κυβέρνηση εάν ο πόλεμος κατά της Χαμάς λήξει πριν από την ολοκληρωτική ήττα της οργάνωσης. Επίσης, απορρίπτουν το ενδεχόμενο η Παλαιστινιακή Αρχή να έχει οποιοδήποτε ρόλο στη διοίκηση της Γάζας, μετά το τέλος του πολέμου.
Ο Σμότριτς, επίσης, εξέφρασε την ελπίδα ότι η Χαμάς θα αρνηθεί το σχέδιο. Είπε ότι η «πεισματάρα της Χαμάς θα μας σώσει για άλλη μια φορά από τους εαυτούς μας» και θα επιτρέψει στο Ισραήλ να συνεχίσει τη στρατιωτική επίθεση στη Γάζα.
Ο Ζβι Σουκότ, επίσης μέλος κόμματος Θρησκευτικού Σιωνισμού του Σμότριτς, έγραψε στο X ότι «ολόκληρη η λογική των προτάσεων βασίζεται σε μια τεχνητή διαφοροποίηση μεταξύ του πληθυσμού [της Γάζας] και της Χαμάς. Υποτίθεται ότι θα εγκαταλείψουν το όνειρο να μας δολοφονήσουν με αντάλλαγμα χρήματα».
Αυτό που προσπαθεί τώρα ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είναι να μετριάσει την αυξανόμενη αντίδραση των ακροδεξιών συμμάχων του, για να σώσει την κυβέρνησή του. Σύμφωνα με τους Financial Times, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει συμφωνήσει με τον Τραμπ ότι η συμφωνία δεν θα τεθεί στο σύνολό της σε ψηφοφορία στο ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας.
Αυτό που θα τεθεί σε ψηφοφορία είναι η ανταλλαγή των ομήρων με κρατούμενους, διότι το απαιτεί η ισραηλινή νομοθεσία.
Οι κίνδυνοι για τον Νετανιάχου
Οι Financial Times αναφέρουν ότι πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι, αν η Χαμάς πράγματι υπογράψει τη συμφωνία, η ισραηλινή κυβέρνηση μπορεί τελικά να διαλυθεί. Και τότε το Ισραήλ θα πρέπει να πάει σε πρόωρες εκλογές.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου αγωνίζεται να διατηρήσει τον κυβερνητικό συνασπισμό του ενωμένο και να αποτρέψει νέες εκλογές. Τα ποσοστά του στις δημοσκοπήσεις καταρρέουν και ήδη βγαίνει από τη σοβαρή πολιτική κρίση που προκλήθηκε από τη στράτευση των υπερορθόδοξων Εβραίων.
Στο βιντεοσκοπημένο μήνυμα στο Facebook από την Ουάσιγκτον, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δήλωσε ότι «αντέστρεψε τα δεδομένα» για τη Χαμάς, απομονώνοντάς την διεθνώς. Ισχυρίστηκε ότι «όλος ο κόσμος, συμπεριλαμβανομένου του αραβικού και μουσουλμανικού κόσμου», είχε αποδεχτεί τους μαξιμαλιστικούς όρους του Ισραήλ. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνεται η παραμονή του ισραηλινού στρατού στο «μεγάλο μέρος της Γάζας». Αλλά δεν έχει καταφέρει να πείσει.
Ο γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου του Μπενιαμίν Νετανιάχου, Γιόσι Φουξ, έγραψε στο X ότι οι όροι για μεταρρυθμίσεις που τέθηκαν στην Παλαιστινιακή Αρχή, «δεν θα εκπληρωθούν ποτέ». Και άφησε να εννοηθεί ότι η Παλαιστινιακή Αρχή δεν θα μπορέσει ποτέ να αναλάβει την ευθύνη της Γάζας.
