Η επίθεση του Μαξίμου, διά στόματος μάλιστα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, σε βάρος του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) με τη μομφή περί… αργοκίνητου φορέα που καθυστερεί τις προσλήψεις (!) δεν ήρθε τυχαία. Μετά το εκλογικό κούρεμα του 41% της ΝΔ οι «γαλάζιοι» ταγοί της χώρας πατάνε γκάζι στον οδοστρωτήρα των αντιμεταρρυθμίσεών τους. Επιδιώκουν να επιρρίπτουν σε άλλους τις κυβερνητικές ευθύνες που έχουν για την αντιλαϊκή πολιτική απασχόλησης και παράλληλα να ανοίγουν «παράθυρο» για είσοδο στελεχών από την αγορά σε δημόσιες επιχειρήσεις παραμερίζοντας όρους διαφάνειας, αντικειμενικότητας και αξιοκρατίας.
Αυτές τις δυο στοχεύσεις καλύπτει το «χτύπημα» στη συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξάρτητη αρχή η οποία καλείται να εφαρμόζει το θεσμικό πλαίσιο για την πρόσληψη και επιλογή ανθρώπινου δυναμικού σε φορείς του δημοσίου και ευρύτερου δημόσιου τομέα ενώ παράλληλα φορτώνεται συνεχώς αρμοδιότητες χωρίς πρόσθετους πόρους και διοικητικό φορτίο χωρίς επαρκές προσωπικό.
Πόσος θόρυβος για τη συνάντηση του Κυρ. Μητσοτάκη με τον υπουργό Εσωτερικών Θόδωρο Λιβάνιο για τη σύσκεψη του υπουργικού συμβουλίου με θέμα το ΑΣΕΠ και τα «μέτρα επιτάχυνσης» προσλήψεων! Τι ιδέες επί ιδεών στα σκαριά για όσα άφησε έρμαια η ΝΔ από το 2019 και τώρα οι «γαλάζιοι» πλασιέ κάνουν επίδειξη των «θα»: από δω η ψηφιοποίηση διαδικασιών για ταχύτερο έλεγχο αιτήσεων, από κει η ανάπτυξη της διαλειτουργικότητας του ΑΣΕΠ με κρατικούς φορείς για άρση γραφειοκρατικών εμποδίων που οδηγούν σε καθυστερήσεις για την πλήρωση θέσεων… Εχει μείνει στο μούσκιο για επόμενη φάση το σχέδιο να δοθεί… outsourcing, αλλά υπό την εποπτεία του ΑΣΕΠ, ένα τμήμα εξέτασης αιτήσεων και άλλων υπηρεσιών διαχείρισης.
Εισβολή από το παράθυρο
Ομως, παράλληλα, πόσο ελαφροπάτητα και αθόρυβα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης βάζει το θεσμικό νεοφιλελεύθερο «καπέλο» για να λειτουργήσουν επιχειρήσεις του δημοσίου σαν ιδιωτικές εταιρείες. Πρόκειται για τον όμιλο ΟΑΣΑ Συγκοινωνίες Αθηνών (ΟΑΣΑ και οι θυγατρικές του Οδικές Συγκοινωνίες – ΟΣΥ και Σταθερές Συγκοινωνίες – ΣΤΑΣΥ), Ελληνικά Ταχυδρομεία (και ΕΛΤΑ Courier), ΔΕΘ-Helexpo, Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ), ΓΑΙΑΟΣΕ, Ελληνικές Αλυκές, Ανώνυμος Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ). Μετατρέπει οκτώ δημόσιες επιχειρήσεις που είναι ενταγμένες στο Υπερταμείο σε μικρές «ΔΕΗ», φτιάχνει μοντέλο λειτουργίας «ευέλικτο» με πλήρως ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Και προβλέπει τη δυνατότητα πρόσληψης στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα τάχιστα, βάσει απόφασης του διευθύνοντος συμβούλου της κάθε εταιρείας.
Τι να την κάνεις τη διαφάνεια όταν η ταχύτητα στην είσοδο στελεχών έχει την υπογραφή της αγοράς! Αόρατη μαζί με τη… γραφειοκρατία. Και κάπου εδώ η κυβέρνηση της ΝΔ και ο Κ. Χατζηδάκης βάζουν στο παιχνίδι το ΑΣΕΠ, που ο ρόλος του γίνεται σχεδόν… διακοσμητικός, να ελέγχει μόνο τα τυπικά των προκηρύξεων για τις επιλογές στελεχών διοίκησης σε αυτές τις εταιρείες. Ιδού η «εξουδετέρωση» του ΑΣΕΠ από τη ΝΔ με αντίστροφη διαδικασία, διά της εργαλειοποίησης της φήμης του ως ανεξάρτητης αρχής, που «ξεπλένει» τη στελέχωση από την αγορά μέσω ενός τυπικού ελέγχου νομιμότητας χωρίς ουσιαστικό έλεγχο.
Ετσι, η κυβέρνηση κουμπώνει διττά την τακτική της να κατεδαφίζει και μετά να έρχεται δήθεν για να επιταχύνει το «μεταρρυθμιστικό» έργο της υπέρ των συμφερόντων πάσης φύσεως. Δυσφήμηση/απαξίωση του ΑΣΕΠ με αιτιάσεις για καθυστερήσεις στις προσλήψεις νοσηλευτών ή στην ολοκλήρωση διαδικασιών για διορισμό. Λες και φταίει το ΑΣΕΠ για το ότι οι 14.837 επιτυχόντες του πρώτου γραπτού διαγωνισμού, από το 2022, είναι ακόμη «στον αέρα» και τώρα ξεκινά η τοποθέτηση κάποιων εξ αυτών.
Δομικές νάρκες
Είναι ενδεικτικό ότι το ΑΣΕΠ και το υπουργείο Παιδείας έχουν δυο διαφορετικά πληροφοριακά συστήματα. Συχνά οι αιτήσεις που φτάνουν είναι σε ασυμφωνία με τους όρους που θέτει η προκήρυξη, είτε λόγω προφανών λαθών κατά τη συμπλήρωση είτε λόγω του ότι δεν έγινε ορθά η συμπλήρωση της αίτησης από τους υποψήφιους. Πόσο δύσκολο είναι να υπάρξει διαλειτουργικότητα συστημάτων, ώστε να συμπληρώνεται αυτόματα το «κουτάκι» με την προϋπηρεσία, όταν μάλιστα τις περισσότερες φορές αφορά εργασία στο δημόσιο;
Ετσι, σήμερα το ΑΣΕΠ εξετάζει 3.500 ενστάσεις για αναπλήρωση εκπαιδευτικών, που ο έλεγχός τους θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το Ιούλιο ώστε τον Δεκαπενταύγουστο να γίνουν οι διορισμοί!
Η ίδια πίεση υπάρχει και στα ευαίσθητα υπουργεία πρόνοιας.
Ενας στους τρεις διοριστέους δεν αποδέχεται τον διορισμό
Οι καθυστερήσεις έχουν σύνθετες εξηγήσεις. Οπως επισημαίνει στο Documento επιστήμονας του ΑΣΕΠ, τα στοιχεία για αναπληρώσεις δείχνουν ότι ένας στους τρεις διοριστέους δεν αποδέχεται τον διορισμό του, ενώ πολλοί από όσους/ες παρουσιάζονται για διορισμό παραιτούνται λίγο αργότερα. Το δημόσιο δεν είναι θελκτικό –ειδικά στους υγειονομικούς, όπου το brain drain θερίζει, και τους εκπαιδευτικούς–, καθώς οι αμοιβές είναι χαμηλές και οι όροι εργασίας αποθαρρυντικοί. Ειδικά για τα νοσοκομεία στέλνονται και ξαναστέλνονται αιτήσεις με διορθώσεις αναφορικά με την ειδική εμπειρία – υπηρέτησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid με μη μόνιμη απασχόληση στο δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα. Κι όλα αυτά προϋποθέτουν οπτικό έλεγχο για τις δυο κατηγορίες υποψήφιων νοσηλευτών τεχνολογικής εκπαίδευσης (ΤΕ) και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΠΕ) από μόλις επτά υπαλλήλους (τρεις και τέσσερις αντίστοιχα)! Οι «γαλάζιοι» επιτελείς έχουν πολλές ιδέες για να μειώσουν τις καθυστερήσεις. Ετοιμάζουν έναν «κόφτη». Από τον επόμενο γραπτό πανελλήνιο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ θα υπάρξει όριο στον αριθμό θέσεων προτίμησης των επιτυχόντων ανά κατηγορία εκπαίδευσης και κλάδο/ ειδικότητα.