Το “My African Travels” είναι ένα βιβλίο με τα ταξιδιωτικά απομνημονεύματα της Εμινέ Ερντογάν. Η τρέχουσα τιμή του είναι 56 τουρκικές λίρες. Σε όσους το αγοράζουν προτείνεται επίσης να αγοράσουν το βιβλίο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν “A Fairer World is Possible”, του οποίου η τιμή του είναι 34,90 λίρες. Αυτή είναι μια πολύ ρεαλιστική τιμολόγηση. Η Αφρική είναι πλέον πιο πολύτιμη από το όνειρο ενός δίκαιου κόσμου για την Τουρκία, το δόγμα υπέρ του πολιτικού Ισλάμ. Η Εμινέ Ερντογάν, στο σχολαστικά γραμμένο βιβλίο της, περιγράφει τα ταξίδια που έκανε μεταξύ 2014-2020 σε 23 χώρες της Αφρικής και συγκεκριμένα σε Αλγερία, Ισημερινή Γουινέα, Αιθιοπία, Τζιμπουτί, Σομαλία, Ακτή Ελεφαντοστού, Γκάνα, Νιγηρία, Γουινέα, Ουγκάντα, Κένυα, Τανζανία, Μοζαμβίκη, Μαδαγασκάρη, Σουδάν, Τσαντ, Τυνησία, Μάλι, Νότια Αφρική, Ζάμπια, Γκάμπια και Σενεγάλη. Εκεί βέβαια δεν πήγε μόνη της, ήταν με τον σύζυγό της και μεταξύ πολυάριθμων αποστολών. Μάλιστα δάκρυσε στις δραματικές εικόνες που της έδειξαν. Όλα είναι αληθινά.
Φυσικά, δεν είναι τυχαίο που η Εμινέ και ο σύζυγός της έκαναν τόσα πολλά ταξίδια στην Αφρική. Ο Ερντογάν και το κόμμα του έχουν φιλοδοξίες και μακροπρόθεσμα σχέδια για την Αφρική. Το TRT και τα παράγωγά του είναι γεμάτα προγράμματα βοήθειας προς την Αφρική. Επίσης νοικιάζουν κατάλληλες και εύφορες εκτάσεις που ανακαλύπτουν καθώς φέρνουν βοήθεια. Αυτά είναι όλα τα οφέλη αυτού του μεγάλου σχεδίου.
Η κίνηση της Τουρκίας να μισθώσει γη και να κάνει αγροτική παραγωγή στην Αφρική με τη βοήθεια του κράτους χρονολογείται από το 2013, όταν το ΑΚΡ ανέλαβε την εξουσία. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του έκπτωτου δικτάτορα Αλ Μπασίρ, ο οποίος είχε πολύ στενές σχέσεις με τον Ερντογάν όσο ήταν στην εξουσία, 500.000 εκτάρια γης μισθώθηκαν για 99 χρόνια από τον ποταμό Λευκό Νείλο στο Σουδάν. Επιπλέον, μια στρατιωτική βάση ιδρύθηκε σε μια περιοχή που παραχωρήθηκε στην Τουρκία για 99 χρόνια στο νησί Σουακίν. Το 2013, τα αφεντικά του Ομίλου Εταιρειών ELSE, Σεϊφετίν Κοτσάκ, Ιμάμ Αλτινμπάς και Κασίμ Κιουλέκ Οζ ξεκίνησαν την παραγωγή βαμβακιού σε μια έκταση 50.000 εκταρίων που μισθώθηκε για 25 χρόνια στην κοιλάδα Όμο της Αιθιοπίας. Προσέλαβαν εργάτες, κυρίως ντόπιους, με 30 έως 50 δολάρια το μήνα. Χάρη σε αυτά τα αφεντικά από μακριά οι ντόπιοι απέκτησαν κανονικούς μισθούς!
Φυσικά, η τουρκική παρουσία στην Αφρική δεν περιορίζεται στον αγροτικό τομέα. Ιδιαίτερα οι τομείς των κατασκευών, της ενέργειας, της εκπαίδευσης, της υγείας και του πολιτισμού είναι δημοφιλείς επενδυτικοί τομείς. Ειδικά οι κατασκευές συγκοινωνιών και υποδομών βρίσκονται στα χέρια Τούρκων επιχειρηματιών. Παρέχεται και ενθαρρύνεται χρηματοδότηση με εγγύηση του Δημοσίου σε εταιρείες που επενδύουν στην περιοχή. Λέγεται ότι η Εμινέ ταξίδεψε, είδε, ενέκρινε και δεν υπάρχει χώρος για δισταγμό.
Υπάρχει όμως σχέδιο
Το 2014 υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ του Σουδάν και της Τουρκίας για την αύξηση της αγροτικής παραγωγής. Η συμφωνία τέθηκε σε εφαρμογή το 2015. Αποφασίστηκε να δημιουργηθεί μια “πιλοτική φάρμα” σε 12.500 εκτάρια γης στο Σουδάν. Για το σκοπό αυτό ιδρύθηκε η “Turkish Sudan International Agriculture and Livestock Inc.”, το 80% της οποίας ανήκει στην TİGEM και το 20% στο Σουδάν. Τα πράγματα πήγαιναν σύμφωνα με το σχέδιο.
Ωστόσο, έχοντας διανύσει μικρή απόσταση στην υλοποίηση της συμφωνίας, αποδείχθηκε ότι οι εκτάσεις που θα καλλιεργούνταν ήταν υπό τον έλεγχο των τοπικών αρχών ή των φυλών και όχι της κεντρικής κυβέρνησης. Υπήρχαν χωριά στα εδάφη στα οποία έγινε η συμφωνία, και αυτά τα χωριά δεν γνώριζαν για τη συμφωνία. Ένα μέρος της γης δεν ήταν κατάλληλο για γεωργία. Υπήρχαν επίσης προβλήματα ασφαλείας, φυλές και ένοπλες συμμορίες απαιτούσαν φόρο τιμής με το όνομα “ζακάτ” [ισλαμικός ηθικώς υποχρεωτικός φόρος τιμής] από τις επιχειρήσεις που θα έμπαιναν στην περιοχή. Το χειρότερο ήταν ότι αν δεν δινόταν το ζακάτ, οι ντόπιοι θα προσπαθούσαν να το πάρουν με το ζόρι. Τέσσερα εκατομμύρια εκτάρια γεωργικής γης παρέμειναν έτσι σε αδράνεια.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης ρώτησαν την κυβέρνηση: “Τι θα γίνει τώρα;” Το 2020, ο Ερντογάν επιτέθηκε στους επικριτές χαρακτηρίζοντάς τους αδαείς. Ο σκοπός της ενοικίασης γης ήταν να προετοιμαστεί για τις απαιτήσεις ενός αιώνα αργότερα. “Όσοι δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί η χώρα μας νοικιάζει γη στο Σουδάν και τον Νίγηρα. Αυτή η ανήθικη νοοτροπία φαίνεται σε κάθε θέμα”.
Υπήρχε πρόβλημα στο Σουδάν, αλλά υπήρχε άφθονη γη στο αφρικανικό κράτος. Οι συχνές επισκέψεις του Ερντογάν και της ομάδας του στην Αφρική, τα εμπορικά φόρουμ, συναντήσεις και δεκάδες πτήσεις της Turkish Airlines ήταν όλα για τον ίδιο σκοπό.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και η Κίνα είναι οι κορυφαίες χώρες που αγοράζουν την περισσότερη γη από την Αφρική. Τα ΗΑΕ, το Κατάρ, η Ρωσία, η Ιαπωνία, το Ισραήλ και η Τουρκία βρίσκονται στο τέλος της λίστας. Το εργατικό δυναμικό είναι φθηνότερο από ότι το νερό στην ήπειρο. Υπάρχει ένα σύστημα παρόμοιο με το σύστημα τω αγάδων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το οποίο ομολογουμένως, κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. Επιπλέον, υπάρχουν επίσης πολλά ορυκτά και πετρέλαιο. Χώρες όπως το Κονγκό και το Σουδάν, που τείνουν να πωλούν και να ενοικιάζουν γη, προκαλούν το ενδιαφέρον στην ήπειρο. Αυτές οι χώρες είτε πουλούν τα εδάφη τους είτε τα μισθώνουν για περίοδο εκατό ετών. Τόσο πολύ που το Κονγκό μίσθωσε 8,1 εκατομμύρια εκτάρια γεωργικής γης, που αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο της έκτασής του. Κατά μία έννοια, έχει μεταβιβάσει την κυριαρχία των εδαφών του στα κράτη-ενοικιαστές κομμάτι-κομμάτι. Οι ενοικιαστές βρίσκονται τώρα στον πυρήνα της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής της Αφρικής.
“Αποστολή Αφρική” για την Άγκυρα
Ο προσανατολισμός της Τουρκίας προς τις αφρικανικές χώρες ξεκίνησε με το “Σχέδιο Δράσης Ανοίγματος στην Αφρική” που εκπονήθηκε το 1998. Όμως αυτό το σχέδιο, που παρέμεινε ιδέα, μετατράπηκε σε μακροπρόθεσμη δράση με την κυβέρνηση του AKP. Τουρκικές εταιρείες και η TİGEM νοικιάζουν γη για γεωργικούς σκοπούς σε αφρικανικές χώρες από το 2013. Αυτές οι χώρες περιλαμβάνουν το Σουδάν, τη Ζάμπια, την Αιθιοπία, τον Νίγηρα και τη Νιγηρία. Ωστόσο, το έργο δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί λόγω του πραξικοπήματος και της αλλαγής διαχείρισης στο Σουδάν. Στη συνέχεια, η Τουρκία μίσθωσε γη στον Νίγηρα. Εδώ θα παράγονται κτηνοτροφικές καλλιέργειες. Η πρόοδος είναι προφανής, αν και με πολύ αργά, βαριά βήματα. Τα στοιχεία της TÜİK δείχνουν ότι το εμπόριο της Τουρκίας με την αφρικανική ήπειρο αυξήθηκε από 4,3 δισ. δολάρια το 2002 σε περίπου 22 δισ. δολάρια το 2020.
Αυτά είναι σημάδια ότι η Τουρκία έχει καταστήσει πλέον εαυτόν παίκτη στην ήπειρο. Όσοι ήρθαν στην ήπειρο από την Τουρκία δεν διαφέρουν από άλλες χώρες, αλλά αν κρίνουμε από το αφήγημα που παρουσιάζουν το AKP και τα μέσα ενημέρωσης που πρόσκεινται ή ελέγχονται από αυτό, οι Τούρκοι δεν ενεργούν με ιμπεριαλιστικό ενθουσιασμό. Σκοπός είναι να βοηθηθεί η ήπειρος! Ο Αχμέτ Νταβούτογλου το εξέφρασε αυτό το 2009 όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών.”Έχουμε μια κληρονομιά από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το αποκαλούν ‘νέο-οθωμανισμό’. Ναι, είμαστε Νεο-Οθωμανοί. Πρέπει να νοιαστούμε για τις χώρες της περιοχής μας. Στην πραγματικότητα, ανοιγόμαστε στη Βόρεια Αφρική. Τα μεγάλα κράτη ακολουθούν με έκπληξη. Συγκεκριμένα, η Γαλλία διερευνά το γιατί κάναμε άνοιγμα στη Βόρεια Αφρική. Έδωσα και οδηγίες. Σε όποια αφρικανική χώρα κι αν πάει ο Σαρκοζί, θα δει το κτήριο της τουρκικής πρεσβείας και τη σημαία όπου σηκώνει το κεφάλι. ‘Διατηρήστε κτήρια στα πιο όμορφα μέρη’, ήταν η οδηγία που έδωσα.
Στην πραγματικότητα, η βοήθεια και άλλες αμοιβαίες σχέσεις προχωρούν μέσω των δογμάτων του Οθωμανισμού και του Ισλαμισμού. Δηλαδή του πολιτικού Ισλάμ. Καθώς αυτό συνέβαινε, οι Γκιουλενιστές, ως η μεγαλύτερη παραθρησκευτική οργάνωση της Τουρκίας τότε, έγιναν ο μεγαλύτερος μεσάζων της παρουσίας της Τουρκίας στην Αφρική. Οι Γκιουλενιστές μπήκαν στην περιοχή με κάθε είδους μηχανισμό και εγκαταστάθηκαν με τα σχολεία και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις τους. Μετά την υποτιθέμενη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, όταν ο Ερντογάν αποφάσισε να εκκαθαρίσει τους μηχανισμούς από άτομα μη πιστά σε αυτόν, οι γκιουλενιστές κυνηγήθηκαν σχεδόν από παντού και το κενό που δημιουργήθηκε από αυτούς καλύφθηκε από το Ίδρυμα Maarif, το Ινστιτούτο Yunus Emre και το TİKA. Υποστηρίχθηκε επιπλέον από την Ερυθρά Ημισέληνο, το φιλανθρωπικό ίδρυμα İHH και το πρακτορείο Anadolu. Ο αριθμός των τουρκικών πρεσβειών στην Αφρική ήταν 12 το 2002, ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί σε 42 μέχρι το 2020. Προκειμένου να αναπτυχθεί το εμπορικό δυναμικό της Τουρκίας στην Αφρική, πολλές εταιρείες και εμπορικά ιδρύματα έχουν αλλάξει τη ρότα τους προς Αφρική. Τώρα το Συμβούλιο Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων (DEIK) έχει κοινά επιχειρηματικά συμβούλια με 45 αφρικανικές χώρες.
Οι τουρκικές εταιρείες που επενδύουν περισσότερο στην Αφρική είναι οι εξής:
• Summa AS: Σενεγάλη, Κονγκό, Νίγηρας, Ρουάντα
• Limak: Μοζαμβίκη, Ακτή Ελεφαντοστού, Σενεγάλη
• Yapı Merkezi: Αιθιοπία, Τανζανία
• Karadeniz Holding: Μοζαμβίκη, Γκάνα
• Albayrak: Σομαλία
Πού είναι το πετρέλαιο σε όλα αυτά;
Φυσικά, υπάρχει και το θέμα των “ορυκτών καυσίμων” στην εξίσωση. Η Τουρκία, η οποία ενεπλάκη στον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη και έτσι συνήψε συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας με τη χώρα, έλαβε πρόσκληση από τη σομαλική κυβέρνηση να εξερευνήσει για πετρέλαιο στις θάλασσές της. Μίσθωση γης σημαίνει δημιουργία θερμών σχέσεων με τις δυνάμεις στις αφρικανικές χώρες. Η πρόοδος σε άλλους τομείς έρχεται ως απότοκο αυτού.
Αν υπάρχει πετρέλαιο, θα υπάρξουν όπλα, συγκρούσεις και στρατιώτες. Ως αποτέλεσμα, οι εξωτερικές σχέσεις ακολουθούνται από στρατιωτικές σχέσεις. Οι χώρες όπου η Τουρκία έχει στρατιωτική δύναμη είναι οι εξής:
• Ψευδοκράτος: 40.000
• Συρία: 5.000 – 7.000
• Ιράκ: 2.500
• Σομαλία: 2.000
• Κόσοβο : 400
• Κατάρ: 300
• Βοσνία-Ερζεγοβίνη: 250
• Λίβανος: 100
• Αζερμπαϊτζάν: 100 – 200
• Αλβανία: 24
• Λιβύη: 35 – 100
• Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό: 17
• Μάλι: 3 – 5
• Κεντροαφρικανική Δημοκρατία: 3 – 5
Σύμφωνα με την έκθεση με τίτλο “Global Defense Perspectives 2017” που δημοσιεύτηκε από την PwC με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, η Τουρκία έχει τον δεύτερο πιο ενεργό στρατό στο εξωτερικό μετά τις ΗΠΑ από το 2016.
Χαρακτηριστικό είναι και το δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας”· αλλιώς, η ασφάλεια της Τουρκίας. Σύμφωνα με αυτό το δόγμα τα ευρύτερα σύνορα που πρέπει να παρακολουθεί και να ελέγχει η Τουρκία συνιστούν μια περιοχή που περικλείεται στα βορειοδυτικά, από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Ουγγαρία, την Αλβανία και τη Ρουμανία· στα δυτικά, από το στενό μεταξύ Λιβύης και Μάλτας, την Τυνησία· στα νοτιοδυτικά από Λιβύη και Αύγυπτο· στον βορρά από Κριμαία και Ουκρανία· στα βορειοανατολικά από τον Καύκασο και το Καζακστάν· στα ανατολικά από το Αφγανιστάν και τις ακτές της Κασπίας Θάλασσας και το Ιράν· στα νότια από το Σουδάν, τη Σομαλία, την Αιθιοπία και το στενό Bab-ul-Mandeb και τον Κόλπο του Άντεν· Στα νοτιοανατολικά, ξεκινά με το Ομάν και το Κατάρ και τα στενά του Ορμούζ. Αυτά είναι πάνω κάτω τα όρια του οθωμανικού κόσμου.
Προορισμός Λατινική Αμερική και Ουκρανία
Αναφέρθηκε ότι ορισμένες από τις διαπραγματεύσεις που πραγματοποιήθηκαν με συνολικά 10 χώρες, όχι μόνο στην Αφρική, αλλά και το Υπουργείο Γεωργίας της Ουκρανίας, καθώς και ορισμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής, κατέληξαν σε συμφωνία και οι επαφές με ορισμένες από αυτές τις πλευρές συνεχίζουν. Τα γεωργικά προϊόντα που δεν μπορούν να παραχθούν στην Τουρκία για κλιματικούς λόγους ή των οποίων η παραγωγή είναι ανεπαρκής θα καλλιεργηθούν στις προς μίσθωση γεωργικές εκτάσεις. Στα έργα που θα εκτελεστούν υπό την ηγεσία της TİGEM θα δεσμευτεί και ο ιδιωτικός τομέας για τις μισθωμένες εκτάσεις. Για παράδειγμα, στο Σουδάν θα φυτευτούν τροπικά φρούτα και λαχανικά όπως ανανάς, μάνγκο, αβοκάντο και κανόλα, καθώς και ηλίανθος, καλαμπόκι, βαμβάκι, σουσάμι, ζαχαροκάλαμο και τριφύλλι, για τα οποία υπάρχει έλλειμμα παραγωγής στην Τουρκία. Αναφέρεται ότι λόγω της αύξησης των τιμών των ζωοτροφών το τελευταίο διάστημα, θα δοθεί έμφαση στην παραγωγή κτηνοτροφικών φυτών στις εκτάσεις που θα εκμισθωθούν. Σημειώθηκε ότι η παραγωγή σιταριού, που θα εξάγεται ως μπισκότα, ζυμαρικά και πλιγούρι στο εξωτερικό, θα γίνεται και σε εκτάσεις που θα εκμισθωθούν στο εξωτερικό. Κατά την επίσκεψη της αντιπροσωπείας της Βενεζουέλας στην Τουρκία το 2022, ήταν στην ημερήσια διάταξη η ενοικίαση 400 χιλιάδων εκταρίων γεωργικής γης στην Τουρκία. 400 χιλιάδες εκτάρια αντιστοιχεί στο 20% της συνολικής γεωργικής εκμετάλλευσης της Τουρκίας. Αποστολή της Άγκυρας στην Αφρική συνεχίζεται με σταθερούς ρυθμούς.
