Αναχωρώντας διαδοχικά από κινεζικά αεροδρόμια, περνώντας πάνω από Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν και Τουρκμενιστάν, τα αεροσκάφη «εξαφανίστηκαν» από τα ραντάρ λίγο πριν εισέλθουν στον ιρανικό εναέριο χώρο.
Κι όμως, τα επίσημα έγγραφα πτήσης δήλωναν «Λουξεμβούργο» ως προορισμό – μια διαδρομή που ποτέ δεν έγινε.
Το ερώτημα που πλέον απασχολεί στρατηγικούς αναλυτές και δυτικές υπηρεσίες ασφαλείας:
Τι μετέφεραν τα κινέζικα αεροσκάφη στην Ισλαμική Δημοκρατία;
Στρατιωτικά σενάρια σε πλήρη εξέλιξη
Τα Boeing 747 που χρησιμοποιήθηκαν είναι τύποι που έχουν συνδεθεί με μεταφορά βαρέως στρατιωτικού υλικού και εξοπλισμών υπό κρατικές συμβάσεις.
Δεν πρόκειται για συνηθισμένες εμπορευματικές πτήσεις.
Η πτήση τους –πέρα από τα βλέμματα, χωρίς επίσημες δηλώσεις φορτίου, με ιχνηλάτηση που κόβεται όταν πλησιάζουν το Ιράν– γεννά εύλογες ανησυχίες για μεταφορά οπλικών συστημάτων, εξαρτημάτων πυραύλων ή τεχνογνωσίας κρίσιμης για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, γράφει η Telegraph.
Η σιωπή των αρχών –τόσο της Κίνας όσο και της εταιρείας Cargolux που φέρεται να τα έχει ναυλώσει– απλώς ενισχύει τις υποψίες.
Όπως σημειώνει ο Andrea Ghiselli, ειδικός στις σχέσεις Κίνας–Μέσης Ανατολής, «δεν είναι καθόλου απίθανο να βοηθά η Κίνα το Ιράν, έστω παρασκηνιακά.
Μια ενδεχόμενη κατάρρευση του ιρανικού καθεστώτος θα ήταν καταστροφική για τα ενεργειακά και στρατηγικά συμφέροντα του Πεκίνου».
Κίνα – Ιράν: Στρατηγική συμμαχία
Το Πεκίνο και η Τεχεράνη είναι εδώ και καιρό σύμμαχοι στην πράξη – αν και ποτέ ανοιχτά.
Το Ιράν είναι ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές πετρελαίου της Κίνας, ενώ και οι δύο χώρες επιδιώκουν την αποδυνάμωση της μονοπολικής ηγεμονίας των ΗΠΑ.
Οι Κινέζοι διπλωμάτες μιλούν για ένα «πολυπολικό μέλλον», αλλά η στρατιωτική πραγματικότητα μπορεί να είναι πιο απτή: πυραυλικά εξαρτήματα, drones, συστήματα — όλα πιθανώς καλυμμένα ως εμπορικό φορτίο.
Η Κίνα έχει ιστορικό σ’ αυτό. Παλαιότερες αποστολές drone στην Αφρική μεταμφιέστηκαν σε «ανεμογεννήτριες».
Το 2023, αποκαλύφθηκε ότι μέσω πλέγματος εταιρειών, επιχειρούσε να στείλει 1 δισ. δολ σε drones προς τη Λιβύη, ανταλλάσσοντας τα με αργό πετρέλαιο.
Γιατί όχι και στο Ιράν, λοιπόν;
Το λεπτό σχοινί της γεωπολιτικής
Το Πεκίνο όμως βαδίζει σε τεντωμένο σκοινί. Τυχόν άμεση ανάμιξη στην ιρανοϊσραηλινή σύγκρουση θα δυναμίτιζε τις ήδη εύθραυστες σχέσεις του με την Ουάσινγκτον.
Οι ΗΠΑ, στρατηγικός σύμμαχος του Ισραήλ, παρακολουθούν κάθε κίνηση με μικροσκόπιο.
Οποιαδήποτε απόδειξη άμεσης στρατιωτικής στήριξης του Ιράν από την Κίνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε εμπορικά αντίποινα, κυρώσεις ή ακόμα και εμπλοκή σε πολεμικά σενάρια με αντίπαλο στόχο το Πεκίνο.
Όπως σημειώνει ο αναλυτής Tuvia Gering, «η πιθανότητα μιας απροκάλυπτης αποστολής όπλων παραμένει μικρή — αλλά δεν πρέπει να αποκλειστεί.
Χρειάζεται διαρκής επιτήρηση».
Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει τρόπος να ελεγχθεί επίσημα τι μετέφεραν τα αεροσκάφη.
Τα cargo manifests δεν είναι δημόσια έγγραφα.
Οι εταιρείες υποχρεούνται μόνο να δηλώνουν ειδικά φορτία σε αεροπορικούς πράκτορες και αρχές, αλλά η πληροφορία μπορεί να είναι αποσπασματική ή ψευδής — και κανείς δεν μπορεί να το ελέγξει χωρίς έρευνα επί του πεδίου.
Και τώρα τι;
Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί – αλλά με δεμένα χέρια.
Η Κίνα διατηρεί το προφίλ του ειρηνοποιού και εργάζεται ταυτόχρονα υπόγεια, σε πολλά επίπεδα.
Το Ιράν περιμένει βοήθεια – το Ισραήλ το γνωρίζει – και η Ουάσινγκτον ίσως να μην περιμένει άλλο.
Το ερώτημα που μένει είναι αν αυτό το παιχνίδι σκιών θα ανάψει το φιτίλι για μια σύγκρουση που κανείς δεν μπορεί να ελέγξει.
Γιατί σε κάθε αεροπλάνο που εξαφανίζεται απ’ το ραντάρ, ίσως κρύβεται κάτι πολύ βαρύτερο από οπλικά φορτία: η αρχή μιας αλυσιδωτής αντίδρασης που θα αλλάξει τον κόσμο.