Την νομοθετική της πρόταση για την περιβόητη «μεταρρύθμιση» της οικονομικής διακυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρουσίασε σήμερα Τετάρτη η Κομισιόν. Κεντρικός άξονας της μεταρρύθμισης παραμένει η λεγόμενη δημοσιονομική πειθαρχία, οι ρήτρες του ελλείμματος 3% και δημόσιου χρέους 60%, οι αυστηροί έλεγχοι του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η διευκόλυνση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου στους τομείς πολιτικής που προκρίνει η Επιτροπή, ταυτόχρονα με ένα «ισχυρό καθεστώς επιβολής».
Διακηρυγμένος στόχος της Επιτροπής, μέσω του νέου πλαισίου, είναι η μείωση του αυξημένου δημόσιου χρέους των χωρών-μελών της Ένωσης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι η ίδια η Επιτροπή κάνει λόγο για προετοιμασία της ΕΕ στις «μελλοντικές προκλήσεις». Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται σε τομείς όπως η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η «ανθεκτική οικονομία» και η «ανταγωνιστικότητα».
Μεσοπρόθεσμα σχέδια με «ισχυρότερη εθνική ιδιοκτησία»
Έτσι, η Επιτροπή προτείνει ισχυρότερη εθνική ιδιοκτησία με ολοκληρωμένα μεσοπρόθεσμα σχέδια, βασισμένα σε κοινούς κανόνες της ΕΕ. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ζητάει από τα κράτη-μέλη να συντάξουν τα ίδια τα μεσοπρόθεσμα σχέδιά τους, εντός όμως του πλαισίου των κανόνων της ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα χαράξουν και θα παρουσιάσουν εθνικά σχέδια όπου θα καθορίζουν τους δημοσιονομικούς τους στόχους, τα μέτρα για την αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις προτεραιότητας για μια περίοδο τουλάχιστον τεσσάρων ετών.
Τα κράτη-μέλη θα υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις προόδου, για να διευκολύνουν την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση και επιβολή της εφαρμογής αυτών των δεσμεύσεων. Αυτά τα σχέδια θα αξιολογηθούν από την Επιτροπή και θα εγκριθούν από το Συμβούλιο με βάση κοινά κριτήρια της ΕΕ. Αυτή η νέα διαδικασία δημοσιονομικής εποπτείας θα ενσωματωθεί στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το οποίο θα παραμείνει το κεντρικό πλαίσιο για τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης.
Ασφυκτικότερος έλεγχος
Τα σχέδια των κρατών-μελών θα καθορίσουν την πορεία για δημοσιονομική προσαρμογή. Αυτά θα διαμορφωθούν με πολυετούς στόχους για τις δαπάνες, οι οποίοι θα αποτελούν τον ενιαίο λειτουργικό δείκτη για τη δημοσιονομική εποπτεία, απλοποιώντας έτσι τους δημοσιονομικούς κανόνες.
Οι προτάσεις της Επιτροπής θέτουν επίσης σε εφαρμογή ένα πιο αυστηρό καθεστώς επιβολής για να διασφαλίσουν ότι τα κράτη μέλη εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν στα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά διαρθρωτικά τους σχέδια.
Για τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις για το δημόσιο χρέος, οι αποκλίσεις από τη συμφωνημένη πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής θα οδηγήσουν εξ ορισμού στο άνοιγμα μιας διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. Eπίσης, η μη τήρηση των μεταρρυθμίσεων και των επενδυτικών δεσμεύσεων που δικαιολογούν την παράταση της περιόδου δημοσιονομικής προσαρμογής θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τη συντόμευση της περιόδου προσαρμογής.
Εξακολουθούν να ισχύουν οι ρήτρες
Να σημειωθεί ότι θα εξακολουθούν να ισχύουν κοινές ρήτρες ασφαλείας για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους. Έτσι, οι τιμές αναφοράς 3% και 60% του ΑΕΠ για το έλλειμμα και το χρέος θα παραμείνουν αμετάβλητες. Ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ θα πρέπει να είναι χαμηλότερος στο τέλος της προγραμματικής περιόδου από ό,τι στην αρχή αυτής της περιόδου. Σε ότι αφορά το δημοσιονομικό έλλειμμα, υπάρχει υποχρέωση μείωσής του κατά 0,5% ετησίως, σε περίπτωση που υπερβαίνει το όριο του 3% του ΑΕΠ.
Για κάθε κράτος-μέλος με δημόσιο έλλειμμα άνω του 3% του ΑΕΠ ή δημόσιο χρέος άνω του 60% του ΑΕΠ, η Επιτροπή θα εκδίδει μια «τεχνική τροχιά» για κάθε χώρα. Για τα κράτη-μέλη με δημόσιο έλλειμμα κάτω του 3% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος κάτω του 60% του ΑΕΠ, η Επιτροπή θα παρέχει τεχνικές πληροφορίες.
Διευκολύνονται οι μεταρρυθμίσεις υπέρ των αρπακτικών του κεφαλαίου
Όπως ήταν αναμενόμενο η πρόταση για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, διευκολύνει τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις σε τομείς προτεραιότητας της ΕΕ, υπέρ, φυσικά, των αρπακτικών του κεφαλαίου.
Στην ατζέντα πολύ ψηλά βρίσκονται η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής «ανθεκτικότητας» και η ανάγκη ενίσχυσης της ικανότητας ασφάλειας της Ευρώπης.
Οι προτάσεις στοχεύουν να διευκολύνουν και να ενθαρρύνουν τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν σημαντικά μεταρρυθμιστικά και επενδυτικά μέτρα.
Τα κράτη μέλη θα… επωφεληθούν από μια πιο σταδιακή πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής εάν δεσμευτούν στα σχέδιά τους για μια σειρά μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που συμμορφώνονται με συγκεκριμένα και διαφανή κριτήρια.