Επαναλήφθηκαν οι θριαμβολογίες της κυβέρνησης περί σκληρών αλλά νικηφόρων διαπραγματεύσεων στο Eurogroup της 15.6.17. «Αισθανόμαστε δικαιωμένοι γιατί πήραμε τελικά αυτά που διεκδικούσαμε» είπε ο Α. Τσίπρας, προσθέτοντας ότι «με τη χθεσινή απόφαση μπαίνει οριστικό τέλος στα Μνημόνια τον Αύγουστο του 2018 και ανοίγει ο δρόμος για την οριστική έξοδο από την κρίση». Ο Ε. Τσακαλώτος πιο γλαφυρός μίλησε για …«περισσότερο φως στην άκρη του τούνελ», ενώ ο σοβαροφανής Δ. Παπαδημούλης χαρακτήρισε …«θετική τη συμφωνία» τονίζοντας ότι πρέπει «να σηκώσουμε τα μανίκια» (μέχρι τώρα ήταν κατεβασμένα;). Δεν μιλάμε για τους φιλοκυβερνητικούς σχολιαστές και τα συστημικά «Μ.Μ.Ε.», που κάνουν «μασάζ» στη συμφωνία, ώστε να προκύψει θρίαμβος.! Επίσης ομόφωνη αποδοχή της συμφωνίας υπήρξε από όλα τα μνημονιακά κόμματα της Βουλής (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, Ένωση Κεντρώων, κ.α.), παρά την κούφια κριτική σε επί μέρους ζητήματα χειρισμών.
Τι ακριβώς «παίχθηκε» και ποιοι είναι οι κερδισμένοι
Στο επίκεντρο των λεγόμενων διαπραγματεύσεων, μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και «υπερεθνικών θεσμών» (ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ-ΕΜΣ), βρίσκονται τα τελευταία χρόνια 3+1 κρίσιμα ζητήματα που καθορίζουν τους όρους επιβίωσης του ελληνικού λαού στο άμεσο και απώτερο μέλλον. Πρόκειται για το ζήτημα του χρέους, τα ακραία μέτρα λιτότητας (Μνημόνια) για την εξυπηρέτησή του, το πρόβλημα της παραγωγικής καταβύθισης και εκρηκτικής ανεργίας και πάνω απ’ όλα το ζήτημα της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας. Οι αποφάσεις του τελευταίου Eurogroup, δεν λύνουν κανένα από τα πιο πάνω προβλήματα, ούτε ανοίγουν καμιά ελπιδοφόρα προοπτική στον ελληνικό λαό, στην οικονομία και συνολικά στη χώρα.
Ειδικότερα στο θέμα του χρέους, το οποίο ανέρχεται σε 320 δις (177% του ΑΕΠ) και οι δαπάνες εξυπηρέτησής του απορροφούν κάθε χρόνο 15-16 δις (από το 2020-25 σχεδόν διπλασιάζονται), είχαμε τις γνωστές «δεσμεύσεις» ότι οποιαδήποτε συζήτηση για «αναδιάρθρωση» θα γίνει μετά τον Αύγουστο του 2018 και αυτό …αν κριθεί αναγκαίο.!! Άρα οι ισχυρισμοί για την εξασφάλιση ρύθμισης με παράταση τάχα του χρόνου εξόφλησης ως 15 χρόνια, τη μείωση των επιτοκίων, την εξαγορά δανείων του ΔΝΤ από ΕΜΣ, κ.α., αποτελούν φθηνά επικοινωνιακά τρικ (κόλπα). Η αναφορά της απόφασης του Eurogroup για απομείωση του χρέους είναι απλά «δυνητική» και όχι σαφής δέσμευση για τη μείωσή του. Άλλο προσδοκία και άλλο πραγματικότητα! Στην ουσία για το χρέος δόθηκε μια ανανεωμένη «υποσχετική» για πιθανή ρύθμιση, εφ’ όσον κριθεί αναγκαία!
Τι σημαίνει εφ’ όσον κριθεί αναγκαία; Ότι πρέπει να εφαρμοστούν τα προαπαιτούμενα και κυρίως τα πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ (7 δις το χρόνο ως το 2022), με εφαρμογή σκληρότερων μέτρων λιτότητας (νέες περικοπές συντάξεων, κοινωνικών δαπανών, συντριβή εργασιακών δικαιωμάτων, φοροεπιδρομή στα λαϊκά εισοδήματα, λεηλασία δημόσιας περιουσίας, αρπαγή κατοικιών με ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς κ.α.). Ταυτόχρονα υπάρχει και πρωτοφανής δέσμευση για πρωτογενή πλεονάσματα 2% κατά μέσο όρο ως το 2060.!! Πουθενά στον κόσμο, ακόμα και στη χειρότερη «αποικιακή σύμβαση» δεν έχει μπει ποτέ τέτοιος όρος! Κατά συνέπεια αποτελεί πρόκληση και ακραία μορφή πολιτικού αμοραλισμού, η δήλωση του κ. Τσίπρα, περί τέλους Μνημονίων από το 2018, όταν τα θεσμοθετημένα Μνημονιακά μέτρα έχουν βάθος χρόνου, όχι απλά μερικών ετών αλλά τεσσάρων δεκαετιών και συνοδεύονται από αυστηρή υπερεθνική επιτροπεία, καταλύοντας κάθε έννοια εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας.
Ωστόσο ούτε κι αυτά είναι αρκετά για να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά του. Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) που διέρρευσε από το πρακτορείο Bloomberg («Ν», 21.6.17), οι ετήσιες ανάγκες εξυπηρέτησής του μετά το 2033, θα υπερβούν το 20% του ΑΕΠ (από 17% που είναι σήμερα) και θα φθάσουν στο 56% το 2060, ενώ το χρέος σε ποσοστό του ΑΕΠ θα ανέβει από 177% σήμερα, στο 241,4% του ΑΕΠ το 2060!! Δηλαδή ακόμα και με πολύ υψηλά πλεονάσματα (3,5% ως το 2022 και 2% ως 2060), το αποτέλεσμα θα είναι να βρεθούμε (…όσοι επιζήσουμε) σε πολύ χειρότερη μοίρα απ’ ότι σήμερα. Μιλάμε πάντα για το «βασικό σενάριο» (θεωρούμενο «ρεαλιστικό»), που εκτιμά ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 3-4% ως το 2060, τη στιγμή που το ΔΝΤ εκτιμά ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσος ετήσιος ρυθμός πάνω από 1 – 1,2%. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και οι συντάκτες της μελέτης διαβλέπουν ότι δεν μπορούν να επιτευχθούν τέτοια πρωτογενή πλεονάσματα, δεδομένου ότι υπάρχουν πρόσθετα αντικειμενικά εμπόδια (προϊούσα γήρανση του πληθυσμού και πτώση της παραγωγικότητας, κ.α.). Κατά συνέπεια το όλο «οικοδόμημα επιτυχίας» της απόφασης του Eurogroup, βρίσκεται κυριολεκτικά στον αέρα!!
Δεν είναι τυχαίο που οι ιθύνοντας της Ευρωζώνης, ξαναζεσταίνουν ένα παλιό σενάριο (2014), που πρόβλεπε ότι μετά το πέρας του Β’ Μνημονίου, η χώρα θα μπορούσε να βγει στις αγορές, για την κάλυψη των δανειακών της αναγκών, εξασφαλίζοντας προσωρινή «προληπτική γραμμή πίστωσης», ως στοιχείο αξιοπιστίας και φερεγγυότητας της χώρας προς τις «αγορές» (δανειστές-τοκογλύφους). Με το νέο σενάριο, από τα 84 δις του Γ’ Μνημονίου, έχουν ως σήμερα εκταμιευτεί γύρω στα μισά και ως τέλος Αυγούστου του 2018, εκτιμάται ότι θα έχουν μείνει αδιάθετα γύρω στα 27,4 δις), μέρος των οποίων μπορούσε να λειτουργήσει ως εγγύηση για δανεισμό από τις αγορές. Στην ουσία η απόφαση του Eurogroup, εκτός από την ανυπαρξία δέσμευσης για τη ρύθμιση του χρέους και την απουσία νέας χρηματοδότησης, σπρώχνει τη χώρα σε δανεισμό από τις «αγορές» με υψηλά επιτόκια βάζοντας τον ελληνικό λαό σε νέους κύκλους αβίωτης λιτότητας!
Και πάλι … η «παραμυθία» της ανάπτυξης
Η προσπάθεια εξαπάτησης του ελληνικού λαού και της δημιουργίας αβάσιμων προσδοκιών, δεν σταματά στα μέτρα για δήθεν ρύθμιση του χρέους και του τέλους των Μνημονίων. Ο κ. Τσίπρας, φορώντας μια ακόμα φορά τη μάσκα του «αριστερού», μιλάει για «νέο μοντέλο παραγωγής και διανομής. Το μοντέλο της δίκαιης ανάπτυξης. Ένα μοντέλο όχι για τους λίγους αλλά για τους πολλούς, με κέντρο την εργασία, τη δίκαιη διανομή του πλούτου, την καινοτομία, την ισονομία, την απαρέγκλιτη τήρηση κανόνων για όλους», κ.α. Δεν χρειάζονται αναλυτικά σχόλια για να δείξουμε τον …«κοπανιστό αέρα» που πουλάει ο κ. Τσίπρας. Αρκεί να θυμίσουμε ότι τα ίδια έλεγε και πέρυσι που υποσχόταν ότι το 2017 η ανάπτυξη θα φθάσει 2,7%, αλλά με τα υφεσιακά μέτρα του Γ’ Μνημονίου και την προς τα κάτω αναπροσαρμογή των εκτιμήσεων, είναι ζήτημα αν τελικά η αύξηση του ΑΕΠ, μετά από οκτώ χρόνια συνεχούς πτώσης είναι 1,5%. Από την άλλη οι αποκλίσεις εκτιμήσεων, σημαίνει ότι βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού 2017 και ειδικότερα το ύψος των εσόδων, θα εμφανίσουν υστέρηση, η οποία πρέπει πάση θυσία να καλυφθεί ώστε να εξασφαλιστούν τα πλεονάσματα. Αυτό σημαίνει άμεση εφαρμογή του «αυτόματου δημοσιονομικού κόφτη» με καρατόμηση μισθών, συντάξεων, κοινωνικών, αναπτυξιακών δαπανών, αναπαράγοντας το φαύλο κύκλο ύφεσης, λιτότητας, ανεργίας, μείωσης ΑΕΠ, κοκ.
Ωστόσο ο αναπτυξιακός μύθος γίνεται προσπάθεια να στηριχτεί με άλλους υπό-μύθους. Στη γαλλική πρόταση γίνεται λόγος σύνδεσης του χρέους με την ανάπτυξη, τη δημιουργία αναπτυξιακής τράπεζας, την «ποσοτική χαλάρωση», την απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων, κ.α. Ωστόσο η λεγόμενη «γαλλική πρόταση» για σύνδεση της εξυπηρέτησης του χρέους με την ανάπτυξη (όσο υψηλότεροι οι ρυθμοί ανάπτυξης τόσο περισσότερα διαθέσιμα κονδύλια για εξόφληση του χρέους), ήταν μια ιδέα χωρίς κείμενο και δεν ακούγεται για πρώτη φορά. Η «αξιοποίησή» της ανατέθηκε στο Eurogroup, στις «υπ’ όψιν» δυνητικές ρυθμίσεις για το χρέος, εφόσον βέβαια ….προκύψει ανάγκη. Στην ουσία η απόφαση της 15ης Ιουνίου, βάζει «ταφόπλακα» στην ανάπτυξη. Ο απορροφητήρας των τοκοχρεολυσίων δεν αφήνει διαθέσιμα κονδύλια, ενώ η συρρίκνωση της καταναλωτικής ζήτησης ξεραίνει το έδαφος για πιθανά φύτρα ανάπτυξης και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
Όσο για την αναπτυξιακή τράπεζα που ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκης, προβάλλει αυτάρεσκα ως δημόσιο εργαλείο ανάπτυξης που θα λειτουργεί μάλιστα με τις «βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές» (η ευρωλαγνεία δεν έχει όρια), στην ουσία όταν και εφ’ όσον δημιουργηθεί, θα είναι ένας δορυφορικός τραπεζικός φορέας με λίγα κεφάλαια, ελεγχόμενος και ποδηγετούμενος από τα υπερεθνικά αφεντικά. Θα πρόκειται για μια τράπεζα «νάνος» συγκρινόμενη με τις συστημικές τράπεζες, μια κάποια αναβάθμιση του σημερινού ΕΤΕΑΝ (Εθνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης). Η δημιουργία της εξυπηρετεί στην ουσία επικοινωνιακούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης στην προσπάθεια να συγκαλυφθεί το μεγάλο σκάνδαλο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών ύψους 40,5 δις, που αντί οι τράπεζες να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο και να λειτουργήσουν ως μοχλός παραγωγικής ανόρθωσης, πέρασαν στον έλεγχο ξένων και εγχώριων τραπεζιτών.
Από την άλλη ούτε οι προσδοκίες ένταξης της χώρας στη λεγόμενη «ποσοτική χαλάρωση» (αγορά κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ και παροχή μεγαλύτερης πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών), φαίνεται να έχει θετική εξέλιξη. Όσο δεν υπάρχει επίσημη εκτίμηση βιωσιμότητας του χρέους εκ μέρους των «θεσμών», η ΕΚΤ δεν εντάσσει την Ελλάδα στο πρόγραμμα. Όμως ακόμα κι αν το κάνει «κλείνοντας τα μάτια», η πρόσθετη δανειακή ρευστότητα στις τράπεζες θα είναι οριακή (μόλις 3 δις), ενώ το πρόγραμμα λήγει το 2017. Στην ουσία άνθρακας ο θησαυρός! Η κατάσταση δεν σώζεται ούτε με το ΕΣΠΑ, τα κονδύλια του οποίου είναι περιορισμένα και οι δράσεις του δεν εντάσσονται σε ένα εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανόρθωσης, αλλά αφορά αποσπασματικά προγράμματα που το όποιο θετικό τελικό αποτέλεσμα είναι σταγόνα στον ωκεανό της παραγωγικής καταβαράθρωσης και της ανεργίας που δημιουργούν οι Μνημονιακές πολιτικές.
Εθνική και λαϊκή κυριαρχία ….ο «μεγάλος ασθενής»
Η συμφωνία του Eurogroup της 15ης Ιουνίου ’17, θα μείνει στην ιστορία όχι απλά ως ένα Δ’ άτυπο Μνημόνιο, αλλά ως αποκορύφωμα πρωτοφανούς συνταγματικής εκτροπής και παραχάραξης της βούλησης του ελληνικού λαού σε βάθος χρόνου. Ειδικότερα η κυβέρνηση, χωρίς καμιά λαϊκή εξουσιοδότηση, δεσμεύτηκε σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022 και τουλάχιστον 2% ως το 2060, γεγονός που συνεπάγεται πληρωμή τόκων 200 δις πέρα από τη πληρωμή πολλαπλάσιων χρεολυσίων. Στην ουσία δεσμεύτηκε για την μακροχρόνια εξουθένωση και φτωχοποίηση του ελληνικού λαού.
Επίσης δεσμεύτηκε ότι οποιαδήποτε «αντίμετρα» (για λόγους ανάπτυξης, κοινωνικής πολιτικής κλπ), θα γίνουν δεκτά από τους θεσμούς, μόνο αν επιτευχθούν οι συμφωνηθέντες μεσοπρόθεσμοι στόχοι. Επίσης δεσμεύτηκε ότι τα όποια μεσοπρόθεσμα μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους (μετά το πέρας του προγράμματος, Αύγουστος 2018), θα είναι στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια των δανειστών, χωρίς δικαίωμα παρέμβασης από την ελληνική πλευρά. Τέλος δεσμεύτηκε ότι τα όποια μέτρα αναδιάρθρωσης ληφθούν δεν θα πρέπει να έχουν κανένα κόστος στον EFSF (ΕΜΣ) και στα άλλα δικαιούχα κράτη μέλη!! Κατόπιν αυτών, δεν υπάρχουν λέξεις για να περιγράψουν αυτήν την κατάπτυστη, νέο-αποικιακή, εξευτελιστική και δουλοπρεπή συμφωνία!
Και όλα αυτά γιατί; Για την παραμονή «πάση θυσία» στη φυλακή της ευρωζώνης και της ΕΕ. Για να διασφαλίσει η ολιγαρχία και η άρχουσα ελίτ μαζί και τα υπερεθνικά τους αφεντικά, τη διαχρονική υποδούλωση και το ξεζούμισμα του ελληνικού λαού, την αρπαγή του δημόσιου πλούτου, την οριστική συντριβή θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων και την επιβολή καθεστώτος σκληρής εκμετάλλευσης της μισθωτής εργασίας που θυμίζουν απαρχές του 1900.! Αυτή τη σκοτεινή προοπτική συνειδητοποιεί η νέα γενιά και με όνειδος βιώνουν οι εργαζόμενοι και οι απόμαχοι της δουλειάς. Ωστόσο δεν είναι μοιραία και αναπόφευκτη αυτή η πορεία επιστροφής προς τη …βαρβαρότητα.
Λύση υπάρχει, ο λαός την αναζητεί, η Αριστερά μπορεί;
Από την πολύχρονη εμπειρία των Μνημονίων έχει φανεί, ότι μπροστά στον ελληνικό λαό υπάρχουν δύο δρόμοι. Ο ένας είναι ο δρόμος της υποταγής στο «μοιραίο» των επιλογών της άρχουσας τάξης και των υπερεθνικών αφεντικών και ο άλλος της υπεράσπισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ελπιδοφόρας προοπτικής. Αντίσταση, αλληλεγγύη, ανατροπή. Τρεις λέξεις που συμπυκνώνουν τη συγκεκριμένη επιλογή. Η δέσμη ιδεών που ανοίγει ελπιδοφόρους δρόμους έχει φανεί. Ένα μεταβατικό πρόγραμμα εξόδου από την κρίση με σοσιαλιστική προοπτική. Διαγραφή χρέους, άμεση αποδέσμευση από την ευρωζώνη, ρήξη με την ΕΕ, εθνικοποίηση τραπεζών, σχέδιο παραγωγικής ανόρθωσης, μείωση ανεργίας, δικαιότερη κατανομή και ανακατανομή εισοδήματος, ανάκτηση εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας, σχέσεις ισότιμης συνεργασίας με όλες τις χώρες κά.
Όλα αυτά απαιτούν αγώνα και συσπείρωση του λαού, με όραμα μια κοινωνία δικαιοσύνης, αλληλεγγύης, συμμετοχής του λαού στη διεύθυνση των κοινωνικών υποθέσεων. Όχημα για προώθηση του στόχου είναι η συγκρότηση ενός ευρύτερου μετώπου όλων των αριστερών, πατριωτικών, αντιμνημονιακών δυνάμεων. Από αυτό θα κριθεί η ιστορική συνέπεια, πρώτα απ’ όλα των δυνάμεων της ριζοσπαστικής-αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Ο «κοινός τόπος» για το τι άμεσα πρέπει να γίνει έχει αναδειχθεί. Αυτό που βραδυπορεί είναι η υπέρβαση των επιφυλάξεων, ψυχολογικών αναστολών, άγονων αντιπαραθέσεων, ιδεοληψιών και προσωπικών φιλοδοξιών. Επιμονή λοιπόν στην οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης, δημιουργία fora διαλόγου, κοινές δράσεις, διδαχή από τις θετικές και αρνητικές εμπειρίες και αυτοπεποίθηση για το «ιστορικά αναγκαίο». Η ανατροπή είναι εφικτή αν οραματιζόμαστε μια Αριστερά των μεγάλων πράξεων και όχι μια αριστερά των μεγάλων φράσεων!
