Συμπληρώνονται 57 χρόνια από την αιχμαλωσία και τη δολοφονία του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα (8 προς 9 Οκτώβρη 1967 στη Βολιβία), που ανατέθηκε στον υπαξιωματικό Μάριο Τεράν.

ι όμως, ο Γκεβάρα είναι ακόμα εδώ κι όταν κοιτάζει κανείς τη γνωστή φωτογραφία (αριστερά), με το βάρος της Ιστορίας και τους συμβολισμούς που κουβαλάει, τη φωτογραφία που οι διώκτες του έστειλαν παντού για να αποδείξουν το θάνατο του και να πανηγυρίσουν, μπορεί εύκολα να «αναρωτηθεί» αν ο Τσε είναι ο «ζωντανός» και οι γύρω του οι «νεκροί».

   Ο Τσε Γκεβάρα πολέμησε, με τ’ όπλο και χωρίς αυτό ενάντια σε εκείνους που ονόμαζε «βασιλιάδες χωρίς στέμματα», το σύστημα τους σε όλες τις εκφράσεις του. «Τώρα υπάρχουν βασιλιάδες χωρίς στέμματα: είναι τα μονοπώλια, αληθινοί αφέντες ολόκληρων χωρών…»[1]  έλεγε και περιέγραφε την «αθλιότητα» και τη «φαυλότητα» τους:

«Οι τυφλοί νόμου του καπιταλισμού, αόρατοι για τους περισσότερους ανθρώπους, επιδρούν πάνω στο άτομο χωρίς αυτό να το αντιλαμβάνεται. Δεν βλέπει παρά ένα απέραντο ορίζοντα που φαίνεται ατελείωτος. Έτσι προσπαθεί να παρουσιάσει η καπιταλιστική προπαγάνδα την περίπτωση Ροκφέλλερ – αληθινή ή όχι – σαν ένα δίδαγμα στις δυνατότητες επιτυχίας. Την αθλιότητα που πρέπει να συσσωρεύσεις για να προκύψει ένα τέτοιο αποτέλεσμα και το μέγεθος της φαυλότητας που προϋποθέτει μια περιουσία τόσο τεράστια, αυτά δεν εμφανίζονται στον πίνακα και δεν είναι πάντα εύκολο για τις λαϊκές δυνάμεις να διακρίνουν καθαρά τα φαινόμενα»[2]

Με το βλέμμα στραμμένο και στις σημερινές συνθήκες μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τι εννοούσε όταν έγραφε ότι

«…το εσωτερικό καθεστώς του κάθε λαού που του επιτρέπει να εξασκεί την εξουσία του περισσότερο ή λιγότερο απόλυτα, είναι ένα θέμα που πρέπει να ρυθμίζεται απ’ αυτόν τον ίδιο το λαό. Αλλά εθνική κυριαρχία, κατ’ αρχήν, εξασφαλίζει σε μια χώρα το δικαίωμα να αρνείται οποιαδήποτε επέμβαση που θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξη της, καθώς και το δικαίωμα να διαλέγει τον τρόπο της διακυβέρνησης που της ταιριάζει καλύτερα. Αυτό εξαρτάται από τη θέληση της και ο λαός της είναι ο μόνος που μπορεί ν’ αποφασίσει αν μια κυβέρνηση πρέπει ή όχι να αλλάξει. Άρα όλες αυτές οι αρχές περί πολιτικής και εθνικής ισχύος δεν είναι παρά κούφια λόγια, όταν δεν συνοδεύονται από οικονομική ανεξαρτησία. Είπαμε στην αρχή ότι η πολιτική κυριαρχία και οικονομική ανεξαρτησία συμβαδίζουν. Μια χώρα που δεν έχει δική της οικονομία και στην οποία εισβάλλουν ξένα κεφαλαία δεν μπορεί να ξεφύγει από την κηδεμονία της χώρας απ’ όπου εξαρτάται. Και επί πλέον δεν μπορεί να επιβάλει τη θέληση της, αν βρεθεί σε αντίθεση με τα συμφέροντα της χώρας που την εξουσιάζει οικονομικά»[3].

Εάν υπάρχει ένας λόγος – από τους αρκετούς κατά τη γνώμη μας – να διαβάσει κανείς τα κείμενα του Γκεβάρα είναι πως έγραφε και με την εμπειρία της Επανάστασης. Αποκτούν, λοιπόν ακόμα μεγαλύτερη σημασία αυτά που έγραψε, μεταξύ πολλών άλλων, για τον Μαρξ, δηλαδή «πως προκάλεσε ξαφνικά μια χαρακτηριστική αλλαγή στην κοινωνική σκέψη. Eρμηνεύει την ιστορία, καταλαβαίνει τον δυναμισμό της, προβλέπει το μέλλον, άλλα δεν πιστεύει ότι ικανοποιεί με τον τρόπο αυτό μια επιστημονική αναγκαιότητα, γι΄ αυτό εκφράζει επί πλέον μια επαναστατική ιδέα: δεν αρκεί να ερμηνεύουμε τη φύση πρέπει και να την μεταβάλουμε.  Έκτοτε ο άνθρωπος παύει να είναι ο σκλάβος και γίνεται ο αρχιτέκτονας του πεπρωμένου του. Απ΄ αυτή τη στιγμή κι έπειτα ο Μαρξ γίνεται ο στόχος όλων εκείνων που έχουν ένα ιδιαίτερο συμφέρον στο να διατηρηθεί η παλιά τάξη…»[4]

Το παραπάνω απόσπασμα του Τσε μπορεί να το βρει κανείς στις «Σημειώσεις για τη μελέτη της ιδεολογίας της Κουβανέζικης Επανάστασης», ένα κείμενο το οποίο αποτελεί και μια γνωριμία με την Κουβανέζικη Επανάσταση (μπορείτε να το διαβάσετε ολόκληρο εδώ), αφού εκεί περιγράφει και αποτιμά όλη την πορεία μέχρι τότε που οι αντάρτες

«ΑΦΗΝΑΝ ΠΙΣΩ ΤΟΥΣ ΕΝΑΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΒΟΥΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΝΕΦΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΦΛΟΓΕΡΟ ΕΔΑΦΟΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΚΙ ΕΜΠΑΙΝΑΝ ΣΤΗ ΧΑΒΑΝΑ»[5].

Όπου και να κοιτάξει κανείς γύρω του αντιλαμβάνεται πως και στην εποχή μας οι άθλιοι που ο Γκεβάρα πολέμησε με κάθε τρόπο υπάρχουν ακόμα και κυριαρχούν, σμπαραλιάζοντας ανθρώπινες ζωές.  Δεν τους πολέμησε σαν «αιώνιος» και «αγνός επαναστάτης» ή κάτι σαν «άγιος» με μεταφυσική ύπαρξη πέρα από τα ανθρώπινα, όπως θέλουν να τον παρουσιάζουν στα «ιλουστρασιόν» και νερόβραστα αφιερώματα τους εκείνοι που θέλουν να τον ξεχωρίσουν από την ίδια την επιλογή που έκανε στη ζωή του. Και η επιλογή αυτή ήταν συγκεκριμένη και αδιαμφισβήτητη: Να πολεμήσει τη βαρβαρότητα ως κομμουνιστής.

Όσο και αν προσπάθησε η κυρίαρχη προπαγάνδα να μετατρέψει τον Τσε σε ένα ακίνδυνο μπλουζάκι δεν τα κατάφερε.  Ο Τσε δεν χώρεσε στα ράφια της εμπορευματοποίησης, δίπλα σε προϊόντα της μιας ή της άλλης μόδας.

Δεν ξεθώριασε και η πορεία του υπάρχει για να εκφράζει αυτό που εκπροσωπεί: Τις ώρες των λαϊκών εξεγέρσεων, την Επανάσταση, που ο κομμουνιστής Γκεβάρα  και οι σύντροφοι του έκαναν πραγματικότητα.

Και κάτι ακόμα στο οποίο θα επιμένουμε: Ο Τσε δεν ήταν «υπεράνθρωπος», ήταν άνθρωπος, με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους. Τον Γκεβάρα δεν μπορούμε να τον κοιτάμε «από μακριά». Εάν ασχοληθεί κανείς, έστω και λίγο, με τη ζωή του θα καταλάβει πως κάτι τέτοιο το απεχθανόταν. Η ρεαλιστική προσέγγιση του θα αναδείξει το μεγαλείο της ύπαρξης του ιστορικού (πια) προσώπου του Τσε. Με αυτή την προσέγγιση δεν μπορούμε παρά να διαβάσουμε (και να ξαναδιαβάσουμε) ποιος ήταν ο Γκεβάρα, αλλά και να μελετήσουμε τα κείμενα του.

Ο Τσε Γκεβάρα ήταν άνθρωπος των πράξεων κι όταν έλεγε κάτι δεν το έκανε για να προκαλέσει εντύπωση. Έγραφε σε γράμμα στους γονείς του, με ημερομηνία 5 Φεβρουαρίου 1959»:

«ΕΙΜΑΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΟΥΝ ΤΙΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΟΥΣ»

Μεγαλύτερη απόδειξη για αυτό ήταν η ίδια του η ζωή.

ΠΗΓΗ ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ