Δημοσιεύθηκε το πρόγραμμα επιχορήγησης για 21.500 ανέργους ηλικίας 55-74 σε φορείς του δημοσίου
- Εργασία μέχρι την ηλικία των 74 ετών για συμπλήρωση της αναγκαίας ασφάλισης (άρθρο 61 ν. 5045/2023)
Με το άρθρο 61 του ν. 5045/2023 (ΦΕΚ Α 136) παρασχέθηκε, για πρώτη φορά, η δυνατότητα ανέργων για εργασία στο Δημόσιο μέχρι το 74ο έτος ηλικίας προκειμένου να συμπληρωθούν τα απαραίτητα ένσημα ή χρόνος εργασίας/ασφάλισης και να συμπληρωθεί η θεμελιωτική 15ετία για έξοδο στη σύνταξη μέχρι και το 74ο έτος της ηλικίας.
Η συγκεκριμένη διάταξη του άρθρου 61 του ν. 5045/2023 αναφέρει τα εξής: «Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Οικονομικών και Εσωτερικών, μετά από γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.), είναι δυνατή η ένταξη ανέργων, εγγεγραμμένων στο Ψηφιακό Μητρώο της Δ.ΥΠ.Α., ηλικίας πενήντα πέντε (55) έως εξήντα επτά (67) ετών, σε προγράμματα που καταρτίζονται από τη Δ.ΥΠ.Α., για την απασχόλησή τους στον δημόσιο τομέα, όπως αυτός ορίζεται στην περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), κατά παρέκκλιση των παρ. 1 και 2 του άρθρου 2 του ν. 4765/2021 (Α’ 6). Με την ίδια απόφαση δύνανται να καθορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες είναι δυνατή η εφαρμογή του παρόντος σε ανέργους ηλικίας άνω των εξήντα επτά (67) και έως εβδομήντα τεσσάρων (74) ετών, που δεν έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο συντάξιμο χρόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, και να ορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, η χρηματοδότηση και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την υλοποίηση του προγράμματος.».
Η διάταξη αυτή υπέστη σφοδρή κριτική (και ορθώς) τόσο από τα κόμματα και τα Συνδικάτα όσο και από ανεξάρτητους διανοούμενους. Πράγματι, στην Ευρώπη δεν συναντάται παρόμοια νομοθετική ρύθμιση που να επιτρέπει με νόμο την εργασία μέχρι το 74ο έτος ηλικίας!! Αρκετοί θεώρησαν την ανωτέρω διάταξη ως «παράθυρο» για περαιτέρω αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, τα οποία όμως στην Ελλάδα είναι ήδη από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.
ΙΙ.Το πρόγραμμα επιχορήγησης απασχόλησης ανέργων 55-74 ετών
Στις 8-11-2023 εκδόθηκε το υπ’αριθ.πρωτ. 1296055/2023 έγγραφο του ΥΠΕΚΑ/ΔΥΠΑ, με το οποίο γνωστοποιείται η έναρξη προγράμματος επιχορήγησης για την απασχόληση 21.500 ανέργων με πλήρη απασχόληση.
- Δικαιούχοι
Δικαιούχοι, σύμφωνα με το κεφάλαιο 4 του ανωτέρω εγγράφου, είναι οι επιχειρήσεις που ορίζονται στον 1407/2013 Κανονισμό της ΕΕ και πιο συγκεκριμένα:
α)ΝΠΔΔ, Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες ή/και περιφερειακές Διευθύνσεις των φορέων Κεντρικής Διοίκησης
β)επιχειρήσεις, φορείς και οργανισμούς του δημοσίου τομέα, που ασκούν τακτικά οικονομική δραστηριότητα,
γ)επιχειρήσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού (Δήμων και Περιφερειών),
δ)ΝΠΙΔ δημοσίου χαρακτήρα και σκοπού, που «εξήλθαν» από τον δημόσιο τομέα,
ε)ανώνυμες εταιρείες του Δημοσίου που εξ υπαρχής δεν υπήχθησαν στο δημόσιο τομέα, καθώς και ΔΕΚΟ,
στ)ανώνυμες εταιρείες παροχής υπηρεσιών ή παραγωγής αγαθών γενικότερου οικονομικού συμφέροντος, οι οποίες δεν υπάγονται στον έλεγχο του Δημοσίου,
ζ)ΝΠΙΔ μη δημόσιου χαρακτήρα, αλλά κοινωφελούς σκοπού, καθώς και ΝΠΙΔ διεθνούς χαρακτήρα (ελληνικοί φορείς διεθνούς χαρακτήρα) για τα οποία εκδηλώνεται η άσκηση του δικαιώματος εποπτείας του κράτους,
η) δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί, εισηγμένες σε χρηματιστήριο ανώνυμες εταιρείες ή ενταγμένες σε διαδικασία αποκρατικοποίησης κ.λπ.
Προϋπόθεση για την ένταξη μιας επιχείρησης στο πρόγραμμα είναι να κατέχει πιστοποιητικό φερεγγυότητας, να μην έχει προβεί σε μείωση προσωπικού για το προηγούμενο τρίμηνο και η δημιουργούμενη θέση εργασίας να αντιπροσωπεύει καθαρή αύξηση του αριθμού των εργαζομένων της (άρθρο 21 παρ.3 του Κανονισμού.
- Ωφελούμενοι-άνεργοι ηλικίας 55-74 ετών
Ωφελούμενοι του προγράμματος απασχόλησης είναι 21.500 άνεργοι ηλικίας 55-67 ετών, καθώς και άνεργοι ηλικίας 67-74 ετών που δεν έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο συντάξιμο χρόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Οι ωφελούμενοι οφείλουν:
α)να είναι εγγεγραμμένοι στο ψηφιακό μητρώο ανέργων της ΔΥΠΑ, β)να έχουν συμπληρώσει Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης,
γ)να είναι Έλληνες πολίτες, πολίτες κρατών-μελών της ΕΕ,
Βορειοηπειρώτες και ομογενείς και
δ)κατά τη διαδικασία της πρόσληψής τους από τον δικαιούχο, να έχουν λευκό ποινικό μητρώο,
Ειδικά για τους ανέργους ηλικίας 67-74 ετών, δεν πρέπει να έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο συντάξιμο χρόνο για θεμελίωση πλήρους συνταξιοδοτικού δικαιώματος, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Έτσι, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης του ανέργου περί μη θεμελίωσης πλήρους συνταξιοδοτικό δικαίωμα και μη υποβολής αίτησης για λήψη σύνταξης λόγω γήρατος. Εάν ο επιδοτούμενος, κατά τη διάρκεια του προγράμματος, υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης στον e-ΕΦΚΑ ή έχει συνταξιοδοτηθεί, η επιχορήγηση για τον συγκεκριμένο επιδοτούμενο διακόπτεται αφού παύει να έχει τα χαρακτηριστικά της ειδικής κατηγορίας ωφελούμενου με τα οποία υποδείχθηκε και προσλήφθηκε.
Οι ωφελούμενοι θα απασχοληθούν πλήρως και όχι με μίσθωση- σύμβαση έργου ή έμμισθη εντολή ή με συμβάσεις μισθωτής εξαρτημένης εργασίας. Επίσης, δεν πρέπει να είχαν προσληφθεί στην υπηρεσία που εντάσσονται.
Στο υπ’αριθ.πρωτ. 1296055/8-11-2023 έγγραφο του ΥΠΕΚΑ/ΔΥΠΑ επισημαίνεται ότι οι άνεργοι δεν υποβάλλουν οι ίδιοι αίτηση, αλλά υποδεικνύονται με συστατικό σημείωμα ΜΟΝΟ από την αρμόδια Υπηρεσία της ΔΥΠΑ (ΚΠΑ2), όπου ανήκει η έδρα ή το υποκατάστημα που θα απασχοληθούν.
Μετά την επιλογή τους πρέπει να παρουσιαστούν στο ΚΠΑ2 της ΔΥΠΑ στο οποίο ανήκουν και σε συνεργασία με τον Εργασιακό Σύμβουλο να ολοκληρώσουν τη διαδικασία της Εξατομικευμένης Προσέγγισης και να επικαιροποιήσουν το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης.
- Διαδικασία επιλογής-πρόσληψης των ανέργων
Σύμφωνα με το κεφάλαιο 5 του ανωτέρω εγγράφου, μετά την απόφαση που εγκρίνει τη δικαιούχο επιχείρηση και τον ακριβή αριθμό των ατόμων για τα οποία αιτείται επιχορήγηση, ο αρμόδιος «διαχειριστής» (εργασιακός σύμβουλος της ΔΥΠΑ), υποδεικνύει ανέργους με στόχο τη σύζευξη προσφοράς και ζήτησης εργασίας.
Η σύζευξη αυτή γίνεται βάσει του τόπου παροχής εργασίας (Δήμος που ανήκει η επιχείρηση) και συντάσσει λίστα πέντε (5) δυνητικά ωφελουμένων ανά ειδικότητα με σειρά προτεραιότητας των προς υπόδειξη ανέργων βάσει του αριθμού των μηνών ανεργίας τους.
Για παράδειγμα, εγγεγραμμένος άνεργος με 24 μήνες ανεργίας έχει προτεραιότητα στην υπόδειξη και προηγείται εκείνου που έχει 14 μήνες ανεργίας (εφόσον και οι δύο διαθέτουν όμοια χαρακτηριστικά της αιτούμενης θέσης). Ο εργασιακός σύμβουλος ανέργων ενημερώνει όλους τους ανέργους της λίστας με κάθε πρόσφορο μέσο και αυτοί προσέρχονται στην αρμόδια Υπηρεσία (ΚΠΑ2) εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών, προκειμένου να παραλάβουν το συστατικό σημείωμα. Αν ο ωφελούμενος δεν προσέλθει, ο εργασιακός σύμβουλος προβαίνει στην πρόσκληση του επόμενου ανέργου από τη λίστα των προς υπόδειξη δυνητικών ωφελουμένων.
Το ΚΠΑ2 ενημερώνει και τον δικαιούχο για τη λίστα των υποδειχθέντων ανέργων, ο οποίος ενημερώνει το αρμόδιο ΚΠΑ2 αν όλοι οι υποδειχθέντες έχουν επικοινωνήσει στο χρονικό διάστημα που προβλέπεται. Κατόπιν τους καλεί σε υποχρεωτική συνέντευξη όπου θα επιλέξει τους ωφελούμενους που πρόκειται να προσλάβει, σύμφωνα με τον αριθμό των εγκριθεισών θέσεων. Εντός τριάντα (30) ημερών από την έκδοση της εγκριτικής απόφασης υπαγωγής στο πρόγραμμα, η επιχείρηση προβαίνει σε πρόσληψη του ατόμου. Ο δικαιούχος φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τη διασφάλιση των γενικών αρχών του Διοικητικού Δικαίου και ιδίως της αξιοκρατίας, της αντικειμενικότητας, της διαφάνειας, της αποδοτικότητας και της χρηστής διοίκησης, κατά την επιλογή του ατόμου που προσλαμβάνει για εργασία. Γι’αυτό ενημερώνει εγγράφως το ΚΠΑ2 με πλήρη και επαρκώς αιτιολογημένη αναφορά ως προς τα αντικειμενικά ή άλλα κριτήρια που εφάρμοσε σχετικά με την αποδοχή ή μη των υποδειχθέντων και προβαίνει σε ηλεκτρονική αναγγελία πρόσληψης του ωφελουμένου.
- Ποσό επιχορήγησης-Μισθός-Διάρκεια του προγράμματος
Σύμφωνα με το κεφάλαιο 6 του υπ’αριθ.πρωτ. 1296055/8-11-2023 εγγράφου του ΥΠΕΚΑ/ΔΥΠΑ, το ποσό επιχορήγησης ανέρχεται στα 750 ευρώ για κάθε μήνα πλήρους απασχόλησης για τους μισθωτούς και για τους ημερομισθίους ορίζεται, το ανώτερο, είκοσι πέντε (25) ημέρες ασφάλισης.
Οι αποδοχές και η ασφάλιση των επιχορηγουμένων καθορίζονται από την κείμενη εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία.
Η διάρκεια του προγράμματος ορίζεται σε δώδεκα (12) μήνες με δυνατότητα με δυνατότητα επέκτασης για άλλους δώδεκα (12) μήνες, κατά περίπτωση και ύστερα από αίτηση που θα υποβάλλει ο δικαιούχος εντός τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών από τη λήξη του 12μηνου απασχόλησης.
- Χρόνος υποχρεωτικής απασχόλησης-Δεσμεύσεις
Σύμφωνα με το κεφάλαιο 8 του υπ’αριθ.πρωτ. 1296055/8-11-2023 εγγράφου του ΥΠΕΚΑ/ΔΥΠΑ, κατά τη διάρκεια του προγράμματος, όσον αφορά στο δεσμευόμενο (επιχορηγούμενο και μη) προσωπικό, δεν είναι δυνατή η μετατροπή του καθεστώτος απασχόλησης από πλήρη σε μερική ή σε εκ περιτροπής.
Οι αποδοχές και η ασφάλιση των επιχορηγούμενων καθορίζονται από την κείμενη εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία.
Σε περίπτωση που ο δικαιούχος μειώσει το επιχορηγούμενο προσωπικό και εφόσον δεν το αντικαταστήσει μέσα σε τριάντα (30) ημέρες, το πρόγραμμα διακόπτεται κατά τόσες θέσεις εργασίας όσες μειώθηκε το προσωπικό.
Σε περίπτωση αποχώρησης επιδοτούμενου κατά τη διάρκεια του πρώτου 12μήνου, ο φορέας θα πρέπει να τον αντικαταστήσει πριν τη λήξη του αρχικού 12μηνου απασχόλησης. Η αντικατάσταση θα γίνεται με άτομο ίδιας κατηγορίας με το αρχικά προσληφθέν άτομο.
Σύμφωνα με το κεφάλαιο 9 του υπ’αριθ.πρωτ. 1296055/8-11-2023 εγγράφου του ΥΠΕΚΑ/ΔΥΠΑ, οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ δικαιούχων και ΔΥΠΑ επιλύεται με την κατάθεση ένστασης και την έκδοση απόφαση της οικείας Επιτροπής Εκδίκασης Ενδικοφανών Προσφυγών.
Σύμφωνα με το κεφάλαιο 10, σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράβαση όρου ή όρων ή προϋποθέσεων, μετά από οποιαδήποτε καταβολή ποσού της επιχορήγησης στην επιχείρηση, η επιχορήγηση διακόπτεται και επιβάλλονται κυρώσεις στην επιχείρηση.
Στο υπ’αριθ.πρωτ. 1296055/8-11-2023 έγγραφο του ΥΠΕΚΑ/ΔΥΠΑ περιλαμβάνονται επίσης και δύο Παραρτήματα για: α)τον ορισμό προβληματικών επιχειρήσεων και β)τον υπολογισμό των Ετήσιων Μονάδων Εργασίας (ΕΜΕ) των ωφελουμένων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ, η διάταξη του άρθρου 61 του ν. 5045/2023, που δίνει τη δυνατότητα στους άνεργους ηλικίας από 55 έως 74 ετών να συμπληρώσουν τη θεμελιωτική 15ετία ώστε να συνταξιοδοτηθούν, είναι σε θετική κατεύθυνση. Ως ΕΝΥΠΕΚΚ, θα είμαστε πάντα υποστηρικτές οποιασδήποτε ρύθμισης δίνει δυνατότητες και δικαιώματα σε ασφαλισμένους, άνεργους και συνταξιούχους. Όμως, η κυβέρνηση, αντί να αυξήσει τη δυνατότητα εργασίας μέχρι το 74ο έτος ηλικίας, θα μπορούσε να επιλέξει τον θεσμό τής αναλογικής σύνταξης ακόμη και με λιγότερα των 15 ετών, όπως ισχύει σε αρκετές χώρες της ΕΕ.
Με δεδομένο όμως ότι πολλές χιλιάδες κόσμου αδυνατούσαν να συμπληρώσουν 4.500 ένσημα ή 15 χρόνια ασφάλισης προκειμένου να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης στο 67ο έτος ηλικίας τους σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η νέα αυτή ρύθμιση του άρθρου 61 ν. 5045/2023 θα διευκολύνει πολλές χιλιάδες ασφαλισμένων (κυρίως γυναίκες) να λάβουν την πολυπόθητη σύνταξη έως το 74ο έτος.
*Καθηγητής-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
