Τα τουρκικά παιχνίδια δεν θα αλλάξουν τον ρου της Ιστορίας
Η αναστολή της συμφωνίας για τα ουκρανικά σιτηρά με πρωτοβουλία της Ρωσίας συνέπεσε με την τρομοκρατική επίθεση στη γέφυρα της Κριμαίας.
Ωστόσο, η απόφαση να αρνηθεί την ανανέωση της συμφωνίας, η οποία συνήφθη πριν από έναν χρόνο και έχει ήδη παραταθεί αρκετές φορές, ελήφθη από τον Vladimir Putin την περασμένη εβδομάδα, και ο Ρώσος πρόεδρος εξήγησε δημοσίως τους λόγους: μη τήρηση των προϋποθέσεων σχετικά με την εξαγωγή ρωσικών σιτηρών και λιπασμάτων.
Από την άλλη, ο Recep Erdogan τρέφει ελπίδες για παράταση, αφού η Τουρκία, μαζί με την Ουκρανία, ήταν οι κύριοι ωφελημένοι.
Αλήθεια, γιατί η Ρωσία αρνήθηκε να επεκτείνει τη συμφωνία αυτήν τη στιγμή;
Η συμφωνία ήταν από καιρό ασύμφορη για την ίδια και θα έπρεπε να είχε εγκαταλειφθεί νωρίτερα.
Οι λόγοι…
Φυσικά, η Ρωσία δεν είχε αυταπάτες ως προς την επιθυμία της Δύσης σε ό,τι αφορά την πιθανότητα άρσης των κυρώσεων στα αγροτικά εξαγώγιμα προϊόντα της, ωστόσο επέκτεινε τη συμφωνία αρκετές φορές για απολύτως κατανοητούς λόγους.
Από την άλλη, η συμφωνία που συνήφθη υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ έπρεπε να εμποδίσει τους δυτικούς προπαγανδιστές οι οποίοι ισχυρίζονταν πως η Ρωσία ευθύνεται για την αύξηση των τιμών στα τρόφιμα – ειδικά στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Σημειώνεται πως οι χώρες του παγκόσμιου Νότου εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την εξαγωγή ρωσικού και ουκρανικού σίτου.
Ως εκ τούτου, ήταν σημαντικό για τη Μόσχα να δείξει στον μη δυτικό κόσμο ότι κατανοεί τα προβλήματά του.
Αλλά η Δύση έπρεπε να άρει τα εμπόδια στις εξαγωγές των ρωσικών αγροτικών προϊόντων.
Ο δεύτερος λόγος για τη μακροθυμία των Ρώσων ήταν οι σχέσεις με την Τουρκία: για τη Ρωσία, η επανεκλογή του Recep Erdogan ήταν σημαντική, αλλά, όταν συνέβη, η ανάγκη επέκτασης της συμφωνίας για τα σιτηρά… εξαφανίστηκε.
Αν και η συμφωνία είχε μεγάλη σημασία για την Τουρκία, ο Erdogan δεν μπόρεσε να επηρεάσει τη Δύση για την άρση των κυρώσεων σε ρωσικές εταιρείες.
Ο ίδιος ίσως πίστευε ότι η Ρωσία, για χάρη των διμερών σχέσεων, θα επέκτεινε τη συμφωνία.
Εύλογα τώρα ο Τούρκος πρόεδρος ανυπομονεί να συναντηθεί με τον Vladimir Putin, ελπίζοντας να υπάρξει συμφωνία.
Αλλά οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο φαίνονται ανύπαρκτες μέχρι στιγμής – εκτός αν, φυσικά, η Τουρκία καταφέρει να κάνει τη Δύση να εκπληρώσει τους όρους της Ρωσίας.
Μπορεί η Τουρκία να εκβιάσει τη Ρωσία;
Από την άλλη, αξίζει να διερωτηθούμε το εξής: Μπορεί η Τουρκία να εκβιάσει τη Ρωσία με το γεγονός ότι η εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών θα συνεχιστεί χωρίς τη συγκατάθεσή της, δηλαδή χωρίς συμφωνία;
Θεωρητικά, υπάρχουν τέτοιες επιλογές: τουρκικά πολεμικά πλοία μπορούν να συνοδεύσουν ουκρανικά πλοία από την Οδησσό.
Αλλά στην πράξη, αυτό θα σήμαινε πως Ρωσία και Τουρκία θα μπορούσαν να φτάσουν στα πρόθυρα μιας στρατιωτικής σύγκρουσης, επειδή τα τουρκικά πλοία, δηλαδή τα πλοία μιας χώρας του ΝΑΤΟ, θα βρίσκονταν στη ζώνη της ρωσικής στρατιωτικής ειδικής επιχείρησης.
Υπενθυμίζεται πως η Μόσχα έχει προειδοποιήσει περισσότερες από μία φορές για το απαράδεκτο της συμμετοχής των ενόπλων δυνάμεων των χωρών του ΝΑΤΟ στις εχθροπραξίες στην Ουκρανία.
Ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας μιας τέτοιας τουρκικής αποστολής υπό τις παρούσες συνθήκες δεν δικαιολογεί τη χρήση των ενόπλων δυνάμεων – και αυτό το γνωρίζει καλά η Άγκυρα.
Ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα διακινδυνεύσει μια στρατιωτική σύγκρουση ή μια κατάρρευση των ρωσοτουρκικών σχέσεων (ή πάγωμά τους, όπως συνέβη το φθινόπωρο του 2015, μετά την καταστροφή ρωσικού μαχητικού, στα συριακά σύνορα).
Ως εκ τούτου, ο Erdogan θα προσπαθήσει να διαπραγματευτεί με τον Putin για την επανέναρξη της συμφωνίας – τόσο για να διατηρήσει την εξαιρετικά πλεονεκτική θέση της Τουρκίας ως διαμεσολαβήτριας μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, όσο και για να ενισχύσει τη δική του θέση σε έναν νέο γύρο μεγάλων διαπραγματεύσεων με τη Δύση (που λαμβάνει χώρα με φόντο το ζήτημα της ένταξης στο ΝΑΤΟ Σουηδία).
Η Ρωσία, από την πλευρά της, θα συνεχίσει να παίζει το περίπλοκο όσο και απαραίτητο παιχνίδι με την Τουρκία, λόγω πολλών αμοιβαίων συμφερόντων: από οικονομικά έως γεωπολιτικά.
Την ίδια στιγμή, ούτε η τρέχουσα διακοπή της συμφωνίας, ούτε η πιθανή επαναφορά της, στην πραγματικότητα, δεν έχουν καμία σχέση με τα ρωσικά σχέδιά για την Ουκρανία.
Η δυτική στρατιωτική επιχείρηση θα συνεχιστεί μέχρι να ολοκληρωθεί ο κύριος ρωσικός στόχος: η διάλυση της αντιρωσικής και της φιλοδυτικής κυβέρνησής της.
Με άλλα λόγια, τα πλοία με τα ουκρανικά σιτηρά είτε φύγουν είτε όχι δεν επηρεάσουν με κανέναν τρόπο τη μοίρα της Ουκρανίας.
Κάτι που έχει ήδη αποφασιστεί στην κλίμακα της ρωσικής ιστορίας – ούτε μια συμφωνία, ούτε τα δυτικά όπλα, ούτε τα τουρκικά παιχνίδια μπορούν να το αλλάξουν.