Μετά τη Γαλλία, αντίστροφη μέτρηση για πτώση της κυβέρνησης και στη Γερμανία
Μάλιστα, ολοένα και περισσότεροι αξιωματούχοι και φορείς χάραξης πολιτικής στο Βερολίνο προτείνουν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Γαλλίας, δηλαδή να διαλυθεί το κοινοβούλιο…
Αλλά για τη Γερμανία αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει.
Δυνατό χαστούκι στο πρόσωπο για το «Φανάρι»
Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποδείχτηκαν σοβαρό πλήγμα για ολόκληρο τον κυβερνητικό συνασπισμό στη Γερμανία.
Τα κόμματα που συνιστούν τον συνασπισμό «Φανάρι» (SPD, Πράσινοι και FDP) υπέστησαν σοβαρές απώλειες, καθώς μαζί έλαβαν λίγο λιγότερο από το ένα τρίτο των ψήφων.
H κατάσταση ειδικά για το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας (SPD) του καγκελαρίου Olaf Scholz ήταν τραγική: κέρδισε μόλις 13,9%, καταγράφοντας το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία.
Το 11,9% των πολιτών ψήφισε τους Πράσινους, ενώ το Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FDP) έλαβε μόλις 5,2%.
Οι εκλογές έδειξαν αξιοσημείωτη μετατόπιση της γερμανικής κοινωνίας προς τα δεξιά:
Το συντηρητικό μπλοκ της Χριστιανοδημοκρατικής και Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CDU/CSU) ηγήθηκε με 30% ενώ ραγδαία ήταν αύξηση δημοτικότητας της ακροδεξιάς, με την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) να καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση συγκεντρώνοντας ποσοστό 15,9% των ψήφων.
Να σημειωθεί πως το AfD είναι το πρώτο ακροδεξιό κόμμα στη Γερμανία που κατάφερε να πάρει τη δεύτερη θέση στις εθνικές εκλογές.
Επιπλέον, ακόμη και το κόμμα «Ένωση για τη λογική και τη δικαιοσύνη της Sarah Wagenknecht», που συμμετείχε για πρώτη φορά στις εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο, συγκέντρωσε 6,2%.
Δηλαδή, κατάφερε να προηγηθεί του FDP, που ήταν μέρος του κυβερνώντος συνασπισμού.
Αυτά τα εκλογικά αποτελέσματα, τα οποία ο πρώην υπουργός Οικονομίας και Ενέργειας της Γερμανίας (2013-2017) και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών (2017-2018) Sigmar Gabriel (SPD) χαρακτήρισαν «δυνατό χαστούκι» για το Φανάρι, προκάλεσαν έντονες συζητήσεις στη γερμανική κοινωνία.
Αμέσως μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων στο Βερολίνο έγινε λόγος για την ανάγκη διεξαγωγής πρόωρων εκλογών, καθώς η εκλογική διαδικασία κατέδειξε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης του κοινού στην κυβέρνηση.
«Τώρα ο Scholz έχει μόνο ένα καθήκον: να ανοίξει το δρόμο για πρόωρες εκλογές, αντί να κυβερνήσει για έναν ακόμη χρόνο αψηφώντας τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού» έγραψε στο κοινωνικό δίκτυο X (πρώην Twitter) η συμπρόεδρος του AfD Alice Weidel.
Ορισμένοι πολιτικοί κάλεσαν να δοθεί προσοχή στην εμπειρία της Γαλλίας, η οποία βρέθηκε σε παρόμοια κατάσταση.
Ο αρχηγός του γαλλικού κράτους Emmanuel Macron, μετά τη βαριά ήττα του αναγεννησιακού κόμματός του, το οποίο έλαβε τις μισές ψήφους (15,4%) από το αντιπολιτευόμενο δεξιό RN (32%), αποφάσισε να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση (την κάτω βουλή του κοινοβουλίου) ώστε να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές.
«Το γεγονός είναι ότι ο πληθυσμός ψήφισε κατά της κυβέρνησης συνασπισμού και ο Olaf Scholz θα πρέπει να ανακοινώσει νέες εκλογές όπως ο Macron», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας Markus Soeder.
Ανάλογη άποψη εξέφρασε και ο σχολιαστής της αριστερής εφημερίδας Die Zeit Alain Posener.
«Όπως η Γαλλία, οι ευρωεκλογές [στη Γερμανία] ήταν ψήφος δυσπιστίας στην κυβέρνηση» σημείωσε.
Ζeitenwende
Η κυβέρνηση Scholz βρίσκεται στην εξουσία μόνο δυόμισι χρόνια, αλλά έχει ήδη φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο, σε ένα Ζeitenwende, αναφέρει το Politico.
Στα τέλη Μαΐου, περίπου το 74% των Γερμανών που συμμετείχαν στην έρευνα του ARD-DeutschlandTrends δήλωσαν ότι ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι ή καθόλου ικανοποιημένοι με το έργο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Μόνο το 22% περίπου ήταν ικανοποιημένο με τις πολιτικές δραστηριότητες της κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Scholz και μόνο το 1% βαθμολόγησε το έργο των αρχών ως πολύ καλό.
Ο κυβερνητικός συνασπισμός, που συγκροτήθηκε από τρία κόμματα, αποδείχθηκε αρκετά ιδιότροπος: οι αρχές αντιμετωπίζουν τακτικά δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων.
Επί δεκαετίες υπήρχαν τρία κόμματα στο γερμανικό κοινοβούλιο: δύο στην κυβέρνηση, ένα στην αντιπολίτευση.
Σήμερα υπάρχουν πολλοί νέοι παίκτες στην πολιτική αρένα της Γερμανίας – η αριστερά, το AfD, το κόμμα της Sarah Wagenknecht.
«Οι εκλογές για την Ευρωβουλή αντικατοπτρίζουν τον τρόπο με τον οποίο η γερμανική κοινωνία διάκειται απέναντι στην εξουσία.
Πλέον, δεν είναι δυνατόν δύο μόνο κόμματα να συστήσουν κυβέρνηση και δεν υπάρχει και η απαιτούμενη πολιτική βούληση» εξήγησε στο TASS ο Γερμανός πολιτικός επιστήμονας, πρόεδρος της Ευρασιατικής Εταιρείας.
Τα προβλήματα που συνδέονται με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση στη λήψη αποφάσεων έχουν συζητηθεί στο παρελθόν από τη γερμανική αντιπολίτευση.
Ορισμένοι πολιτικοί του CDU/CSU εξέφρασαν την άποψη ότι για τον λόγο αυτό οι Πράσινοι και το FDP πρέπει να αποχωρήσουν από τον συνασπισμό του Scholz.
«Όταν τρία κόμματα δεν μπορούν να καταλήξουν σε συμφωνία για τόσο σημαντικά ζητήματα, θα πρέπει να ενεργούν με συνέπεια και να κινούνται προς μια επαναφορά σε νέες συνθήκες» δήλωσε ο κοινοβουλευτικός γραμματέας της παράταξης CDU/CSU στη Bundestag, Torsten Frei.
Βαθιά οικονομική κρίση
Οι εσωτερικές διαμάχες στον κυβερνών συνασπισμό ήταν ιδιαίτερα άκαιρες για τη Γερμανία, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα.
Τα ΜΜΕ γράφουν εδώ και αρκετά χρόνια ότι η χώρα βρίσκεται σε βαθιά οικονομική κρίση.
Ειδικότερα, το Bloomberg σημείωσε ότι η χώρα μπορεί σύντομα να χάσει το καθεστώς της ως «βιομηχανικής υπερδύναμης» – η παραγωγή μειώνεται από το 2017 και η πτώση έχει επιταχυνθεί πρόσφατα.
Σε ορισμένους κλάδους παρατηρούνται μειώσεις στις επενδύσεις ή στα σχέδια επέκτασης, ενώ σε κάποιους είναι πιο εμφανείς: οι εταιρείες μετακινούν γραμμές παραγωγής, απολύουν υπαλλήλους και σε περιπτώσεις βάζουν ακόμη και λουκέτο.
Η Γερμανία έκλεισε το 2023 με ύφεση. Το ΑΕΠ της μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης μειώθηκε κατά 0,3% σε σύγκριση με το 2022.
Στις αρχές του έτους, η εφημερίδα Handelsblatt, επικαλούμενη πηγές της γερμανικής κυβέρνησης, έγραφε ότι το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού της Γερμανίας για το 2025 θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 20 δισ. ευρώ.
Σοβαρό πλήγμα για την κυβέρνηση Scholz ήταν η απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου να απαγορεύσει στις αρχές να δαπανήσουν 60 δισεκατομμύρια ευρώ σε έργα για το κλίμα και το περιβάλλον – τέτοιες δαπάνες κηρύχθηκαν αντισυνταγματικές.
Αρχικά, αυτά τα χρήματα προορίζονταν για την καταπολέμηση των συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά η κυβέρνηση Scholz θέλησε να τα ανακατανείμει σε ένα νέο ταμείο.
Λόγω της δικαστικής απόφασης, το Υπουργικό Συμβούλιο αναγκάστηκε να αναζητήσει άλλες πηγές χρηματοδότησης για ήδη συμφωνημένα έργα.
Έκτοτε, σύμφωνα με το Politico, η συμμαχία βρίσκεται σε διαφωνία που θα επιδεινωθεί μόνο τις επόμενες εβδομάδες, καθώς τα κόμματα του συνασπισμού πλησιάζουν στον τελικό γύρο διαπραγματεύσεων για τον προϋπολογισμό του 2025.
Είναι δυνατό ένα γαλλικό σενάριο;
Αμέσως μετά τις εκκλήσεις για πρόωρες κάλπες, οι γερμανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι δεν εξετάζουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
«Ποτέ, ούτε για ένα δευτερόλεπτο, δεν υπήρξε σκέψη ότι θα ήταν δυνατό να ξεκινήσουμε τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών στη Γερμανία, ή κάτι τέτοιο» είπε Γερμανός αξιωματούχος, σχολιάζοντας την απόφαση Μακρόν να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση.
Μάλιστα, όπως σημείωσε, τα πολιτικά συστήματα των δύο χωρών είναι πολύ διαφορετικά.
Η διεξαγωγή πρόωρων εκλογών στη Γερμανία δεν είναι τόσο εύκολη.
«Καλώς ή κακώς, η γερμανική κυβέρνηση είναι σχεδόν αδύνατο να σκοτωθεί» αναφέρει το Politico.
Για να αποφευχθεί η επανάληψη των πολιτικών της εποχής της Βαϊμάρης που συνέβαλαν στην άνοδο των Ναζί, οι συντάκτες του μεταπολεμικού συντάγματος της Γερμανίας προσπάθησαν να εξασφαλίσουν σταθερότητα δημιουργώντας ένα πολιτικό σύστημα που απαιτούσε την ταχεία επίλυση των συγκρούσεων με όσο το δυνατόν μικρότερη αναστάτωση.
Τώρα υπάρχουν μόνο δύο τρόποι για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.
Πρώτον, το κοινοβούλιο πρέπει να αποφασίσει να απομακρύνει τον καγκελάριο από τη θέση του.
Μια τέτοια προοπτική είναι απίθανη, γιατί το πρόβλημα δεν είναι η καγκελαρία, αλλά η αδυναμία του σημερινού συνασπισμού να καταλήξει σε συμφωνία σε βασικά ζητήματα.
Το δεύτερο σενάριο υποδηλώνει ότι ο Καγκελάριος θα μπορούσε να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, συνδέοντάς την με ένα σημαντικό νομοσχέδιο.
Στην περίπτωση του Scholz, ένα τέτοιο έγγραφο θα μπορούσε να είναι ο προϋπολογισμός, αλλά για τον ίδιο αυτό το βήμα είναι πολύ επικίνδυνο, αφού θα μπορούσε να χάσει την έδρα του.
Ο Macron διαλύει το κοινοβούλιο, αλλά ο ίδιος παραμένει πρόεδρος – δεν ρισκάρει τίποτα.
Αντίθετα, στη Γερμανία ο Scholz ρισκάρει τα πάντα.
Η καριέρα θα τελειώσει γιατί καταλαβαίνουν ότι, εάν το κοινοβούλιο διαλυθεί, αυτοί και οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν τις λιγότερες πιθανότητες να μπουν στην κυβέρνηση, θα αντισταθούν σε αυτό» εξήγησε ο Alexander Rahr.
Σήμερα, ουσιαστικά καμία πολιτική δύναμη δεν έχει πραγματικό ενδιαφέρον για πρόωρες εκλογές, λέει ο Artem Sokolov, ερευνητής στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Ινστιτούτο Ιατρικών Επιστημών MGIMO.
Τα κόμματα που αποτελούν μέρος του κυβερνώντος συνασπισμού θα προσπαθήσουν να αξιοποιήσουν τον χρόνο που απομένει πριν από τις φθινοπωρινές εκλογές του 2025 για να κινητοποιηθούν και να βελτιώσουν τις θέσεις τους στον εκλογικό χώρο της Γερμανίας.
Ακόμη και το αντιπολιτευόμενο CDU, το οποίο βρίσκεται τώρα σε άνοδο, ειδικά με φόντο τα καλά αποτελέσματα στις εκλογές του ΕΚ, πρέπει να είναι πλήρως προετοιμασμένο για τις εκλογές για την Bundestag.
Συγκεκριμένα, πρέπει να αποφασίσει για έναν υποψήφιο για τη θέση του καγκελαρίου.
Τέλος, το ζήτημα του μέλλοντος του AfD παραμένει ανοιχτό, αφού το κόμμα, παρά την πίεση που ασκείται, κερδίζει δημοτικότητα, ειδικά στη νεολαία της χώρας, σημειώνει ο Artem Sokolov.
Οι εκλογές θα πρέπει να καταστήσουν σαφές εάν αυτό το κόμμα μπορεί να κυβερνήσει.
Τυπικά, είναι δυνατόν να βρεθεί λόγος για αυτό, καθώς το AfD βρίσκεται υπό την εποπτεία του τμήματος για την προστασία του συντάγματος.
«Δηλαδή, βασικά ζητήματα δεν έχουν ακόμη επιλυθεί τόσο για τα κόμματα του κυβερνώντος συνασπισμού όσο και για τα κόμματα της αντιπολίτευσης, επομένως είναι άσκοπο να περιμένουμε την προκήρυξη πρόωρων εκλογών», δήλωσε ο ειδικός.
